Author:
Abstract
Türk dili tarih boyunca geniş bir coğrafyada farklı dillerle ilişki içinde olmuştur. Bu ilişkilerin en yoğun yaşandığı diller sıralamasında Balkan dilleri ilk sırayı alır. Eski çağlardan itibaren Türkler Balkanlara gelmişlerdir. Buraya ilk Türk akınları Hunlarla başlamıştır. Ardından gelen Bulgarlar, Avarlar, Peçenekler, Kuman-Kıpçaklarla devam etmiştir Son olarak Osmanlıların Balkan yarımadasına geçmesi ve bu topraklarda hâkimiyet kurması Türk kültürünün Balkan milletlerinin kültürlerini etkilemesine sebep olmuştur. Bu etki en çok dil alanında görülmüştür. Osmanlı döneminde bazı bölgelerin Türklerle iskânı, İslâmiyet’in kabulüyle İslâm kültürünün bu bölgelere yerleşmesi, dinî kelimelerin Türkçeden alınıp kullanılmaya başlanması, Türklerin getirmiş oldukları yeni zanaatlar, bazı öğrencilerin eğitim için İstanbul’a gitmeleri ve Türkçe eğitim görmeleri, kendi memleketlerine dönünce Türkçe kelimeleri kullanmaları ve yaymaları, Balkan dillerine binlerce kelimenin girmesine sebep olmuştur. Bugün Balkanlarda Türk dilinin etkilemediği bir dil yoktur. Osmanlı hâkimiyeti döneminde Balkan dillerine Türk dilinden pek çok kelime geçmiştir. Bu kelimeler Balkan dilleri arasındaki ilişkilere de tesir etmiştir. Balkanlardaki Türk hâkimiyeti Balkan dillerinin ortaklıklarını bir kat daha artırmıştır. Türkçeden bu dillere geçen unsurlar üzerinde birçok eser yayımlanmıştır. Bu eserler içerisinde gerek sahip olduğu malzeme bakımından gerekse ödünç kelimelerle ilgili tespit ve tasnif bakımından Abdulah Škaljic’in sözlüğü tarihî bir değer taşımaktadır. Kendinden sonra yapılan çalışmalara da kılavuzluk eden bu eser, dünyada ödünçleme ilişkileri ile ilgili yapılan en önemli araştırmalardan biridir.
Keywords
Abstract
Troughout the history and in a wide geographic area Turkish language had come in touch with many different languages. Among those languages there were Balkan languages too. The arrival of Turks to the Balkans became in ancient time. The first Turkic invasions to the Balkans were the invasions of the Huns. Then, the arrivals of Bulgars, Avars, Pechenegs, Kuman-Kipcaks followed after. At last, Ottomans came and ruled over this region for the long time. During the Ottoman rule in the Balkans the culture of the Balkan peoples came under the influence of the Turkish culture. This influence is most seen in the lenguage. The settlements of Turks in this region during the Ottoman period, the acceptance of Islam and its culture and traditions brought many new words from Turkish language to the Balkan languages. Turks had also brought new crafts to the region and that meant also new words and influence of the languages. The studens who were going to Istnabul for the education and who learned Turkish language, when they came back to their countries continued to use many Turkish words even when they were speaking their mother tongues and in this way they were spreading these Turkish words. This was one of several reasons why today we have so many Turkish words in Balkan languages. Especially during the Ottoman rule many words from Turkish language had passed to Balkan languages. Those words had affected the relations among Balkan languages as well. Many works about the elements of Turkish language in Balkan languages has been written and published. Among these published works, in terms of material and in terms of both detection and calassification of borrowed words the dictinary of Abdulah Skaljic has a special historical value. This dictionary has been guide for many later works on this topic. It is one of the most important work in the world that has been done in the research of borrowed words relations.