Author:
Abstract
Eski Anadolu Türkçesinden Osmanlı Türkçesine geçiş dönemi eseri olan Acaibül Mahlukat’ta 4747 kadar kelime vardır. 657 kelime, basit veya türemiş fiildir. Bu fiillerden 171 (%26) kadarı basit fiildir. Kelimelerin kök veya gövdelerine 30 kadar yapım eki getirilerek türemiş fiil yapılmıştır. Bunların sayısı 232 (%35) kadardır. Fiilin çatısını değiştiren –dir-, -t-, -r- vb. ekler getirilerek yapılan türemiş fiil sayısı ise 254 (%39) kadardır. Eserdeki fiillerin çatısı öznesi ve nesnesi bakımından ele alındı ve 681 fiil çatısı tespit edildi. Öznesine göre; etken fiil % 59.3, edilgen fiil %8.2, dönüşlü fiil 12.5, iştaş fiil ve ettirgen fiil %2.5, oldurgan fiil ise %15 oranındadır. Nesnesine göre ise; basit fiillerde geçişlilik oranı %60, çatı değiştirme eki olmayan yapım ekleriyle türetilen fiillerde geçişlilik oranı %54.3, fiilin çatısını değiştiren ekler aldığında ise geçişlilik oranı % 43’tür. Genel olarak ise; 351 (%51) geçişli fiil, 337 (%49) geçişsiz fiildir. Başta %60 olan geçişlilik oranı eklerin gelmesiyle %51’e kadar düşer.
Keywords
Abstract
There are about 4747 words in Acaibül Mahlukat a work of transition period between Old Anatolian Turkısh and Ottoman Turkısh. 657 words are simple or derived verbs. About 171 (26% ) of these verbs are simple verbs. Words are derived with adding about 30 suffixes to the stem or body of words.they are about 232(35%). Derived verbs made by adding infixes such as –dir,-t,-r etc. are around 254(39%) Voices in this work is discussed according to their subjects and objects . 681 different voices are found. According to their subjects, the rate of active verbs is 59,3% passive verbs 8,2%, reflexive verbs 12,5% , reciprocal verbs and one type of causatives are %2,5 , and the other type of causatives are around 15%. According to its object, transition in simple verbs is 60%.Transition in those verbs derived with suffixes without infixes is 54,3%. With infixes which change the voice of verbs, transitivity is 43%. In general,there are 351(51%) transitive and 337(49%) transitive verbs. Transitivity is %60 at the beginning but with suffixes it falls to 51% .