Author:
Abstract
İlmî araştırmaların temeli, analiz ve senteze dayanmaktadır. Tüm analiz ve sentezler bağımsız olmadığı gibi edebî metinler de tek başına ve bağımsız değillerdir. Her metin kendi döneminde veya daha önceki dönemlerde yazılmış metinlerle biçim, lafız, içerik, tür ve anlatım özellikleri bakımından yakınlık ve benzerlik ilişkisi içinde bulunur. Her edebî metin, belirli bir kültürden doğar. Bu durum her metnin kültür ortaklığı yönünden başka metinleri de içine alabildiğini ifade etmektedir. Buradan metinlerarası ilişkiler kavramı doğar. Metinlerarasılık kavramı, her metnin kendinden önce yazılmış diğer metinlerde var olduğunun tanımıdır. Bu kavram, metinlerin iç içe geçtiklerini ve hiçbir eserin kendi başına bağımsız olmadığını açıklar. Bu yöntem edebiyatın tarihi kadar eski bir araştırma metodudur. Feridüddin Attar, Mantıku’t-Tayr mesnevîsini yazmış ve bu alanda bir gelenek başlatmıştır. Bu eserden sonra kahramanı kuşlar olan pek çok mesnevî kaleme alınmıştır. Bu çalışmada öncelikle metinlerarasılık kavramı tanımlanıp, kavramın edebiyata etkisi incelenmiş ve metinlerarasılık metodunda kullanılan yöntemler üzerinde durulmuştur. Feridüddin Attar’ın Mantıku’t-Tayr mesnevîsi metinlerarasılık açısından incelenmiştir. Bu çalışma ile mesnevinin daha önce yazılmış eserler ile kıyaslaması yapılmış, eserlerin ortak ve farklı yönleri, eserler arasındaki mana, içerik ve lafız alıntıları, mesnevînin ne kadar genişletildiği analiz edilmiştir. Ayrıca mesnevîdeki bilgilerin dökümü çıkarılarak eserin tasavvuf, mitoloji, tarih ve sosyoloji açısından panoraması ortaya konulmuştur.
Keywords
Abstract
The basis of scientific research is based on analysis and synthesis. The literary texts are not alone and independent like all analysis and synthesis which are not independent. Every text has similarities and proximities with the text written in their period or earlier periods in terms of word, content, type, and narrative features. Every literary text emerges naturally from a particular culture. This case denotes each text includes the other texts in terms of common culture. As a result, the term of intertextuality arises. In this study primarily, the concept of intertextuality is defined and its effects to literature is examined then the way of the concept is studied. This method is an old research methods as the history of literature. Feridüddin Attar has begun a tradition in this area by writing Mantıku’t-Tayr. After this work, many mesnevi regarding birds are written. Feridüddin Attar's Mantıku’t-Tayr were examined in terms of intertextuality. With this study a comprehensive comparison between the Mesnevi and its prior works has been made. The common and different aspects of the works and how the mesnevi is expanded comparing to the previous works have been studied. The citations of meaning, content and word are analyzed. In addition, by subtracting the breakdown of details, a panorama in terms of mysticism, mythology, history and sociology of the work has been made.