Author:
Abstract
İkilemeler, hemen hemen bütün dillerde kullanılan bir anlatım biçimidir. İkileme kullanılan diller içinde Türkçe, sınırsız bir üretim imkanına sahip olan dildir. Bu nedenle ikilemeler üzerine pek çok çalışma yapılmıştır. Ancak Türkçede ikilemeler, genelde sözdizimsel ve morfolojik açıdan incelenmiştir ve ikilemelerin sadece anlamı pekiştirmek için kullanıldığı ifade edilmiştir. Ancak ikilemelerin pekiştirme yanında başka anlamları da vardır. Bu yüzden bu çalışmada ikilemelerin kuvvetlendirme yanında hangi dilbilgisel anlamları da içerdiği incelenmiştir. Çünkü ikilemeler pek çok farklı dilbilgisel anlama da sahiptir. Bazı anlamlar için örnekler sınırlıyken bazıları için sayısız örnek bulunabilir. En çok örnek kuvvetlendirme için çıkmıştır. Kuvvetlendirme yanında sıralama, küçümseme, alay, düzen, her yer, olumluluk, olumsuzluk, azaltma, saygı, sevgi, abartma gibi pek çok farklı anlam ortaya konmuştur. Dahası bazı örneklerde durum kategorisinin yerini almıştır. Özellikle de çokluk anlamını da içermektedir. Ayrıca gerek ikilemede yer alan sözcüklerin anlamının gerekse ikilemenin birlikte kullanıldığı sözcüklerin ikilemelerin anlamı üzerinde nasıl bir etki yarattığı da ele alınmıştır. Çünkü belli sözcükler belli ikilemelerle kullanılmaktadır. Bu durum özellikle de eylemler için geçerlidir. Bazı eylemler bütün ikilemelerle kullanılırken bazı eylemler sadece belirli ikilemelerle kullanılır. Ancak anlamı etkileyen sadece ikilemeleri oluşturan sözcüklerin anlamları ve birlikte kullanıldıkları sözcükler değil tonlamanın da etkisine değinilmiştir. Hatta tonlama, aynı ikilemenin birden fazla anlama gelmesine de olanak sağlamaktadır. Bu açıdan tonlamanın etkisi göz ardı edilemez.
Keywords
Abstract
Many language have reduplications. It has been studied on reduplication in Turkish because of that Turkish has unlimited possibilities in production reduplication. In Turkish reduptications have usually been examined in terms of syntax and morphology. However grammatical meanings of redupilcations have ignored until now. For this reason we have studied other meanings of reduplication, because it has many different meanings beside function of strengthening in this study. This study has analyzed examples one by one, and determined which examples have which meanings. We have found numerous examples for some meanings, while other meanings have only limited examples. Also we detected some meanings which they are different meanings like a putting order, disdain, ridicule, order, everywhere, positivity, negativity, reduce, respect, love, exaggeration. Moreover, in many examples, it has replaced the case category. Especially it also includes the plural. Additionally we discussed about words meaning which combine to reduplications, and using with reduplications since some words can be used with some reduplications. This is particulerly correct for some verbs. Some verbs can be used with some reduplications and, some reduplications can be used with all verbs. However, word meanings are not only affects for reduplication meanings, also intonations are very affective for meanings. We also discuss how intonation affects meaning in reduplication. Sometimes the same reduplications can have different meanings thanks to intonations. In this respect can not be underestimated the impact of intonation.