ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN MESLEK SEÇİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN ÖNEM DERECELERİNİN AHP İLE BELİRLENMESİ
Author :
Abstract
Bireyin kendine ve topluma daha faydalı olabilmesi için uygun meslek seçmesi önemli bir konudur. Meslek seçerken, bireyin dikkate alması gereken çok sayıda kriter vardır. Çok sayıda kriter olduğundan, bireyin meslek seçimi çok kriterli karar verme (ÇKKV) problemi olur. Bu çalışmada, meslek seçiminde dikkate alınan çok sayıdaki kriter Ahmadi vd.’lerinin 1995’deki çalışması dikkate alınarak 6 ana kritere indirgenmiş ve Bülent Ecevit Üniversitesi (BEÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi (İİBF) bölümlerinde lisans ve lisansüstü eğitim gören öğrenciler tarafından kriterler ikili karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiştir. Elde edilen anket sonuçlarına göre, cevapların tutarlılıklarını da dikkate alan Analitik Hiyerarşi Süreci (AHP) ile meslek seçiminde dikkate alınan kriterlerin önem derecelerinin göstergesi olan ağırlıkları belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, başta “İş Güvencesi” olmak üzere, “Meslek Kazançları” ve “Kariyer İmkânı”, BEÜ İİBF öğrencilerinin meslek seçerken en önem verdiği kriterler olarak belirlenmiştir. Meslek seçimi yapılırken, söz konusu bu üç kriter toplamda %64,35 ağırlığa sahip olduğu görülmüştür. Ayrıca meslek seçiminde dikkate alınan bu kriterlerin ağırlıkları, öğrencilerin demografik özelliklerine göre farklılıkları istatistiksel hipotez testleriyle değerlendirilmiştir. Farklılıklara yönelik istatistiksel hipotez testleri sonuçlarına göre, erkek öğrenciler özellikle “Meslek Kazançları” kriterine, bayan öğrenciler özellikle “İş Güvencesi” kriterine daha çok önem verirken, öğrenci ailelerinin gelir düzeyi yükseldikçe öğrencilerin “Kariyer İmkânı” kriterine daha çok önem verildiği görülmüştür.
Keywords
Abstract
Choosing a proper profession is an important issue to a person for being more beneficial to his /her own and the society. There are lots of criteria for a person to consider when selecting a profession. Since there are many criteria, choosing a profession issue becomes a multi criteria decision making (MCDM) problem. In this study, lots of criteria that are considered when choosing a profession are reduced to six main criteria according to a study of Ahmadi et. al. at 1995 and pairwise comparisons of these criteria are assessed by bachelor and graduate students of Bülent Ecevit University (BEÜ), departments of Faculty of Economic and Administrative Sciences (FEAS). By using questionnaire results, the priorities indicating the importance level of the criteria while choosing a profession is determined by using Analytical Hierarchy Process (AHP) which considers the consistency of responds of the comparisons. According to the results, firstly “Work Guaranty”, than “Profession Benefits” and “Career Opportunities” are determined as the most noticeable criteria for BEÜ FEAS students when choosing a profession. It is observed that, these three criteria have a cumulative priority of 64.35% when choosing a profession. Beside this, differences of the priorities according to participants’ demographic attributes are evaluated using statistical hypothesis tests. According to statistical hypothesis tests, male students pay more attention to “Profession Benefits” when female students do “Work Guaranty”, and “Career Opportunities” become more important with respect to family revenue of students.
Keywords
- AHMADI, M, HELMS, M.M. NODOUSHANI, P. (1995). A Factor‐Analytic Approach Profiling
- (2010). Finansal Kararların Verilmesinde
- AKYÜZ, Y., BOZDOĞAN, T. ve HANTEKİN, E. (2011). TOPSIS Yöntemiyle Finansal Performansın Değerlendirilmesi ve Bir Uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 13(1), 73‐92.
- CHAUHAN, K.A., SHAH, N.C. ve RAO, R.V. (2008). The Analytic Hierarchy Process a Decision‐Support System in the Housing Sector: A Case Study. World Applied Sciences Journal, 3(4), 609‐613.
- EVANS, M.W. (2008). Self‐monitoring as a Determinant of Job Selection in the Workplace. UNF Master’s Thesis Dissertations Paper http://digitalcommons.unf.edu/etd/183, (Erişim tarihi: 30.12.2012).
- HAMZAÇEBİ, C. ve PEKKAYA, M. (2011), Determining stock investments with grey relational analysis, Expert Systems with Applications, 38(8), 9186–9195.
- HWANG S.K. ve POLACHEK, S.W. (2004). Occupational Self‐Selection and the Gender Wage Gap: Evidence From Korea United States, http://www2.binghamton.edu/ economics/wp04/WP0413.pdf, tarihi: 30.12.2012).
- KIYAK, S. (2006). Genel Lise Öğrencilerinin Meslek Seçimi Yaparken Temel Aldığı Kriterler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- KUZGUN, Y. (1988). Kendini Değerlendirme Envanterinin Geçerlik ve Güvenirliğine İlişkin Çalışmalar. V. Ulusal Psikoloji Kongresi, İzmir.
- (2004). An Analytic Network Process model
- OGUNYEMI, O., IBIWOYE, A. ve OYATOYE, E.O. (2011). Analytic hierarchy process for prioritizing production functions: Illustration with pharmaceutical data, Journal of Economics and International Finance, 3(14), 749‐760.
- (2008). Decision making with analytic hierarchy process. Int.J. Services
- SAATY, T.L. VARGAS, L.G. making with analytic network process. New York: Springer. (2012). Analytic network process. No: 115720080101, www.sid.ir, tarihi: 20.01.2012).
- SARIKAYA, T. ve KHORSHID, L. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi: Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 393‐423.
- SCHMOLDT, D.L., PETERSON, D.L. ve SMITH, R.L. (2001). The Analytic Hierarchy Process And Participatory Decision making, Proceedings, Decision Support, s. 129‐143, http://www.srs.fs.usda.gov/pubs/251, (Erişim Tarihi: 20.01.2012)
- VURUCU, (2010). Meslek Lisesi Öğrencilerinin Meslek Yeterliliği ve Meslek Seçimini Etkileyen Faktörler, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- WEDLEY, W.C. (1993). Consistency Prediction Incomplete AHP Matrices, Mathl. Comput. Modelling, 17(415), 151‐161.
