Author:
Abstract
Soğuk Savaş mücadelesi sırasında özellikle Sovyetler Birliği’nin yoğun baskı ve tehditleriyle yüzleşmek zorunda kalan Türkiye, Yunanistan ve Yugoslavya, aralarında gerçekleştirecekleri bir iş birliği ile bu baskı ve tehditleri en azından hafifletebileceklerini düşünmüşler ve bu doğrultuda 28 Şubat 1953 tarihinde Balkan Paktı’nı kuran antlaşmayı imzalamışlardır. Bu antlaşmanın imzalanmasının ardından süreç içerisinde yaşanan gelişmeler, üç ülke arasında oluşturulan paktın askeri güvenlik boyutunun ön plana çıktığı yeni bir ittifaka dönüşmesi gerekliliğini ortaya çıkartmıştır. Nitekim 9 Ağustos 1954 tarihinde taraflar arasında Balkan Paktı’nı Balkan İttifakı’na dönüştüren ikinci bir antlaşma imzalanmıştır. Bu antlaşmayla birlikte üç ülke arasında sistematik bir savunma ittifakı oluşturulmuştur.
Bled Antlaşması olarak nitelendirilen Balkan İttifakı’nda taraflar, Birleşmiş Milletlerin küresel barışın korunması amacına bağlı kalarak milletlerarası uyuşmazlıklara barışçıl çözümler arayacaklarını vurguladıktan sonra ortak güvenliğin sağlanması konusunda alacakları önlemleri düzenlenmişlerdir. Nitekim taraflar, aralarından herhangi birine bir silahlı saldırıda bulunulması halinde bu saldırının tümüne karşı yapılmış sayılacağını, üç ülkenin etkin bir kolektif savunma için gerekli görülen tüm tedbirleri birlikte alacağını, saldırıya uğrayan devlete yardım edeceklerini, saldırgan ülkeyle birbirlerinden ayrı barış ya da herhangi bir anlaşma yapmayacaklarını ve savunma kuvvetlerine mukavemet kazandırılmasında birbirlerine yardım edeceklerini karşılıklı olarak taahhüt etmişlerdir. Bu çalışma Stephen M. Walt tarafından uluslararası ilişkiler literatürüne kazandırılan tehdit dengesi yaklaşımının temel varsayımları çerçevesinde 1953 Balkan Paktı’nı incelemeyi amaçlamaktadır.
Keywords
Abstract
Turkey, Greece and Yugoslavia, which had to face intense pressure and threats especially from the Soviet Union during the Cold War, thought that they could at least alleviate these pressures and threats through cooperation among them, and accordingly, they signed the agreement establishing the Balkan Pact on February 28, 1953. The developments that took place after the signing of this agreement revealed the necessity of transforming the pact created between the three countries into a new alliance in which the military security dimension comes to the fore. As a matter of fact, a second agreement was signed between the parties on 9 August 1954, transforming the Balkan Pact into the Balkan Alliance.
In the Balkan Alliance, described as the Bled Agreement, after emphasizing that they would seek peaceful solutions to international conflicts by adhering to the United Nations' aim of preserving global peace, the parties regulated the measures they would take to ensure common security. As a matter of fact, the parties mutually guranteed that if an armed attack is made against any of them, this attack would be regarded to be directed against all of them, the three countries would take all necessary measures together for an effective collective defense, they would stand by the attacked state, they would not make peace or any agreement with the aggressor country separately from each other, and they would assist each other by reinforcing their defense forces. This study aims to examine the 1953 Balkan Pact within the framework of the basic assumptions of the Balance of Threat approach introduced to the international relations literature by Stephen M. Walt.