TUHFETÜ’L-MÜLÛK VE’S-SELÂTİN ADLI ESERDE AT HASTALIKLARININ TEDAVİSİNDE KULLANILAN BİTKİ ADLARI

Author:

Year-Number: 2019-Number: 76
Yayımlanma Tarihi: null
Language : Türkçe
Konu : Türk Dili ve Edebiyatı
Number of pages: 405-418
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

İnsanlar, tüm çağlarda hayatlarını sürdürebilmek için hayvanlardan yemek, taşıma, ulaşım, avcılık, korunma gibi pek çok alanda faydalanmışlardır. Bu sebeple hayvanların bakımı da bir ihtiyaç halini almış ve bu ihtiyaçtan da baytarlık ilmi doğmuştur. Bu alanda âlimler yetişmiş ve bu âlimler bilgilerini kalıcı hâle getirip gelecek nesillere aktarmak adına eserler kaleme almışlardır. Türk kültüründe de baytarlık ve baytarnâmeler ilgi görmüş, Türk âlimlerinin çalışmaları yanında farklı dillerden dilimize tercümeler yapılarak da bu alanda gelişmeye önem verilmiştir. Özellikle at hastalıkları ve bu hastalıkların tedavileri, baytarlık çalışmalarında önemli yer tutmuştur. Hayvanların hastalıklarının tedavilerinde kullanılan ilaçlar ve bu ilaçların hazırlık aşamasında da bitkiler ön plana çıkmıştır. Çalışmış olduğumuz “Tuhfetü’l-mülûk ve’s-selâtin” adlı eser de bir baytarnâmedir. Eser; Emir Hâcip Âşık Tîmur’un “?Umdetü’l-müluk” adlı eserinin, Sultan I. Ahmet’in (1603-1617) emriyle Türkçeye çevrilmiş hâlidir. Eserin mütercimi bilinmemektedir. Topkapı Sarayı Kütüphanesi Tıp ve Baytarlık eserlerindeki (1772-H.415) bu eserin araştırmalara göre başka bir nüshası tespit edilememiştir. Eser muhteva bakımında “Baytarnâme”, “Fürûsiyyet” ve “Avcılık” olmak üzere üç kısımda tertip edilmiştir. Bu kısımlar, çeşitli bâblar ile kendi içinde de sınıflandırılmış ve böylelikle ilgili başlıklar detaylandırılmıştır. Eseri diğer baytarnâmelerden farklı kılan yönü ise çeşitli minyatürlerle desteklenmiş olmasıdır. Çalıştığımız eserin içinde irili ufaklı 164 Osmanlı minyatürü ve müzehhep iki serlevha vardır. Eser bu bağlamda Osmanlı Dönemi’nde kullanılan minyatür sanatının ilmî eserlerdeki kullanımını örneklendirmekte ve ait olduğunu döneme ait minyatürlerin günümüze aktarılmasında önemli yer tutmaktadır.

Keywords

Abstract

People have benefited in many areas such as food, transport, hunting, protection from animals to survive in all ages. Therefore, care of animals has become a science and thus, veterinary science has occured. Scientists trained in this branch ans these scientists have made their information permanent, they wrote Works to pass on to future generations. These studies have attiracted attention in Turkish culture, in addition to there studies translation from different language is given importance for development. Especially, the horses illnesses and treatments of illnesses are important on veterinary works. The medicine which is used the horses illnesses and theatmens of illnesses and the plants which are used for preporing the medicine are extrimely important. This work we worked (Tuhfetü’l Mülûk ve’s-selâtin) is called “baytarnâme”. This work is created by the translation of Emir Hacip ?Âşı? T?mur’s “Umdetü’l-müluk” which is translated into Turkey Turkish by Sultan I. Ahmet’s order. The translation of the work is unknown. No other pages could be indetified in the medical books in the Topkapı Palace library(1772-H.415). This book is organised in there sections: veterinary, horse riding and hunting. These parts are classified within themselves and the related titles are detailed. What makes the book different from other Works is that it is supported with various miniatures. There are 164 Ottoman miniatures in the book. For this reason the book examplities the use of miniature art in the Ottoman period, and it has an important place to transfer the miniatures of the period to our day.

Keywords