Author:
Abstract
Geleneksel el dokumaları konusunda oldukça zengin olan Iğdır yöresinin en yaygın dokumalarından birisini halı yastıklar oluşturur. Iğdır yöresi halı yastıklarında kullanılan her renk ve motifin bir dili, bir anlamı vardır. Bu halı yastıklar bir yandan renkleri ve motifleri ile zengin bir bezeme repertuarını gözler önüne sererken diğer yandan işlenen motifler yüzyıllarca sözsüz iletişimin aracı olarak kullanılmıştır. Bitki, hayvan veya çeşitli nesnelerin stilstilizasyonu sonucu oluşturulan bu motifler nesillerden nesillere aktarılarak günümüze kadar gelmiştir. Ancak geçmişte yörede görülen geleneksel yaşam biçiminin değişmesi, ev mefruşatının modern çağa uygun olarak düzenlenmesi halı yastık dokumalarının azalmasına neden olmuştur. Yörede artık çok fazla dokunmayan bu geleneksel el sanatı ürünlerinden çok az örnek günümüze ulaşabilmiştir. Bir geçiş bölgesinde bulunduğu için Azerbaycan, İran ve Anadolu etkilerini taşıyan Iğdır halı yastıkları kompozisyon özellikleri ve motif zenginlikleri ile dikkat çekmektedir. Halı yastıklarında kullanılan yünler geçmişte kök boya ile boyanırken son dönem örneklerinde kimyasal boyalar da kullanılmış, ayrıca yünün doğal renklerinden de büyük ölçüde yararlanılmıştır. Yöre dokumalarının genel özelliği olarak oldukça kaba bir dokumaya sahip olan Iğdır halı yastıklarında dokuma tekniği olarak “Türk Düğümü“ de denilen çift argaca düğümleme tekniği kullanılmıştır. Teknolojik gelişmelere karşısında gün geçtikçe üretimi azalan ve geçmişten kalan örneklerin de gittikçe erozyona uğradığı bu değerli ata yadigârı el sanatı ürünlerinin bir an önce korunarak gelecek nesillere ulaştırılması sağlanmalıdır.
Keywords
Abstract
One of the most common weaving art of the Iğdır region, which is very rich in traditional hand weavings, is carpet pillows. Every color and motif used in the Iğdır region carpet pillows has a language and meaning. On one hand, these carpet pillows exhibit a rich repertoire of adornment; on the other hand, the motifs handled have been used for centuries as a means of nonverbal communication. These motifs, which are composed as a result of stylization of plants, animals and various objects, have been conveyed up to this day from generation to generation. However, the change of the past traditional lifestyle seen in the region and the arrangement of home furnishing in accordance with the modern times have led to the decrease of carpet pillow weavings. Very few examples of these traditional handicraft products that are not weaved much any more have survived until today. As it is located in a traditional region the Iğdır carpet pillows bear the traces of Azerbaijan, Iran and Anatolia and they attract attention with their compositinal qualities and richness in motifs. While the wool used in carpet pillows were dyed with madder, in recent examples also chemical dyes have been used and the natural colors of wools have been utilized too. As a general aspect of the weavings in the region in the Iğdır carpet pillows have a very hard weaving technique which is called ‘, ’ the Turkish Knot’’ , this is woof knotting method. It is necessary to preserve and convey the future generations these precions national heritage handicraft products whose production decreases day by day andthe surviving samples of which have been eroded.