Author:
Abstract
Türk bilim tarihinin her yönüyle aydınlatılması tıp, astronomi, kimya, farmakoloji, matematik gibi bilim dallarında yazılmış tüm eserlerin incelenmesiyle mümkün olacaktır. İlk yazılı belgeleri XIII. yüzyılda görülen Oğuz Türkleri’nin kendi lehçelerini ölçünlü hâle getirmesi birkaç asır almıştır. Bu süreçte girişilen bilimsel faaliyetler, Türkiye Türkçesinin bilim dili olarak gelişimini de sağlamıştır. On dördüncü yüzyıldan itibaren meydana getirilen tıp eserleri önce tercüme sürecini yaşamış, tercüme basamağını telif eserlerin yazımı takip etmiştir. Telif eserlerin yazımına kadar devam eden süreçte kullanılan terimler arasında tam bir birlik sağlanamamıştır. Bunda tercüme edilen eserlere bağlı kalınması da etkili olmuştur. Bu incelemenin amacı, kısmen standartlaşmaya başlayan on altıncı yüzyıldan kalma Risâle-i Muèâlece adlı yazma eserdeki bitki adlarını belirlemektir. Bu hedefle, önce Millî Kütüphane’den alınan metin çözülmüş, dikkatli bir taramadan sonra yazmada geçen bitki adları tespit edilmiştir. Belirlenen bitki adları, kökenlerine ve yapı özelliklerine göre değerlendirilmiş, ikili kullanımlarına dikkat çekilmiştir. Türkler’in Anadolu’ya gelmeden önce de tanıdığı bitkiler belirlenmiş, bunların Oğuz yazı dili oluşmadan evvelki izleri gösterilmiştir. Diğer yandan Arapça, Farsça kökenli bitki adlarının on altıncı yüzyıl Türkçesinde kullanım şekilleri saptanmıştır. Bugünkü yazı dilinde unutulmasına rağmen halk ağzında yaşayan kimi bitki adlarının taranan metinde kullanımına rastlanmıştır. Bu bulgu, halk dilinde kullanılan kelimelerle tarihî metinler arasında bir bağ olduğununu gün yüzüne çıkarmaktadır. Nitekim eski tıbbın pratik halk hekimliği yanının olması, önerilen ilaçların halk hekimliği uygulamalarında kullanılması bu fikri doğrulamaktadır.
Keywords
Abstract
Learning all aspects of the history of Turkish science of medicine, astronomy, chemistry, pharmacology and mathematics subject written examination will be possible with all the works. In the thirteenth century, the first written documents deemed Oguz Turks to bring their own dialect standart still took several centuries. The scientific activities undertaken in this process have led to the development of Turkey Turkish as the language of science. From the fourteenth century ago had formed the medicine works in the translation process, translation step was followed by the writing of the copyrighted works. Copyright terms used in the book of the writing process continues until a full unity between not been achieved. Adherence to this one becomes effective translation books. The aim of this study is to determine the plant names in part Risale-i Mualice manuscripts dating from the sixteenth century began to be standardized. It aims, first dissolved text taken from the National Library have been identified after a careful screening plant names. Specified plant names are evaluated according to their origin and structure, attention was drawn to the dual use. Before coming to the Turks of Anatolia familiar plants have been identified, traces shown without their prior written language Oguz occur. On the other hand, patterns of use of Arabic and Persian names of the plants in the sixteenth century Turkish respectively. Although forgotten in today's writing were found to use the language in the text of scanned people living in the accent of some plant names. This finding calls into question that there is a link between the historical text with the word used colloquially. This finding is to uncover the historical texts as a link between the word used colloquially. The fact that the old medicine practice folk medicine as a matter of fact, the use of recommended medications folk medicine practice confirms this idea.