AKRANLARIN SOSYAL BECERİLERE MODEL OLDUĞU DOĞRUDAN ÖĞRETİMİN ZİHİNSEL ENGELLİ ÖĞRENCİNİN SOSYAL BECERİLERİ KAZANMASI SÜRDÜRMESİ GENELLEMESİ VE SOSYAL KABULÜNE ETKİSİ
Author:
Abstract
Bu araştırmanın genel amacı birlikte eğitim ortamına devam eden zihinsel yetersizliği olan öğrenciye akran modellerden yararlanarak yapılan doğrudan öğretimin sosyal becerileri kazandırmada, sürdürmede ve genellemedeki etkililiğini ve birlikte eğitim ortamına devam eden zihinsel yetersizliği olan öğrenciye sosyal beceriler kazandırılırken akranların model olarak etkileşimde bulunması ve sosyal becerileri kazanmasının birlikte, akranların sosyal kabulüne etkisini belirlemektir. Araştırmanın birinci amacı olan “birlikte eğitim ortamına devam eden zihinsel yetersizliği olan öğrenciye akran modellerden yararlanarak doğrudan öğretimin sosyal becerileri kazandırmada, sürdürmede ve genellemede ki etkililiğini belirlemek” amacıyla tek denekli deneysel desenlerden “davranışlar arası çoklu yoklama deseni” kullanılmıştır. İkinci amacı olan “birlikte eğitim ortamına devam eden zihinsel yetersizliği olan öğrenciye sosyal beceriler kazandırılırken akranların model olarak etkileşimde bulunması ve sosyal becerileri kazanmasının birlikte, akranların sosyal kabulüne etkisini belirlemek” amacıyla deneme öncesi modellerden “tek grup öntest - sontest modeli” kullanılmıştır. Araştırmanın denekleri, 2008-2009 öğretim yılında, Ankara ili Yenimahalle ilçe sınırları içerisinde bulunan Demetevler İlköğretim Okulu’nda, 5D sınıfına devam eden, eylem bildiren 3-4 kelimelik yönergeleri yerine getiren, model olunduğunda 3-4 kelimelik cümle kuran ve sorulan sorulara 3-4 kelimelik cümlelerle cevap veren, aynı zamanda teşekkür etme, yardım etme ve izin isteme becerilerini öğrenmeye gereksinimi bulunan, zihinsel yetersizliği olan bir öğrenci ve bu zihinsel yetersizliği olan öğrencinin sınıfında bulunan (otuzaltı öğrenci) akranlardır. Araştırmada, öğrencinin öğretim öncesinde ve sonrasında teşekkür etme, yardım etme ve izin isteme becerilerindeki düzeyini belirlemek amacıyla, Sosyal Beceri Kontrol Listesi; öğretim sırasında öğrencilerin ilerlemelerini kaydetmek amacıyla İlerleme Kayıt Çizelgeleri geliştirilmiş ve uygulanmıştır. Sosyal becerileri kazandırma uygulamalarının, uygulayıcı tarafından güvenilir uygulanıp uygulanmadığını belirlemek amacıyla Uygulama Güvenirliği Formları; sosyal geçerliğini saptamak amacıyla Sosyal Geçerlik Formları geliştirilmiş ve uygulanmıştır. Ayrıca zihinsel engelli öğrencinin sınıfında bulunan akranların sosyal kabul düzeylerini belirlemek amacıyla “Sosyal Kabul Ölçeği (SKÖ)” seçilmiş ve uygulanmıştır. Deneğe sosyal becerilerdeki davranışları akranların model
Keywords
Abstract
The purpose of this investigation was to determine the effectiveness of direct instruction approach on the acquisition, maintenance and generalization of social skills by the mentally retarded students placed into regular classroom settings via peer models and was to determine the effects of acquisition of social skill behaviours by these students and the interaction they develop with their peers during acquisition process on the social acceptance of such students by their peers. In order to determine “the effectiveness of the direct instruction of the student having mental retardation and placed into regular classroom settings by using peer models on making them acquire, maintain and generalize the social skills” which is the first objective of the study was assessed by using Multiple Probe Across Behaviors Design among the single subject experimental designs. In order to determine “the effect of the social acceptance of the peers is the second objective of the study was assessed by using “single group pretest-posttest model” among the pre trial models. Study subjects consisted of mentally retarded student (who attended at 5D classroom of Demetevler Primary School located in Yenimahalle District of Ankara Province in 2008-2009 education year; who could follow 3- or 4-word instructions; who could make 3 or 4-word sentences and could give 3- or 4-word answers to the questions in the presence of a model; who needs to learn to thank, to help and to ask for permission, some social skill behaviours) and their peers taught in the same classroom. In the study, in order to determine the student’s level in the behaviors of thanking, helping and asking for permission which are among social skills before and after the instruction, the Social Skill Checklist was used; in order to determine the improvements, an Improvement Checklist was developed and used. In order to determine whether instruction were implemented reliably by the instructor or not, the Procedural Reliability Forms were used; the Social Validity Forms were developed and implemented to find out how it is practical. Besides, The Social Acceptance Scale was chosen and implemented in order to determine the social acceptance levels of the peers in the class in which the mentally retarded student was. Lesson plans have been prepared and implemented by the researcher, which were based on direct instruction approach where the subject model the social skill behaviours shown by their peers. Data related