Author:
Abstract
Bu çalışma Ermeni ulusunun önde gelen edebiyatçı ve yazarlarından biri olan yazar Zabel Yesayan’ın (1878-1943) 1919 tarihli “La liberation des Femmes et Enfants Nonmusulmans en Turquie” (Türkiye’deki Gayrimüslim Kadın ve Çocukların Kurtuluşu) başlıklı 11 sayfalık raporu hakkındadır. Metnin orijinali Fransızcadır ve bu çalışmada gazeteci Alev Er’in Türkçe çevirisi esas alınmaktadır. Zabel Yesayan adı geçen raporu 18 Mart 1919 tarihinde Milli Ermeni Delegasyonu Başkanı Bogos Nubar Paşa’ya Paris Barış Konferansı’nın dikkatine sunması için vermiştir. Rapor, Türk hâkimiyeti altındaki gayrimüslim milletlere, özellikle de gayrimüslim kadın ve çocuklara, uygulanan aşağılama ve şiddet örneklerini ve neler yapılması gerektiğine dair önerileri içermektedir. Raporda farklı biçim ve koşullarda kaçırılan kadın, kız ve erkek çocuklarından, toplu tecavüzlerden ve Ermeni kadınının tutumlarından bahsedilmektedir. Bu çalışmada Zabel Yesayan’ın raporu içinde şifrelenen İslamofobi ve Türkofobi’ye ilişkin ideolojik anlamların inşası analiz edilmiştir. Türk karşıtı bu raporun söylemi içinde kurgulanan ötekileştirici ifadelerin anlamları incelenmiştir. Çalışmada çözümleme aracı olarak anlam inşasına yönelik olarak söylem yapıları kullanılmıştır. Türk tehdidi ve tehlikesi söylemini kurgulamak için Yesayan’ın kullandığı söylem stratejileri ve araçları üzerinde durulmuştur. Baskın bir tema olarak öne çıkan ve tehcirle ilişkilendirilen Türk korkusu, metinde bilinmezlik, tedirginlik, güvensizlik ve endişe inşasının temelini oluşturmaktadır. Yapılan analiz sonucunda Zabel Yesayan’ın Türk karşıtı propaganda raporunun söylemi içinde Türkler hakkındaki olumsuz kanaatlerin, inançların, önyargı ve kalıp yargıların iki ana algıya dayandığı ortaya çıkmıştır: Ermeni toplumuna tehlike oluşturan Türk algısı ve Hıristiyanlığa tehlike oluşturan İslam algısı.
Keywords
Abstract
This study is about the eleven paged report (letter) of the well-known Armenian writer Zabel Yesayan (1878-1943) entitled “La liberation des Femmes et Enfants Non-musulmans en Turquie” (The Liberation of Non-Moslem Women and Children in Turkey) dated 1911. The text was originally written in French and in this study the Turkish translation of journalist Alev Er is used. Yesayan gave the above mentioned report to the head of the Armenian National Delegation, Bogos Nubar Pasha, on March 18, 1919, to be submitted at the Paris Peace Conference. The report includes examples from the narratives of humiliation and violence towards the non-Muslim nations, especially to women and children, under Turkish domination and recommendations on what to do. The report gives information about the different ways and conditions of abducted women and children, gang rapes and the attitudes of Armenian women. Within the study the discursive construction of Islamophobia and Turcophobia is analyzed. The meanings of othering statements constructed within this anti-Turkish report are studied. In this study, discursive structures towards the construction of meaning are used. 'Turkish threat' and 'Turkish danger' discourse of Zabel Yesayan is analyzed. Turcophobia as a dominant theme and related with the deportation, constitutes a basis for the creation of obscurity, uneasiness, insecurity and concern. This study has revealed that the discourse of anti-Turkish report of Zabel Yesayan, with all its negative opinions and prejudices about Turkish people, depends on two main perceptions; The perception of Turkish people as a threat to Armenians, and the perception of Islam as a threat to Christianity.