SINIF ÖĞRETMENLERİNİN DUYGUSAL ZEKÂ, PSİKOLOJİK İYİ OLMA VE OKUL İKLİMİNE YÖNELİK ALGILARI ARASINDAKİ İLİŞKİ
Author :
Abstract
Araştırmanın amacı, sınıf öğretmenlerinin duygusal zekâ, psikolojik iyi olma ve okul iklimine yönelik algıları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırma ilişkisel tarama modeli ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın örneklemi, Manisa ili Sarıgöl ilçesinde görev yapan 87 sınıf öğretmeninden oluşmaktadır. İlçede görev yapan bütün öğretmenlere ulaşılmış ve 87 öğretmenden veriler toplanmıştır. Araştırma 2018-2019 Eğitim-Öğretim yılında gerçekleştirilmiştir. Veriler “Bar-On Duygusal Zekâ Ölçeği”, “Psikolojik İyi Olma Ölçeği” (PİOÖ) ve “Örgüt İklimi Betimleme Anketi” ile toplanmıştır. Verilerin çözümlenmesi amacıyla SPSS 23.0 programı kullanılmıştır. Öncelikle normallik varsayımlarına bakılarak duygusal zekâ puanlarının normal dağılmadığı, psikolojik iyi olma ve okul iklimi puanlarının normal dağıldığı belirlenmiştir. Verilerin analizinde, parametrik testlerden bağımsız örneklem t testi, ANOVA ile non-parametrik testlerden Mann-Whitney U Testi, Kruskal-Wallis testi kullanılmıştır. Ayrıca değişkenler arasındaki ilişkinin belirlenmesinde korelasyon analizi yapılmıştır. Verilerin analizi sonucunda, sınıf öğretmenlerinin demografik özellikleri açısından duygusal zekâ puanlarının yaşlarına göre anlamlı farklılık gösterdiği, ancak cinsiyet, okuldaki çalışma yılı ve meslekteki kıdeme göre anlamlı farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Psikolojik iyi olma puanlarının cinsiyet, yaş, kıdem, okuldaki çalışma yılı açısından farklılık göstermediği ortaya konulmuştur. Okul iklimine yönelik algılarında ise demografik değişkenlere göre anlamlı farklılığa rastlanmamıştır. Araştırmanın sonucunda, psikolojik iyi olma ile duygusal zekâ arasında ilişki olduğu, okul iklimine yönelik algı ile diğer değişkenler arasında ilişki olmadığı görülmüştür.
Keywords
Abstract
The aim of the research is to examine the relationship between the teachers' perceptions of emotional intelligence, psychological well-being and school climate. The research was carried out with relational survey model. The sample of the study consists of 87 classroom teachers working in the province of Manisa, Sarıgöl. All teachers working in the district were reached and data were collected from 87 teachers. The research was carried out in the 2018-2019 academic year. The data were collected with "Bar-On Emotional Intelligence Scale", "Psychological Well-Being Scale" (PIQ) and "Organizational Climate Description Survey". SPSS 23.0 program was used to analyze the data. First of all, it was determined by looking at the assumptions of normality that emotional intelligence scores were not distributed normally, and psychological well-being and school climate scores were normally distributed. In the analysis of the data, sample t test independent from parametric tests, Mann-Whitney U Test, Kruskal-Wallis test from ANOVA and non-parametric tests were used. As a result of the analysis of the data, it was concluded that emotional intelligence scores differ significantly in terms of demographic characteristics of classroom teachers according to their ages, but not in terms of gender, year of work at school and seniority in the profession. It has been demonstrated that psychological well-being scores do not differ in terms of gender, age, seniority, and school year. No significant difference was found in their perceptions of school climate according to demographic variables As a result of the research, it has been observed that there is a relationship between psychological well-being and emotional intelligence, there is no relationship between perception of school climate and other variables.
Keywords
- Acar, F. T. (2001). Duygusal Zekâ Yeteneklerinin Göreve Yönelik ve İnsana Yönelik Liderlik Davranışları ile İlişkisi; Banka Şube Müdürleri Üzerine Bir Alan Araştırması, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Adiloğulları, G. E. (2013). Beden Eğitimi Öğretmenlerinin Duygusal Zekâ ile Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş.
- Akgül, G. (2011). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Duygusal Zekâ Düzeyleri ile Çatışma Yönetimi Stratejileri Arasındaki İlişki (İstanbul İli Sultanbeyli İlçesi Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Akın, A.; Demirci, İ.; Yıldız, E.; Gediksiz, E. ve Eroğlu, N. (2012). “The Short form of the Scales of Psychological Well-being (SPWB-42): The validity and reliability of the Turkish version”, Paper presented at the International Counseling and Education Conference 2012 (ICEC 2012), 3-5 Mayıs, İstanbul.
- Aydoğan, İ. (2019). Öğretmenlerin Psikolojik İyi Oluş Düzeylerinin Yordayıcısı Olarak Okul İklimi Algıları, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi ve İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Ortak Yüksek Lisans Programı, İstanbul.
- Balcı-Çelik, S. ve Deniz, M. E. (2008). A Comparison of Scouts’ Emotional Intelligence Levels with Regards to Age and Gender Variables: A Crosscultural Study. Elementary Education Online, C/S. 7 (2): 376-383.
- Bar-On, R. (2006). The Bar-On Model of Emotional-Social Intelligence (ESI). Psicothema, S. 18, 13-25.
- Büyüköztürk, Ş.; Kılış Çakmak, E.; Akgün, Ö. E.; Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Pegem Akademi Yayınları. (17. Baskı).
- Büyüköztürk, Ş. (2017). Veri Analizi El Kitabı. İstanbul: Pegem Akademi Yayınları. (23. Baskı).
- Cenkseven, F. (2004). Üniversite Öğrencilerinde Öznel ve Psikolojik İyi Olmanın Yordayıcılarının İncelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Çağlayan, E. (2014). Okul Binaları ve Örgüt İklimi, Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
- Çüçen, M. (2014). Duygusal Zekâ ile Bütüncül Performansın Bir Unsuru Olarak Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
- Daalen, G., Sanders, K. ve Willemsen, M. T. (2005). Sources of Social Support as Predictors of Health, Psychological Well-Being and Life Satisfaction Among Dutch Male and Female Dual-Earners. Journal of Women and Health, C/S. 41 (2): 43-62.
- Danişment, R. (2012). Okul Yöneticilerinin Psikolojik İyi Oluş Düzeyleri, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
- Ellis, T. I. (1988). School Climate. Research Roundup, C/S. 4 (2): 1-6.
- Ertürk, A., Keskinkılıç Kara, S.B. ve Zafer Güneş, D. (2016). Duygusal Emek ve Psikolojik İyi Oluş: Bir Yordayıcı Olarak Yönetsel Destek Algısı. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C/S. 16 (4): 1723-1744.
- Global Information Technology Report (2016). World Economic Forum. http://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs.pdf
- Goleman, D. (2018). İş Başında Duygusal Zekâ (Çev. H. Balkara). İstanbul: Varlık Yayınları. (Eserin aslı 1998’de yayımlanmıştır).
- Güler, A. (2006). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Öğretmenlerin Duygusal Zekâ Düzeyleri ile Problem Çözme Becerileri Arasındaki İlişki İncelemesi, Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Gültekin, C. (2012). Okul Yöneticilerinin Liderlik Stillerinin Okul İklimi Üzerine Etkisi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Gürel, N. A. (2009). Düşünme Stilleri ve Cinsiyetin Psikolojik İyi Olma Hali Üzerine Etkileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Hoy, W. K. (1990). Organizational Climate and Culture:A Conceptual Analysis of the School Workplace. Journal of Educatıonal and Psychologıcal Consultatıon, C/S. 1 (2): 149-168.
- Hoy, W. K.; Tarter, C. J. ve Kottkamp, R. B. (1991). Open Schools / Healthy Schools: Measuring Organizational Climate. Beverly Hills, CA: Sage.
- İnan, G. (2015). Ortaokul Öğretmenlerinin Problem Çözme Becerileri ve Duygusal Zekâ İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Kalaycı, Ş. (2017). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Dinamik Akademi.
- Karaman M.; Coşkun S.; Aldal H.; Kökkaya A. ve Obuz E. (2019). “Duygusal Zekânın Psikolojik İyi Oluş Üzerindeki Etkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Çalışma”, Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Kongresi, 1112-1119.
- Lindfors, P., Berntsson, L. ve Lundberg, U. (2006). Factor Structure of Ryff’s Psychological Well-being Scales in Swedish Female and Male White-collar Workers. Personality and Individual Differences, C/S. 40: 1213–1222.
- Mansuroğlu, Ç. (2012). İlköğretim Okul Müdürlerinin Etik Davranışları ile Okul İklimi İlişkisinin İncelenmesi, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Öztürk, E. (2008). İlköğretim Okullarında Görev Yapan Okul Yöneticilerinin Vizyoner Liderlik Özelliklerine Sahip Olmaları ve Okul İklimi Arasındaki İlişki (Edirne İli Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
- Petrides, K. V. ve A. Furnham, (2000). Gender Differences in Measured and Self-estimated Trait Emotional Intelligence. Sex Roles, C/S. 42 (5/6): 449-461.
- Ryff, C.D. ve Keyes, C.L.M. (1995). The Structure of Psychological Well-Being Revisited. Journal of Personality and Social Psychology, C/S. 69 (4): 719-727.
- Ryff, C. (1989). Happiness Is Everything, or Is It? Explorations on the Meaning of Psychological Well- Being Journal of Personality and Social Psychology, C/S. 57 (6): 1069-1081.
- Salovey, P. ve Mayer, J. D. (1989-1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition and Personality, C/S. 9 (3): 185-211.
- Saygılı, G. (2010). Öğretmenlerin Kişilik Özellikleri ile Okul İklimi Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi (İstanbul İli Sancaktepe İlçesi Örneği), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
- Schutte, N. S., Malouff, J. M., Simunek, M., McKenley, J., ve Hollander, S. (2002). Characteristic Emotional Intelligence and Emotional Well-being. Cognition and Emotion, C/S. 16 (6): 769-785.
- Selçuk, M. (2016). İlk ve Ortaokul Öğretmenlerinin Okul İklimi Algıları ile İş Motivasyonları Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi, Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Düzce.
- Şenel, T. ve Buluç, B. (2016). İlkokullarda Okul İklimi ile Okul Etkililiği Arasındaki İlişki. TÜBAV Bilim,
- Tahaoğlu F. (2007). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Liderlik Rollerinin Okul İklimi Üzerine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
- Tekin, E. G. (2014). Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik İyi Olma Duygusal Zekâ ve Sosyal İyi Olma Düzeyleri Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi, Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
- Usta, Ç. Y. (2015). İlkokul Öğretmenlerinin Duygusal Zekâ Düzeyleri ile Okul Müdürlerinin Liderlik Stillerini Algılayışları Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Yelkikalan, N., Hacioglu, G., Kiray, A., Ezilmez, B., Soylemezoglu, E., Cetin, H., Sönmez, R. ve Özturk, S. (2012). Emotional Intelligence Characteristics of Students Studying at Various Faculties and Colleges of Universities. European Scientific Journal, C/S. 8 (8): 33-50.
- Yılmaz, M. F. (2013). Üniversite Öğrencilerinin Psikolojik İyi Oluşlarının Problemli İnternet Kullanımı ve Bazı Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
