ÜTOPYA MADALYONUNUN İKİ YÜZÜ: F. M. DOSTOYEVSKİ GÜLÜNÇ BİR ADAMIN DÜŞÜ VE R. BRADBURY FAHRENHEIT 451
Author:
Abstract
İngiliz yazar Thomas More’un 1516 yılında yazdığı eserine verdiği aynı isimle ilk olarak edebiyata giren ütopya, köken olarak Yunanca "yok/olmayan" anlamındaki “ou”, "mükemmel olan" anlamındaki “eu” ve "toprak, ülke" anlamındaki “topos” sözcüklerinden türemiştir. Kelime anlamı olarak ütopya, var olanın yerine geliştirilen ideal toplum, sistem, düşünce, ülke, cennet tasarılarıdır. İçerisinde insanlığın tüm yaşamsal sorunlarının giderildiği bir hayat tarzının hüküm sürmesi nedeniyle ütopyalar, gerçekleşmesi imkânsız devlet tasarıları olarak ele alınmaktadır. Ütopik eserler, edebiyatta yoğunlukla 19. yüzyılda varlığını hissettirir. Ancak 20. yüzyıla gelindiğinde, özellikle I. Dünya Savaşı’ndan sonra eşitlik ve toplumsal mutluluk adına bireylerin değerlerine önem verilmemesi sonucu ütopyaların yerini onların karşı tezi olan antiütopyalar alır. Totaliter ve baskıcı toplumları ifade eden antiütopyalar, yaygın olarak bilimkurgu türünden de faydalanarak büyük çoğunluğu savaşlar ve iç karışıklıklarla geçen dönemi en çarpıcı yönleriyle betimler. Çalışmamızın amacını, edebiyat araştırmalarında sıklıkla birbirinin yerine kullanılarak anlamsal bunalıma neden olan bu iki kavramın benzeyen ve farklılaşan yönlerini ortaya çıkarmak oluşturmaktadır. Edebiyatı bir bütün olarak ele alan ve farklı dillerde yazılan iki eseri konu, düşünce ya da biçim bakımından inceleyerek yorumlar yapan karşılaştırmalı edebiyat biliminden faydalanarak sürdürdüğümüz çalışmamızda, ütopya ve antiütopya türlerine birer örneklem niteliğinde olan biri Rus diğeri Amerikan edebiyatının iki önemli eseri, karşılaştırma yöntemiyle tasvir edilmeye çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
Utopia, which first entered to literature with the same name given to the work by the British writer Thomas More in 1516, originates from the Greek words "ou" meaning “none”, "eu" meaning “the perfect one” and "topos" meaning “land, country”. Utopia as a word means the ideal society, system, thought, country, paradise design, which is developed instead of the existing one. Utopias are considered as unrealizable state designs because of a lifestyle in which all the vital problems of mankind are solved. In literature, utopian works are intensely seen in 19th century. However, in the 20th century, especially after World War I, because of not giving importance to the values of individuals in the name of equality and social happiness, utopian works leave their place to antiutopian ones. Antiutopian works, expressing totalitarian and repressive societies, describe the most striking aspects of the period of wars and internal disturbances, with the vast majority benefiting from the science fiction type. The aim of our study is to reveal similar and different aspects of these two concepts which frequently cause semantic confusion in literary researches because they are used instead of each other. In our study, we used comparative literary science which studies literary as a whole and comment two works, written in different languages, in terms of subject, thought or form. And we tried to anallyze the works, which are examples of Russian and American literary, by using the comparison method.