Author:
Abstract
Dini ve dini inancı araştıran birçok farklı teori ve disiplin bulunmaktadır. Fakat yaklaşık 30 yıldan bu yana yeni bir disiplinin doğumuna şahitlik etmekteyiz. Dini inceleyen bu disiplin, Bilişsel Din bilimidir. Aslında Bilişsel Din Bilimi, bilişsel bilimin alt dalı olan bir disiplindir. Bu disiplin diğer yerleşik teori ve disiplinlerden farklı olduğu iddiasındadır. Kısaca CSR olarak ifade edilen Bilişsel Din Bilimi, daha önce dilbilimcilerin dilin evrenselliği ortaya koymaya çalıştıkları gibi, insan bilişinin özelliklerini göz önüne alarak dinin ve dini inancın insanoğlundaki evrenselliğini ortaya koymaya çalışmaktadır. Biz bu çalışmamızda CSR’deki dini inancın ne olduğunu ortaya koymaya çalışacağız. Ayrıca bilişsel yapımızın dini inancı nasıl ürettiğini ve bilişsel yapımızın dini inanca olan yatkınlığını ortaya koymaya çalışacağız. Çünkü CSR’ye göre bilişsel yapımızdan dolayı dini inanca yatkın olarak doğmaktayız. Bu çalışmada Bilişsel Din Bilimi dini inanca dair yaklaşımlarını ve teorilerini ortaya koymaya çalışacağız. Ayrıca bu disiplinle ilgili eleştirilere de yer vereceğiz. Çünkü evrim tekrar yeni bir bakış açısıyla dinin karşısına çıkmaktadır. Bunu da sezgi, içgüdü, zihin, biliş gibi psikolojik kavramlar üzerinde açıklamalar yaparak gerçekleştirmektedir. Ayrıca yapay zekâ, bilgisayar bilimi, nörobilim gibi disiplinleri de içerisine alarak bilimsellik iddiasında bulunmaktadır. Bundan dolayı din ve inançla ilgili ciddi ve önemli iddialara ve din karşıtı bir söyleme sahip olan bu disiplinin Türkiye’deki ilahiyatçılar tarafından haberdar olunması gerektiğini düşünmekteyiz.
Keywords
Abstract
There are many different theories and disciplines which are trying to research religion and religious belief. But since nearly 30 years, we have been witnessing the birth of a new discipline, CSR (Cognitive Science of Religion) which is studying religion.In fact CSR is the subdiscipline of CS (Cognitive Science).It claims its difference from the other disciplines and theories which are situated.CSR is trying to find universality of religion and religious belief in all human beings with the features of human cognition as linguistics has done with the universality of language before.In this research we are trying to explain what the religious belief is in CSR. We are going to explain the tendency of our cognitive structure to religious belief and how our cognitive structure produces religious belief.Because we were born with the tendency of religious belief because of our cognitive structure according to CSR.In this study, we try to expain the main theories and approaches of it and lastly we try to give the general critics of this discipline. Because Evolution occurs against religion with a new approach again. It manages that by making explanatins on psychological concepts like instinct, mind, cognition, intution.Beside that It claims its scientific dimension including artificial intelligence, computer science and neuroscience.Therefore I believe that Theologians in Turkey should be aware of this discipline which has serious and important arguments on religion and belief and antireligious rhetoric.