Author:
Abstract
Tasavvuf’un ele aldığı üç önemli ana konu bulunmaktadır. Bunlar Allah, kâinat ve insan’dır. Çevre, başta insanlar olmak üzere hayvanlar, bitkiler ve camit varlıklardan meydana gelmektedir. Tasavvufun ana konularından olan insan ve kâinatın, çevre kapsamında değerlendirilmesi, tasavvuf ve çevre arasında önemli oranda konu ortaklığı bulunduğunu göstermektedir. İnsan, vahdet-i vücûd ekolüne mensup mutasavvıflar tarafından insan-ı kâmil telakkisi çerçevesinde Cenab-ı Hakk’ın en yüksek derecede muhatabı ve esmâsının meclâsı olarak ele alınmakta, insanın hem dünyevî hem uhrevî yönleri tafsilatlı bir şekilde tasavvuf sistematiği içerisinde tahlile tabi tutulmaktadır. Tasavvuf anlayışına göre, çevreyi teşkil eden canlı ve cansız, şuurlu ve şuursuz her bir mevcut, Allah’ın esmâ ve sıfatlarının birer aynası olarak kabul edilmektedir. Nitekim sufîler insanı, “âlem-i sağir”; kainâtı da “insan-ı kebir” olarak tarif etmektedir. İnsan, kâinatın küçük bir numunesi ve özeti; kâinat ise, insanın büyütülmüş bir şeklidir. Aynı zamanda çevreyi de oluşturan insanın, kâinatın ve kâinatta yer alan unsurların, tasavvuf çerçevesinde nasıl algılandığı ve nasıl değerlendirildiğinin tespit edilerek ortaya konulması, çevre ve İslam algısının doğru anlaşılması açısından da önem arz etmektedir. Bu çalışmamızda tasavvufta çevre anlayışını ortaya koyma adına, konu, klasik tasavvuf kaynakları ve tasavvuf ıstılahlarından yararlanılarak incelenmekte ve değerlendirilmektedir. Tebliğimizde sözü edilen konu, “giriş” kısmını müteakiben “insan çevre ilişkisi”, “çevrenin tezahürleri”, “çevrenin değeri” “çevre kanunlarının mucize ve kerametler kapsamında değişmesi” ve “sonuç” olmak üzere altı başlık altında ele alınmaktadır.
Keywords
Abstract
Sufism deals with three main particular subjects. These are Allah, the universe and mankind. Environment consists of mainly mankind and animals and plants and non-livings things. The appraisal of mankind and the universe which are the main subjects of Sufism in the scope of environment shows that there is a common issue between Sufism and environment at significant rates. Mankind is addressed by Sufis who belong to unity of existentialism as the top payer of Allah and reflection of His names besides they analyse mankind's both worldly and ethereal aspects in details in the systematics of Sufism. According to Sufism philosophy, each of the subsistence living or non-living, conscious or unconscious in the environment is accepted as the mirrors of Allah's names and attributes separately. As a result of this philosophy, Sufis describe mankind as alem i sagir (a name given to mankind since mankind presents sample of each creatures in its form) and the universe as insan-i kebir (the most high mankind). Mankind is a little sample and summary of universe. Universe is the bigger design of mankind. On the other hand, exposure of mankind (mankind which also compose universe), universe and all the things in the universe by identifying how they are perceived and assessed in the frame of Sufism is also considerable for accurate understanding of environment and Islam perception. In this study, the topic is analysed within utilisation of classical Sufism researches and Sufism terms in order to present the environmental perceptivity in Sufism. The above mentioned subject is presented in six chapters in our bulletin. These chapters are the followings; introduction, mankind environment relations, appearances of environment, the value of environment, alteration of environmental laws in the scope of miracles and oracles.