Author:
Abstract
15 Haziran 1954’te Azerbaycan Milli İlimler Akademisi’ne, Gulam Memmedli`nin altı dosyalık tezkiresi kabul edilmiştir. Bu altı dosyalık tezkire tarafımızdan, günümüz Türkçesine çevrilmiş ve sistemli bir şekilde sınıflandırılmıştır. Nizami adına Edebiyat Enstitüsü Elyazmalar Şubesi’ne bağışlanan bu Tezkire ciltlenmemiş, tek tek sayfalardan oluşmuş, yapısal açıdan kusurlu, yani tezkire kuralları dışında, mukaddemesiz, hatimesiz, tarihi kronolojik sıralamaya uyulmadan hazırlanmıştır. Eserin el yazması versiyonu 1466 sayfadan oluşmuş, ana metin 1418 sayfa, 48 sayfa kaynak listesi ve dizinden oluşmuştur. Sovyet Ordusu tarafından Azerbaycan aydınlarının devlet eliyle İran`a gönderildiği bir dönemde, bu aydınlar arasında -1897 yılında Tebriz’de doğan- Gulam Memmedli de vardır. Tezkire’nin büyük bölümü de bu dönemde, 1940-46 yılları arasında, yazarın İran`da bulunduğu zaman diliminde yazılmıştır. Bu yüzden de Tezkirede İran tarihi ve Güney şairleri hakkında pek çok bilgiye ve ayrıntıya yer verilmiştir. Çalışmamızda Tezkirede yer alan M.A.Möcüz ve Heyran Hanım gibi şairlere, dönemin edebiyat ve kültür dünyasının önemli isimlerine, çalışmalarına ve yarattıkları etkilere de yer verilmiştir. Settar Han Şiirler Toplusu, Hiyabani, Güney Azerbaycan Şairlerinin Antolojisi gibi kitapları da yazarın Tebriz’de yaptığı araştırmaların sonrasında basılmıştır. Gulam Memmedli’nin, pek çok el yazması eserin kişisel arşivlerden çıkarılması, eksik bölümlerinin karşılaştırılarak tamamlanması, basılması ve bu eserlerin gelecek nesillere aktarılması açısından da Türk Diline ve Edebiyatına önemli katkıları olmuştur.
Keywords
Abstract
On 15 June 1954, Azerbaijan Academy of Sciences admitted Gulam Memmedli’s comprising six files for the Manuscripts Section of the Literature Institute. This six-file tezkire has been translated into Modern Turkish and systematically investigated by the researcher. The tezkire, donated to the Manuscripts Section of the Literature Institute in the name of Nizami, is not bound, consisting of separate sheets, and faulty in its organization, i.e., prepared with disregard of the tezkire conventions, having no introduction, nor an epilogue, and irrespective of any chronological order. The manuscript version of the work contains 1466 pages, with 1418 pages for the body text, and 48 pages for the list of sources and an index. Among the Azerbaijani intellectuals sent to Iran by the Soviet army was Gulam Memmedli, born in Tabriz, in 1897. A large part of the tezkire was written during this period, between 1940-46, when the author was in Iran. Therefore, a considerable amount of information and details regarding Iranian history and Southern poets can be found in the tezkire. In the present study, some place is devoted to such poets as M. A. Möcüz and Heyran Hanım, some of the outstanding figures of the world of literature and culture of that period, their works and influences. Such books of the author as the Settar Han Anthology of Poetry and An Anthology of Southern Azerbaijani Poets were published following his research in Tabriz. Gulam Memmedli has had significant contributions to Turkish language and literature in respect of several manuscripts taken out of personal collections, completion of the missing sections through comparison, and their publication.