ANDRÉ GİDE’İN VATİKAN’IN ZİNDANLARI VE ALBERT CAMUS’NÜN YABANCI ADLI YAPITLARINDA “NEDENSİZ DAVRANIS” KAVRAMI.
Author:
Abstract
Nedensiz Davranış, kişinin her türlü sebebin, güdülenmenin ve/veya kışkırtmanın dışında eylemini gerçekleştirme biçiminde kendini gösterir. Eylemi yapan kişinin özgürlüğünü kanıtlama, onu hiçbir şeyin engelleyemeyeceği iradesi şeklinde ortaya çıkar. Bu davranış biçiminde fiilin nedensizliği söz konusudur. Her türlü belirgin bir güdülenmeden yoksun olan ve ne bir sebep ne de bir zorunluluktan yapılmış olan nedensiz davranış yapana görünüşte hiçbir fayda ve çıkar sağlamaz. Fransız Edebiyatının tanınmış yazarlarından Andre Gide’in edebiyat dünyasında büyük ilgi uyandıran yapıtı Vatikan Zindanları(Les Caves du Vatican)’nda, Amédée Fleurissoire adlı masum bir kahramanı hiçbir neden yokken öldüren Lafcadio adlı kahramanın, nedensiz bir davranış sergilediği görülür. Yine Fransız Edebiyatının tanınmış Varoluşcu yazarlarından biri olan Albert Camus’nün açık sade ve süssüz üslubuyla kaleme aldığı romanı Yabancı(L’Etranger)’da deniz sahilinde hiç tanımadığı masum bir kişiyi öldüren Mersault adlı kahramanın nedensiz bir davranış gerçekleştirdiği görülür. Gide, Vatikan’ın Zindanları’nda fiil ve bu fiili işleyen arasında nedensel bağ kurmamıştır. Faili eyleme götüren özgür istem, özellikle vurgulamıştır. Bu da nedensiz davranışta bulunan kahramanın “özgür ve bağımsız” olduğunu göstermektedir. Nedensiz davranış gösteren kahraman Lafcadio, eyleminin bilincinde olmasına karşın, kendini bu davranışa sürükleyen nedenleri adlandırmaktan yoksundur. Gide’den farklı olarak Camus, kahramanı Mersault’un nedensiz davranışı sergilerken onun karakteri üzerinde durur. Mersault’un karakteri, kendisine eylemlerini istemsiz ve bilinçsiz bir şekilde yaptırır. Bu kahraman, dış etkenlere karşı savaşmayı saçma bulduğu için mahkemede yargıç karşısında kendini savunmadan kaderine teslim olur ve ölüme mahkûm edilir.
Keywords
Abstract
The gratuitous behavior is appeared as an impulsive act that the actor realizes without any motivation and/or provacation. This behavior shows that the actor makes freely his acts from all types of reasons. This act is also a demonstration of the liberty of the author/maker realising the gratuitous behavior. It is question of the motivelessness of the act in the manner of this behavior. This act deprived of all explicit motivations, reasons and necessities doesn’t provide any interest to the actor who realized the act. This act is totally gratuitous and it is impossible to ascertain its reasons. In his novel named Les Caves du Vatican Andre Gide, one of famous french novelist of the frech literature exposed this fact by his hero Lafcadio realizing the gratuitous behavior by killing an innocent person Amédée Fleurissoire. In his novel L’Etranger, Albert Camus being one of existentialist writers, created a novel hero Mersault realizing the gratuitous behavior by killing a person in the beach. In his work Gide doesn’t establish any causative correlation between the actor and his act. He emphasises specially the free will which conduces the actor to realise the act. This shows that the actor realising the gratuitous behavior is free and independent. Although the hero Lafcadio acting the gratuitous behavior is conscious of his act, he is deprived of designating the reasons which conduce him to perform this behavior. As for Camus, he accentuates on the character of his hero Mersault acting the gratuitous behavior. His character makes Mersault realize involuntarily and unconsciously his acts. This hero consents to his destiny without making pleadings before the judge because he regards the struggle against the external factors as absurd. He is sentenced to death.