Author:
Abstract
Eski Türk aile yapısı çekirdek aile denilen ana, baba ve çocuklardan oluşan bir aile tipidir. Baba egemenliğine dayanan bir aile tipi olmakla beraber, babanın sınırsız haklara sahip olmadığı, bir takım hak ve mesuliyetlerle aile fertleri üzerindeki yardımcı ve koruyucu rolünü belirtmek gerekir. Türk aile düzeni kan akrabalığı esasına dayanmakta ve soy babadan neşet etmektedir. Aile içerisinde kadının bir takım görev ve hakları mevcuttur. Bu yönüyle devrindeki diğer toplumlarda görülen patriarkal (Pederşahi) aile tiplerinden farklılık arz etmektedir. Aile düzeni içerisindeki bir takım inanç ve uygulamalar, özellikle dini hayata ve siyasi hayata etki etmiştir. Özellikle Atalar kültü dediğimiz inanç sisteminin kaynaklarından biri de, aile düzeni içerisindeki uygulama ve değerler bütünü olmuştur. Türkler bilinen en eski dönemlerden itibaren, ruhun ölümsüz olduğuna inanmaktaydı. Bu inanca göre; beden yok olup gitmekte fakat ruh ebediyyen yaşamaktaydı. Bu ruhların geride kalanların hayatını etkileyebileceğine dair olan düşünceler onları memnun etmeğe yönelik bir takım faaliyetlerin de ortaya çıkmasına neden olmuştu. Ölen insanların ikinci bir hayata başlayacağına ve orada da bu dünyadakine benzer bir hayat yaşayacaklarına dair inanış mevcuttu. Devlet hayatı içerisinde de Kağan’ın hak ve ödevleriyle aile reisinin hak ve ödevleri arasındaki benzerlik de dikkatlerden kaçmamaktadır. Tanrı tarafından görevlendirilen Türk Kağan’ı yeryüzünde Tanrının temsilcisi olması ve onun görevlendirmesi nedeniyle karizmatik bir güç olarak dikkat çekmektedir.
Keywords
Abstract
The old Turkish family structure is a type of family consisting of mother, father, and children, which is called nuclear family. Although it is a type of family based on father’s dominancy, it is necessary to state that the father does not have unlimited rights and that he has a caring and protective role over the family members with some rights and responsibilities. The Turkish family order is based on blood relationship and the pedigree passes from father to son. Women have some duties and rights within the family. In this sense, it is different from patriarchal family types that are observed in other societies. Some beliefs and applications within family order have had reflections especially on religious and social life. One of the faith systems we especially call Ancestor Cult is a set of values and applications within family order. The Turks believed in eternity of soul from the most archaic periods. According to this, the body vanishes but the soul lived for ever. The idea that these souls may intervene with the lives of living people resulted in existence of some applications intended for making them happy. There was the belief that the dead people would start a second life and there lead a life similar to the life here. The similarity between khan’s rights and duties within the state life and the head of the family draws attentions. As the Khan is the representative of Tengri on earth and as he has been assigned by Tengri he is noted for being a charismatic power.