Author:
Abstract
Karahanlı Türkçesi eserlerinden olan Kutadgu Bilig’in karşılaştırmalı metin yayını 1947 yılında Reşid Rahmeti Arat tarafından yapılmıştır. Divanü Lugati’t Türk’ün tercüme yayını ise 1939 yılında Besim Atalay tarafından yapılmıştır. Biz bu çalışmada Reşid Rahmeti Arat ve Besim Atalay’ın yayımlarından faydalandık. Kutadgu Bilig ve Divanü Lugati’t-Türk, Türk kültürü açısından çok önemli eserlerdir. Bu sebeple, XI. asır Türk dünyasının dil, edebiyat, kültür ve sosyal durumuyla ilgili zengin ve özgün ilk bilgileri veren Kutadgu Bilig ve Divanü Lugati’t Türk, Türkoloji araştırmalarında her zaman temel kaynak olmuş ve araştırmacılar tarafından çok yönlü olarak ele alınmıştır. İnsan yaşamı içinde hayvanların önemli bir yeri vardır. Her toplumun dilinde, yaşam biçimlerine, yaşam alanlarına bağlı olarak hayvanlarla ilgili sözler yer alır. Türkçenin söz varlığı içinde hayvan adları ve bunlarla ilgili sözler önemli bir yer tutar. Bu çalışmada İslâmî Türk Edebiyatı’nın ilk eserlerinden olan Kutadgu Bilig ve Divanü Lugati’t Türk’te kuşlar konusu işlenmiştir. Bu çalışma tarama modelinde olup doküman incelemesine dayalı olarak yapılmıştır. Bu çalışmada yer alan kuşlar adlarına göre alfabetik olarak sıralanmıştır. Elde edilen veriler çalışmanın sonuç kısmında bir tablo halinde sunulmuştur. Bu makalede, eserlerde geçen kuşlarla ilgili atasözleri ve benzetmeler tespit edilmiştir. Sonuç olarak, Kutadgu Bilig ve Divanü Lugati’t Türk, sadece dil, kültür ve edebiyat tarihçilerimizce değil, doğa tarihçilerimiz ve kuş bilimcilerince dahi mutlaka ele alınıp değerlendirilmesi gereken kıymetli eserlerdir.
Keywords
Abstract
The critical edition of Kutadgu Bilig, which is one of the works of Karahanlı Turkish period, was published by Prof. Dr. Reşit Rahmeti Arat in 1947. The translation of Divanü Lugati’t Türk, which was published by Besim Atalay in 1939. In this article, for this purpose we used the Reşid Rahmeti Arat and Besim Atalay publications of knowledge for wealth. Kutadgu Bilig and Divanü Lugati’t-Türk is very important works for Turkısh culture. Therefore, Kutadgu Bilig and Divanü Lugati’t Türk which is the first source about the Turkish world’s literature, language, cultural, social situation in the 11th century gives us very important and original knowledge’s for Turcology researching. Animals have an important place in life. In each society’s language, there are many vocabularies which are about animals depend on life style and habitat. Animal names and words which are related to those names, have a place in vocabulary in Turkish. In this study, the content of birds in Kutadgu Bilig and Divanü Lugati’t Türk which is one of the first works of Islamic Turkish Literature is discussed. This study was conducted as a survey method based on the review of the document. In this study, birds are arranged according to name. In the conclusion part of the study results has been given in a table. In this article, proverbs and similes about the birds have been identified. As a result, Kutadgu Bilig and Divanü Lugati’t Türk is precious works that should absolutely be utilized by not only our language, culture and literature historians, but also our nature historians and Ornithologists.