KÜLTÜR VE MİRAS ÖĞRENME ALANI KAZANIMLARI VE DEĞERLENDİRME SORULARININ BLOOM TAKSONOMİSİ AÇISINDAN İNCELENMESİ
Author :
Abstract
Sosyal bilgiler dersinde yer alan Kültür ve Miras öğrenme alanı; kültürel mirasa duyarlılık, vatanseverlik ve estetik gibi değerlerle ve zaman-kronolojiyi algılama, değişim ve sürekliliği algılama, araştırma, kanıt kullanma gibi becerilerle ilişkilendirilmiştir. Bu değer ve beceriler bireylerin doğrudan öğrendikleri bilgileri eyleme dönüştürebilecekleri, yaşantılarında kullanabilecekleri ve analitik düşünebilecekleri türdendir. Dolayısıyla öğrencilerin bir bilgiyi önce öğrenmesi daha sonra ise bu bilgiyi işe koşmalarını temin edebilecek bir süreç oluşturmak önem arz etmektedir. Bu araştırmanın amacı MEB tarafından 2018 yılında yayımlanan sosyal bilgiler öğretim programında kültür ve miras öğrenme alanında yer alan kazanımlar ile 4, 5, 6, ve 7. sınıflarda okutulan ders kitaplarındaki ilgili öğrenme alanında yer alan değerlendirme sorularının Bloom taksonomisi açısından karşılaştırmalı olarak analiz edilmesidir. Araştırmada öğretim programındaki kazanımlarla birlikte konu sonunda yer alan değerlendirme soruları analiz edilerek ölçülmek istenen bilişsel alan basamağı ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Bu çalışma doküman incelemesine dayalı nitel bir araştırma olarak tasarlanmıştır. Öğretim programında Kültür ve Miras öğrenme alanında yer alan 19 kazanım ve ders kitabında ilgili öğrenme alanındaki toplam 112 değerlendirme sorusu analiz edilmiştir. Araştırmada elde edilen bulguların yorumlanması sonucunda; sosyal bilgiler dersi kapsamında temelde tarih odaklı olan ve öğrencilerde kültürel mirasın korunarak millî bilincin oluşmasının hedeflendiği Kültür ve Miras öğrenme alanında, öğretim programında yer alan kazanımların çoğunluk olarak üst düzey bilişsel basamakta yer aldığı, ders kitaplarında yer alan değerlendirme sorularının ise çoğunluğunun alt düzey bilişsel alan basamağında bulunduğu tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
The Cultural and Heritage learning area in the Social Studies course is based on values such as sensitivity to cultural heritage, patriotism and aesthetics, and associated with skills such as perception of time-chronology, perception of change and continuity, research and use of evidence. These values and skills are the kinds that an individual can directly turn the information they learned into action, use them in their lives and think analytically. Therefore, it is important to create a process that allows students to learn the information first and then to get them to use this information. The aim of this research is to provide a comparative analysis of the outcomes in the field of Culture and Heritage learning in the Social Studies Teaching Program published by MoNE in 2018, and the assessment questions in the 4th, 5th, 6th, and 7th grades together with the evaluation questions in the course textbook of the course in terms of Bloom taxonomy. In the study, the outcomes in the teaching program as well as the evaluation questions at the end of the units were analyzed and the cognitive domain step that was intended to be measured were tried to be determined. This study is designed as a qualitative research based on document analysis 19 outcomes in the teaching program of the field of Culture and Heritage learning and a total of 112 evaluation questions in the textbook of the relevant learning area were analyzed. As a result of the interpretation of the findings of the study; in the field of Culture and Heritage learning, which is mainly history-oriented within the scope of social studies course and aims to raise national consciousness by preserving cultural heritage in students, the majority of the outcomes in the teaching program were found to be in the higher level cognitive domain and the majority of the evaluation questions in the textbooks were found to be in the lower level cognitive field level.
Keywords
- Akdağ, H. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar-1: Sosyal Bilgilerin Tanımı, Amacı, Önemi ve Türkiye'deki Yeri (İkinci baskı). Ankara: Pegem Akademi.
- Arı, A. (2011). Bloom’un Gözden Geçirilmiş Bilişsel Alan Taksonomisinin Türkiye’de ve Uluslararası Alanda Kabul Görme Durumu, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. Educational Sciences: Theoryve Practice, 11(2): 749-772.
- Arı, T. (2018). 2015 ve 2017 Ortaokul Türkçe Öğretim Programlarındaki Kazanımların Yenilenmiş Bloom Taksonomisine ve Öğretmen Görüşlerine Göre İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Atılgan, H., Kan , A., ve Doğan, N. (2013). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme (Altıncı baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Beyreli, L., ve Sönmez, H. (2017). Bloom Taksonomisi ve Yenilenmiş Bloom Taksonomisi İle İlgili Türkiye’de Yapılan Çalışmaların Odaklandığı Araştırma Konuları. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(2): 213-229. doi:10.18298/ijlet.1738
- Biber, A., ve Tuna , A. (2017). Ortaokul Matematik Kitaplarındaki Öğrenme Alanları ve Bloom Taksonomisine Göre Karşılaştırmalı Analizi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1): 161-174.
- Birgin, O. (2016). Matematik Eğitiminde Teoriler: Bloom Taksonomisi Ankara: Pegem Akademi.
- Birgin, O., ve Gürbüz, R. (2008). Sınıf Öğretmeniadaylarının Ölçme ve Değerlendirme Konusundaki Bilgi Düzeylerinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20: 163-179.
- Cangüven, H. (2019, Şubat). Yüksek Lisans Tezi. 2013 ve 2018 Fen Bilimleri Öğretim Programlarının Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Karşılaştırılması . Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Çalışkan, H. (2011). Öğretmenlerin Hazırladığı Sosyal Bilgiler Dersi Sınav Sorularının Değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 36(160): 120-132.
- Çetinkaya, B. (2016). Sosyal Bilgiler Eğitimi Öğretmen Adaylarının Bloom Taksonomisine Göre Soru Yazmaya İlişkin Başarı Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Kırşehir: Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Demir, P. (2015). Yenilenmiş Bloom Taksonomisi'ne göre 2005 Yılı Sosyal Bilgiler Öğretim Programında Yer Alan Kazanımlar ve Seviye Belirleme Sınav Soruları. Yüksek Lisans Tezi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Demircioğlu, İ., ve Tokdemir, M. (2008). Değerlerin Oluşturulma Sürecinde Tarih Eğitimi: Amaç, İşlev ve İçerik. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(15): 69-88.
- Dilek, D. (2007). Tarih Derslerinde Öğrenme ve Düşünce Gelişimi (Üçüncü baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Fidan, U. (2019). Evaluation of Activities in Secondary School Level Turkish Workbooks According to Types of Memory and Revised Bloom’s Taxonomy. International Education Studies, 12(4): 185197.
- Güleryüz, H. (2016). Yüksek Lisans Tezi. 5., 6., 7., 8. Sınıfların Fen ve Teknoloji Dersine Ait Sınav Sorularının Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirilmesi. Muş: Muş Alparslan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitiüsü.
- Gündüz, Y. (2009). İlköğretim 6, 7 ve 8. Sınıf Fen ve Teknoloji Sorularının Ölçme Araçlarına ve Bloom’un Bilişsel Alan Taksonomisine Göre Analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, VI(II): 150-165.
- Kılıç, D. (2010). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Tarih Konuları İle İlgili Soru Sorma Becerilerinin Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirilmesi . Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü .
- Kılıçoğlu, G. (2012). Sosyal Bilgilerin Tanımı, Dünyada ve Ülkemizde Gelişimi ve Önemi. M. Safran içinde, Sosyal Bilgiler Öğretimi (s. 3-16). Ankara: Pegem Akademi.
- Krathwohl, D. (2002). A Revision of Bloom’s Taxonomy: An Overview. Theory Into Practıce, 41(4): 212- 219.
- MEB. (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (4,5,6 ve 7.Sınıflar). Ankara.
- Sezer, M., Şahin, İ., Sünkür Öner, M., ve Meral, E. (2014). 8. Sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersi Öğretim Programı Kazanımlarının Revize Edilmiş Bloom Taksonomisine Göre Değerlendirmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1): 433-455.
- Sönmez, H. (2017). Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre Tasarlanan Ortaokul Türkçe Dersi Öğretim Programı. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitisü.
- Şimşek, A. (2017). Türkiye Sosyal Bilgiler Derslerinde Tarih Öğretimi Nereye Gidiyor? Öğretim Programları Üzerinden Kısa Bir Değerlendirme. R. Turan, & H. Akdağ içinde, Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar III (s. 1-10). Ankara: Pegem Akademi.
- Tüm, G. (2016). 5. ve 6. Sınıf İlköğretim Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Metin Önü ve Sonu Sorularının Bloom Taksonomisi’ne Göre Değerlendirilmesi. Turkısh Studies, 11(4): 731-748.
- Ulum, H. (2017). Meb İlkokul 2, 3 ve 4. Sınıf Türkçe Ders ve Çalışma Kitaplarında Yer Alan Etkinliklerin Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Mersin: Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Uymaz, M. (2016). Öğretmen Yapimi Sosyal Bilgiler Dersi Sinav Sorularinin Soru Türleri, Kapsam Geçerliği ve Yenilenmiş Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi . Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniveritesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (Genişletilmiş onuncu baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yılmaz, A. (2017). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Öğrenme-Öğretme ve Ölçme Değerlendirme Sürecinde Kullandıkları Soruların Bloom Taksonomisine Göre İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi.
