Author:
Abstract
Türk Edebiyatının önemli kadın yazarlarından olan Nezihe Meriç Yandırma adlı öykü kitabı ile 1998 Sedat Simavi edebiyat ödülünü almıştır. Makalenin konusu Türkçeyi iyi kullanan kadın yazarlarımızdan olan Meriç’in Yandırma adlı eserindeki deyimleri saptayıp yapı ve kavram alanlarına göre sınıflandırmaktır. Deyimler bir dilin söz varlığı içinde atasözleri, ikilemeler, ilişki sözleri gibi kalıp ifadelerdir. Deyimlerin oluşumunda en az iki kelime aranır. Deyimi oluşturan kelimelerin çok farklı dil bilgisi unsuru biçiminde oluşması mümkündür. İsim ve sıfat tamlamaları gibi. Deyimi meydana getiren kelimelerden en az biri zamanla asıl anlamının dışına taşarak yan anlam kazanıp kalıplaşır. Böylece yeni bir anlamsal yapı ortaya çıkmış olur. Deyimler bir ulusun yazılı tarihinden önce farklı toplum katmanları tarafından kullanıla kullanıla estetik bir hal almışlardır. Toplumun ortak dil anlayışı burada da karşımıza çıkar. Birçok kültür unsurunu, inancı, geleneği deyimlerde bulmak mümkündür. Araştırmacılar tarafından bir dilin ileri ögeleri olarak kabul edilen deyimler sanatlı anlatımlardır. Onlarda hem Türk halk şiirinin duraklarını, hem de estetik ritmini ses tekrarlarında bulmak mümkündür. Bazı deyimlerde asıl anlamı unutulmuş, arkaik kelimelere de rastlanır. Bazı kelimeler de şekilce değişikliğe uğrayabilir. Deyimler konuşma esnasında da yazıda da vazgeçilmez dil unsurlarıdır. Birçok kelimenin bir araya gelerek oluşturduğu yeni bir anlamdır. Bir kavram alanıdır. Düşüncenin oluşması ve iletilip aktarılmasında işlevsel bir yönü bulunur. Bu bağlamda adı geçen eserdeki metinler taranarak deyimler saptanmış yapı ve kavram alanı bakımından incelenmiştir.
Keywords
Abstract
Nezihe Meriç, one of the most important female writers of Turkısh Literaure, received the prize of Sedat Simav Literature in 1998 with the story book called as “Yandırma”. The subject of the article is identify the idioms in Meriç’s Yandırma, which is one of our female writers who use Turkısh well and to classify them according to their structure and consept one as. İdioms are pattern expresssions in the vocabulary of a language such as proverbs, reduplications, relation words. At leastt two words are searched for in the formation of the idioms. It is possible that the words that make up the idiom are formed in the form of very different elements of linguistic information. Like names and adjectives.At least one of the words that bring the idiom took a fiixed form by gaining connotation due to being used out of real means. Thus a new semantic structure emerges. They became aesthetical by using again and again by different layers of society before the written date of a nation. The common language understanding of the society comes here again. Many cultural elements, beliefs, traditions are possible to find in the idioms. The idioms that are considened by the researchers as the advanced subjects of a language are artistic expressions. İt is possible to find both the stops of Turkish folk poetry and the aesthetic rhythmical voice repetitions. In some idioms, the meaning is forgotten, and archaic words are also encountered. Some words may change in form. İdioms are indispensable language elements in speach and in writing. İt is a new meaning that many words come together. İt is a conceptual field. There is a functional aspect in transmission and formation of thought. İn this context, the texts in the mentioned work were scanned and the idioms were determined in terms of structure and conceptual field.