Author :
Abstract
Kemal Tahir (1910-1973), Türk edebiyatına kazandırdığı romanlarıyla toplumun belli bir döneme ait siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik yapısına ayna tutmuştur. Bu yönüyle yazar, Cumhuriyet dönemi edebiyatında toplum mühendisliği bakımından önemli bir yere sahiptir. Köyün Kamburu (1959), adlı eser, yazarın romanları arasında edebiyat sosyolojisi açısından birinci derecede incelenmeye muhtaç bir konu olarak yer almaktadır. Genel olarak köyü konu alan romanlarında Anadolu’daki toplum, tarih ve siyaset olaylarını; köyün sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel durumunu köy, kasaba, kent ve ulus ölçüsünde işleyen Kemal Tahir, özel olarak Köyün Kamburu’nda köy gerçeğini ve köylülerin serüvenlerini devlet-ağa-halk ilişkileri açısından ele alır. Bu ilişkiler iktisadî ve sosyolojik temellere dayanır. Nitekim Kemal Tahir’in bu romanı, bir bakıma toplumun sosyal, kültürel ve ekonomik tarihinin çeşitli tipleştirmeler ve tasarımlarla çoğunluğu kırsal kesimi oluşturan insanların gerçek yaşam dinamiği üzerinden sanatsal bir biçimde şemalaştırılmasıdır. Bu çalışmada ‘Belge Tarama Yöntemi’ kullanılmıştır. Birinci bölümde ‘edebiyat’ ve ‘sosyoloji’ kavramlarının tanımlamalarına yer verilmiş; bu iki disiplinin bilimsel ilişkisi çerçevesinde edebiyat sosyolojisinde roman sanatının sosyo-kültürel göstergelerine dikkat çekilmiştir. İkinci bölümde ise, Köyün Kamburu romanının insan-mekân ekseninde işaret ettiği dönemin siyasi, sosyal ve kültürel durumu ile köy ve köylü gerçeğinin aile sosyolojisi temelinde romana nasıl yansıdığına yer verilmiştir. Sonuç olarak Köyün Kamburu, kırsal kesimin geleneksel yaşayışına, sosyal ilişkilerine, çeşitli inanışlara, köy ve köylü gerçeğine tutulmuş güçlü, çarpıcı ve traji-komik bir aynadır.
Keywords
Abstract
Kemal Tahir Demir (1910-1973) is a prominent literary figure who has mirrored the political, social, cultural and economic structure of a certain historical period thorough his novels. In this respect, the author, in terms of social engineering, has a significant place in the literature of the the Republican Period. Among the author’s novel, Köyün Kamburu (1959) (The Hunchback of the Village) can be considered as the one which preliminary needs to be studied in terms of literary criticism. Kemal Tahir - who in general treats the social, historical and political events; socio-cultural and socio-economic conditions of the rural parts of Anatolia – treats in particular the realities and adventures of peasants in terms of the state-agha-folk relations. These relations are built on sociological and economic bases. This novel of Kemal Tahir is, in a way, an artistic concretisation of social, cultural and economical history of the society through various characterizations and conceptions most of which narrate the dynamics of real lives of the people living in rural parts of the country. In this study, document-searching method has been used. In the first part the terms “literature” and “sociology” have been defined. In the light of both disciplines, the art of fiction and its signs have been highlighted. As for the second part; there are two folds that we have underlined: first; we have revealed the political, social and cultural conditions of the historical period that the novel has taken as its subject matter, and secondly in terms of the sociology of family, we have exposed the issue of how the realities of the rural parts of the country have been treated in the novel. As a result we came to a conclusion that “Köyün kamburu” is a persuasive,shocking and tragicomic novel which exposes the mentality of the traditional rural life, peasantry and the various religious believes.
Keywords
- ALVER, Köksal (2004). Edebiyat Sosyolojisi İncelemeleri, Ankara, Hece Yayınları.
- ALVER, Köksal (2004a). Edebiyat Sosyolojisi, Ankara, Hece Yayınları.
- AYDIN, Ertuğrul, (1999). ‚Edebiyat Sosyolojine Bakışta Türk Edebiyatı‛, Edebiyat ve Toplum Sempozyumu, Gaziantep, s. 5-11.
- AYDIN, Ertuğrul, (2009). Edebiyat-Sosyoloji İlişkisinde Sosyolojik Kaynak ve Ölçütler‛, Turkish Studies, International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 4 /1-I Winter 2009, pp. 357-370.
- AYDIN, Ertuğrul, (2004): Edebiyat Sosyolojisi ve Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimlerinin Görev ve Özellikleri, içinde: Köksal, Alver, Edebiyat Sosyolojisi, Ankara, Hece Yay., s. 151-163.
- BİLGEGİL, M. Kaya (1980). Edebiyat Bilgi ve Teorileri, Ankara, AÜ Yayınları.
- COŞKUN, Sezai (2006). Kemal Tahir (Şahsiyeti, Eserleri, Fikirleri), Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
- ÇETİŞLİ, İsmail (2006). Batı Edebiyatında Edebî Akımlar, 7. Bsk., Ankara, Akçağ Yay.
- DOĞAN, D. Mehmet (2001). Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul, Gerçek Hayat.
- ERKAL, Mustafa, (1982) Sosyoloji (Toplumbilim), Trabzon, Karadeniz Ün.,İ. İ. B. F. Yay.
- GOLDMAN, Lucien (1998). Diyalektik Araştırmalar (Çev: Afşar Timuçin/Mehmet Sert. İstanbul, Toplumsal Dönüşüm Yay.
- HANÇERLİOĞLU, Orhan, (1982). Felsefe Sözlüğü, İstanbul, Remzi Kitabevi.
- HARRİGTON, Austin, (2004). Sosyal Dünyanın Edebiyat Yoluyla Kavranması: Robert Musil’in ‘Niteliksiz Adam’ Romanı Üzerine Sosyolojik Düşünceler, çev.: Nurettin Çalışkan, içinde: Köksal, Alver, Edebiyat Sosyolojisi İncelemeleri, Hece Yay., Ankara, s. 57-70
- KANTARCIOĞLU, Sevim (2009). Edebiyat Akımları, İstanbul, Paradigma Yayınları.
- KAPLAN, Ramazan (1997). Türk Romanında Köy, Ankara, Akçağ Yay.
- KARPAT, Kemal, (1962): Türk Edebiyatında Sosyal Konular, Ankara, Varlık Yay.
- KEFELİ, Emel (2007). Batı Edebiyatı Akımları, İstanbul, 3F Yayınları.
- Kemal Tahir (1958). Yediçınar Yaylası, Ankara, Bilgi Yayınevi.
- Kemal Tahir (1959.) Köyün Kamburu, Ankara, Bilgi Yayınevi.
- Kemal Tahir (1970). Büyük Mal, Ankara, Bilgi Yayınevi.
- Kemal Tahir (1989). Notlar/Sanat Edebiyat 2, Haz: Yazoğlu,C., İstanbul: Bağlam Yay.
- Tahir, Kemal Tahir (1990). Notlar/Sanat-Edebiyat 4, Haz: Yazoğlu, C. İst., Bağlam Y.
- Kemal Tahir (1991). Notlar/ 1950 Öncesi Cezaevi Notları,(Haz:Yazoğlu, C. İst., Bağlam Y.
- Kemal Tahir (1994). Köyün Kamburu, İstanbul, Adam Yayınları.
- KÖSEMİHAL, Nurettin Şazi, (1968), ‚Yurdumuzda Edebiyat Sosyolojisiyle İlgili Araştırmalar‛, Sosyoloji Dergisi, nr. 20-21.
- MERRİL, Francis E., (2004): Sosyolog Olarak Balzac: Bir Edebiyat Sosyolojisi İncelemesi, (Çev.: Köksal Alver- Mustafa Fişne, Ankara, Hece Yay., s. 43-56.
- MORAN, Berna. (1999) Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 2. İstanbul, İletişim Yayınları.
- SAĞLIK, Şaban, (2004). Popüler Romanlar ve Edebiyat Sosyolojisi, içinde: Köksal Alver, Edebiyat Sosyolojisi İncelemeleri, Ankara, Hece Yayınları, s. 181-217
- ŞEKER, Aziz (2011). ‚Sosyal Çalışma Epistemolojisine Bir Katkı Alanı Olarak Roman ve Öykü Sanatı (Türk Edebiyatında Yoksulluk Manzaraları I), www.sosyalhizmetuzmani.org / sosyalcalismadaroman.doc (15.06.2011)
- TURAL, Sadık K. (2004). Edebiyat Bilimine Katkılar I, Ankara, Yeni Avrasya Yayınları.
- TURAL, Şecaattin (2011). ‚Kemal Tahir’in Köy Romanlarında Natüralist Bir Eğilim Olarak Cinselliğin Vulgarize Edilmesi‛, Uluslar arası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C.4, S.17, Bahar 2011, s.178.
- TÜKEL, Turhan (1960). Beş Romancı Tartışıyor, İstanbul, Düşün Yayınevi.
- ÜLKEN, Hilmi Ziya, (1969). Sosyoloji Sözlüğü, İstanbul, MEB Yayınları.
- WATT, Ian-ROLAND, Barthes, (2002). Roman ve Gerçek Etkisi, (çev: Mehmet Sert), İstanbul, Don Kişot Yayınları.
- WELLEK, R.-A., WARREN, (1983). Edebiyat Biliminin Temelleri, (çev: Ahmet Edip Uysal), Ankara, MEB Yay.
- WİLPERT, Gero von, (1989). Sachwörterbuch der Literatur, Kröner Yay., Stuttgart.
- YALÇIN, Alemdar (2003). Çağdaş Türk Romanı, 1946-2000, Ankara, Akçağ Yayınları.
- YILMAZ, Durali, (1996). Roman Sanatı ve Toplum, İstanbul, Ötüken Yayınları.
