Author:
Abstract
Özlerinde estetik beğeni ve sanatsal kaygı taşımaları sebebiyle edebî metin olma unvanını kazanmış sanatsal değerlerin en karmaşık yapılı olanı, kuşkusuz manzûm metinlerdir. Manzûm metinlerin özümsediği bu girift yapı, bu metinlerin doğru alımlanılması ve yorumlanılmasını güçleştirmektedir. Özelde klâsik Türk şiiri manzûm metinlerinin farklı kültürel kodlamaları, eşsiz bir biçimde oluşturulmuş; imaj, metafor ve mazmûnlar örüntüsünde sunmaları, söz konusu karmaşık yapıyı olabildiğince derinleştirmektedir. Zâtın sûrete yansımasının klâsik Türk şiirine bir izdüşümü olarak; klâsik şâirler, ifâde ettikleri çoğu durumu, zâtı değerli kılma adına sûretle yansıtmışlardır. Bu, bazen aslolana gönderimde bulunmak biçiminde gerçekleştirilmişken, bazen de bir gösteren ekseninde gösterilenin anıştırdığı göstergeyi izlenimlettirmek düşüncesiyle kurgulanılmıştır. Bu hâliyle, klâsik Türk şiiri manzûm metinleri, bir göndergeler ve göstergeler şiiri niteliği sergilemektedir. Bir ilmî disiplinin kendine özgü birtakım yöntem ve değerlendirme ölçütleri olabilmesine karşın, başlı başına bir problem oluşturan edebî metnin keşfi meselesi bazı disiplinlerarası edinim ve uygulamaların söz konusu ilmî anlayışlarla birlikte işlenilmesini gerekli kılar. Bu bahisle ve klâsik Türk şiirinin örülmesindeki yaklaşımlar gereği, göstergebilimsel (semiotik) inceleme yöntemi, diğer birçok dilbilim analiz metodu ve modern metin çözümleme yöntemi gibi klâsik Türk şiiri manzûm metinlerinin sağlıklı ve yalın bir biçimde değerlendirilmesinde yetke sâhibidir. Göstergebilimsel inceleme yöntemi, manzûm ya da mensûr hemen her metnin çözümlenmesinde işlevsel olduğu hâlde, bu yöntem dâhilinde gerçekleştirilen çoğu çözümleme çalışması öyküler ya da düzyazı metinleri üzerinedir. Söz konusu makale, göstergebilimsel (semiotik) inceleme yöntemi bağlamında, 15. yüzyıl klâsik Türk şiirinin özgün şâiri Şeyhî’nin farklı bir yapılanma ekseninde oluşturmuş olduğu bir gazelinin çözümlemesini işleyecektir.
Keywords
Abstract
Verse texts, are most complex ones in artistic works which have literary text title because they have aesthetic tastes and artistic concerns. This complex structure of verse texts complicates correct reception and interpretation of these texts. Due to Classical Turkish poetry verse texts’ presentation of different cultural codes in the pattern of unique images and metaphors, this approach deepens more the complex structure. As a projection of God’s reflection on existence, Classical poems reflected most of expressed situations by valorization of the real. This sometimes realized as signifying to the real and sometimes fictionalized as giving the impression of the signified that signifiers evokes. In this state, Classical Turkish Poetry verse texts, present a quality of being signifiers and signifieds poetry. Although every discipline has unique methods and assessment criteria, the exploration of literary text that is a problem in its own, requires collaboration of inter disciplinary acquisitions and practices with the scientific mentality that is in question. Due to Classical Turkish Poetry’s formation approaches, semiotics, as like many other linguistic analyses methods and modern text analyses methods, has efficacy to evaluate Turkish Poetry verse texts in a healthy and plain way. Semiotics, although it is functional on almost every verse or prose texts, most of the analyses studies by this method are done on stories or prose texts. In this article, analyses of a ghazal, which has a different structure created by 15. Century Classical Turkish Poetry unique poem Şeyhî, is done in the means of semiotic.