SÖZLÜKBİLİMİN KULLANICI ODAKLI ALANI OLARAK ÖĞRENİCİ SÖZLÜKBİLİMİ

Author:

Year-Number: 2018- 65
Yayımlanma Tarihi: null
Language : null
Konu : Sözlükbilim
Number of pages: 189-206
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Öğrenici sözlükbilimi, yabancı bir dili orta veya ileri seviyede öğrenenlere yönelik hazırlanan sözlükleri kapsamaktadır. Öğrenici sözlüklerinin en önemli özelliği, öğrenicilerin ihtiyaçları, psikolojik özellikleri, yaşları ve öğrenim aşamalarına göre bilgiler içermesidir. Türkçenin ilk sözlüğü kabul edilen “Divânü Lugât'it-Türk” de eğitsel bir amaç güdülerek hazırlanmış, Araplara Türkçe öğretmek için yazılmıştır. Ne var ki çağdaş sözlükbilimin diğer dalları arasında ayrı bir yeri ve önemi olan öğrenici sözlükbilimi, incelemeye değer birçok yönüyle Türkiye’de hâlâ bakir bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de henüz bilimsel literatürde yer bulamayan öğrenici sözlükbilimine dikkat çekmek ve bu alana ait kuramları ortaya koymaktır. Araştırmamızda öğrenici sözlükbiliminin tarihî geçmişinden bahsedilmiş ve bu alana ait temel kavram ve ilkeler ortaya konmuştur. 20. yüzyılın ilk yarısında Edward L. Thorndike, Harold Palmer, Michael West ve A.S. Hornby adlı dil bilimci ve eğitimcilerin çalışmaları sayesinde ortaya çıkan öğrenici sözlükleri, birçok evreden geçerek bugünkü halini almıştır. Çalışmamızda öğrenici sözlükbilimi, pedagojik sözlükbilimin bir alt kümesi olarak ele alınmaktadır. Öğrenici sözlükleri, insan merkezli olup öğrenicilere bir yabancı dili benimsemeleri ve onu etkili kullanmaları konusunda destek vermektedir. Öğrenici sözlükleri, başlıca özelliklerine göre tek dilli, iki dilli ve ikidillileştirilmiş olmak üzere üç gruba ayrılabilmektedir. Araştırmamızda yukarıda adı geçen sözlüklerin güçlü ve zayıf tarafları incelenerek yabancı dil öğrenim/öğretim süreci üzerindeki etkileri tartışılmıştır.

Keywords

Abstract

Learner’s lexicography comprises dictionaries prepared for those who learn a foreign language at an intermediate or upper level. The peculiar feature of leaner’s dictionaries is that they include information in accordance with the learners’ needs, their psychological characteristics, age and stage of learning. Even “Divânü Lugât'it-Türk”, which is said to be the first dictionary of Turkish, pursued a pedagogic goal; it was aimed at teaching Turkish to Arabs. Despite the fact that learner’s lexicography, which occupies a distinct and valued place in contemporary lexicography, has a lot to offer to a researcher, it is still an unexplored field in Turkey. The aim of our paper is to attract attention to learner’s lexicography, which hasn’t taken its place in Turkish scientific literature yet, and to present theoretical studies done in this field. Our research puts forward the historical past of learner lexicography and reveals the basic concepts and principles related to this field. Learner’s dictionaries, which emerged in the first half of the 20th century due to the work of such linguists and educators as Edward L. Thorndike, Harold Palmer, Michael West and A.S. Hornby, had passed through many stages before they acquired their present state. In our work, learner lexicography is treated as a subset of pedagogical lexicography. Learner’s dictionaries are human-centered and help learners to learn a foreign language and use it effectively. According to their main characteristics, learner’s dictionaries can be divided into three groups: monolingual, bilingual and bilingualised dictionaries. In our research, the strengths and weaknesses of the above-mentioned dictionaries were examined and the effects on the foreign language learning/teaching process were discussed.

Keywords