Author:
Abstract
Hicri birinci asırdan itibaren fiilen uygulanan ve ikinci asrın sonlarına doğru kayıt altına alınan hadis usûlü, hadislerde kullanılan sened ve metin ile ilgili kural ve yöntemleri, râvîlerin vasıflarını ve hadis kavramlarını değerlendirmekte ve sınırlarını belirlemektedir. Hadis usûlünde değerlendirilen ve sınırları tespit edilmeye çalışılan önemli kavramlardan birisi de münker hadis kavramıdır. Sözlükte “çirkin, kötü, yadırganan, inkâr edilen ya da sahih aklın çirkin gördüğü her fiil ” gibi anlamlara gelen münker kavramı, hadis usûlü açısından pek çok şekilde tanımlanmıştır. Yine Kur’an ve hadis gibi İslam’ın temel kaynaklarında hem sözlük anlamında hem de sözlük anlamına yakın dinî bir anlam kazanarak pek çok kez kullanılmıştır. Hadis çeşitlerinden ma‘rûf hadis, şâz hadis, muallel hadis, garip hadis gibi pek çok hadis çeşidi ile doğrudan ya da dolaylı olarak bağlantısı olan münker hadis, hicri ikinci asrın sonlarında kullanılmaya başlanmıştır. Terim anlamında zaman içinde bazen anlam genişlemesi bazen de anlam daralması yaşanan münker hadis, en çok ta-nımlanan hadis çeşitlerindendir. Kaynaklarda ulaşabildiğimiz kadarıyla Yahyâ b. Saîd el-Kattân (ö. 198/813) ile başlayan münker hadis tanımı, İbn Hacer’in (ö. 852/1449) “münker hadis: zayıf râvînin sıka râvîlere muhalif olarak rivâyet ettiği hadistir” şeklinde yaptığı tanımıyla son şeklini almıştır. Hicri ikinci asır ile dokuzuncu asır arasında geçen yedi asırlık sürede münker hadis tespit ettiğimiz kadarıyla en az yedi farklı anlamda kullanılmıştır.
Keywords
Abstract
The hadith method, practiced since the exilic first century and recorded since the late second century, assesses and limits the rules and methods related to the documents and texts in hadiths, the qualifications of the deferent and the hadith concepts. One of the important concepts that is evaluated and limited in the hadith methodology is the concept of the münker hadith. In the dictionary, the notion of "münker" is described as "ugly, evil, unreasonable, denied, or every act that the authentic mind considers bad", and defined in several ways related to the hadith. Also, like the Qur'an and the hadith, it has been used several times in the basic Islamic sources, obtaining a religious meaning close to its lexical meaning. Münker hadith that has direct or indirect associations with other hadith types such as the known (ma’ruf) hadith, şaz hadith, muallel hadith and garip hadith has been used since the late second century. The meaning of the term munker hadith had a tendency of expansion and sometimes narrowing in time and it is the most defined type of hadith. The oldest known definition was found in Yahya b. Said al-Kattan (dated 198/813) and was finalized by Ibn Hajjar (d. 852/1449) as "the münker hadith is the hadith that was related by the weak deferent as opposed to the just deferent." During the seven centuries between the exilic second and ninth centuries, münker hadith was used in at least seven meanings as far as we could establish.