ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLGİ OKURYAZARLIK ÖZYETERLİKLERİNİN BAZI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN KARŞILAŞTIRILMASI
Author :
Abstract
Bu araştırmada öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlık öz-yeterliklerinin bazı değişkenler açısından karşılaştırılması amaçlanmıştır. Bu nedenle araştırmanın modeli olarak ilişkisel tarama modeli tercih edilmiştir. Araştırmanın veri toplama aracı bilgi okuryazarlığı öz-yeterlik ölçeğidir. Bu ölçek Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesinin çeşitli bölümlerinde öğrenim gören 783 öğretmen adayına uygulanarak veri toplama yoluna gidilmiştir. Elde edilen bulgular bağımsız gruplar t testi ve tek yönlü varyans analizi ile karşılaştırılmış, homojenlik şartının sağlanamadığı durumlarda ise Mann Whitney U ve Kruskal Wallis H testine başvurulmuştur. Araştırma kapsamında elde edilen bulgulardan biri öğrenim görülen sınıf ve bilimsel araştırma yöntemleri dersini almanın bilgi okuryazarlık öz-yeterliği üzerinde anlamlı fark yaratacak değişkenler olmadığıdır. Bunun yanında bilgi okuryazarlık öz-yeterliği ölçeğinin kütüphane okuryazarlığı öz yeterliği alt boyutunda bilgi edinmede en çok tercih edilen yol değişkenine göre anlamlı fark bulunmuştur. Ölçek maddelerine verilen yanıtlar bölüm değişkeni açısından karşılaştırıldığında ise ölçeğin bütün alt faktörlerinde ve ölçeğin genelinde anlamlı fark gözlenmiştir. Bilginin nitelik ve niceliğindeki artış, yaşam boyu öğrenme becerilerine sahip olmanın önemi bilgi okuryazarlığı gibi becerilerin geliştirilmesi gereğini ortaya çıkarmıştır. Buna karşın öğretmen yetiştiren kurumların bu beceriyi kazandırma anlamında yetersiz kaldığı düşünülmektedir. Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlık becerilerinin ne düzeyde olduğu hizmet öncesinde tespit edilmeli ve gözlenen aksaklıkların giderilmesine çalışılmalıdır. Bilgi okuryazarlık öz-yeterliğinin yaşam boyu öğrenme becerileri arasında yer aldığı konusunda bir farkındalık yaratılması gerekmektedir.
Keywords
Abstract
In this study, it is aimed that teachers information literacy self-efficacy is compared to some variables. For this reason descriptive survey model is preferred in this study. Data collection tool of this study is information literacy self-efficacy scale. This scale is implemented on 783 prospective teachers from various departments of The Faculty of Education in Fırat University. In this way data collection is successfully completed. The findings of the independent groups were compared by t test and one way analysis of variance, but when homogeneity requirement cannot be maintained, it was applied Mann Whitney U and Kruskal Wallis H test. One of the findings in this study is that taking the information literacy course in research methods class and self-efficacy variables make no difference. Furthermore, in the library literacy self-efficacy sub-dimension of the information literacy self-efficacy scale, significant difference has been observed compared to the most preferred information getting variable. When Responses to the items of the scale compared in terms of the variable section it was observed significant difference in general of the scale and all the sub-factors of the scale. Increasing in the quantity and quality of information quality, the importance of having lifelong learning skills has revealed the need of developing such as information literacy skills. It has to be determined prospective teachers’ information literacy efficacy on which level before they work and it has to be tried to eliminate the observed defects. It needs to be created a difference among lifelong learning skills of information literacy self-efficacy.
Keywords
- ACAR, T. (2007). Öz yeterlilik (self-efficacy) kavramı üzerine. http://www.parantezegitim.net/Bilgi_Bank/Oz_yeterlik_T.Acar_.pdf (18 Ocak 2012).
- AKKOYUNLU, B. (2008). Bilgi okuryazarlığı ve yaşam boyu öğrenme. International Educational Technology Conference (IECT 2008), 6 – 8 Mayıs 2008, Anadolu Üniversitesi, ESKİŞEHİR.
- AKKOYUNLU, B. ve KURBANOĞLU, S. (2002). Öğretmenlere bilgi okuryazarlığı becerilerinin kazandırılması üzerine bir çalışma. Türk Kütüphaneciliği, 16(2), 123 - 138.
- AKKOYUNLU, B. ve KURBANOĞLU, S. (2003). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve bilgisayar öz-yeterlilik algıları üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 1-10.
- AKKOYUNLU, B. ve ORHAN, F. (2003). Bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi (böte) bölümü öğrencilerinin bilgisayar kullanma öz yeterlik inancı ile demografik özellikleri arasındaki ilişki. The Turkish Online Journal of Educational Technology – TOJET, 2(3).
- ALDEMİR, A. (2003). Bilgiye erişimde yeni yaklaşım: bilgi okuryazarlığı. http://kaynak.unak.org.tr/mod/data/view.php?d=1&advanced=1&paging=&pag e=15 (6 Aralık 2011).
- ALDEMİR, A. (2004). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı düzeyleri üzerine bir araştırma: sakarya üniversitesi örneği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. (ALA, 1989). Presidential committee on ınformation literacy: Final Report. Chicago: ALA. http://www.ala.org/acrl/publications/whitepapers/presidential (11 Ocak 2013).
- AŞKAR, P. ve UMAY, A. (2001). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin bilgisayarla ilgili özyeterlik algısı. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 1-8.
- ATA, F. (2011). Üniversite öğrencilerinin web 2.0 teknolojilerini kullanım durumları ile bilgi okuryazarlığı öz-yeterlik algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
- ATA, F. ve BARAN, B.(2011). Üniversite öğrencilerinin bilgi okuryazarlığı öz yeterlik algılarının yabancı dil düzeyine, cinsiyete, bilgisayar sahipliğine ve internet kullanım sıklıklarına göre incelenmesi. 5th International Computer & Instructional Technologies Symposium, 22-24 September 2011, Fırat Universitesi, ELAZIĞ.
- BANDURA, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.). Encylopedia of human behavior (4, 71-81). New York: Academic Press.
- BRUCE, C. (1997). The seven faces of information literacy. Adelaide: Auslib Press. http://www.ilit.org/file/files/relationalmodels.pdf (7 Ocak 2012)
- BAŞARAN, M. (2005). Sınıf öğretmeni adaylarının bilgi okuryazarlıklarının değerlendirilmesi. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(3), 163-177.
- CASSİDY, S ve EACHUS, P. (2002). Developing the computer user self-efficacy (cuse) scale: ınvestigating the relationship between computer self-efficacy, gender and experience with computers. Journal of Educational Computing Research, 26(2), 169189, 2002.
- ÇETİN, B. (2008). Marmara üniversitesi sınıf öğretmeni adaylarının bilgisayarla ilgili özyeterlik algılarının incelenmesi. D.Ü. Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi,11, 101-114.
- DEMİRALAY, R. (2008). Öğretmen adaylarının bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanımları açısından bilgi okuryazarlığı öz-yeterlik algılarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
- DEMİRALAY, R. ve KARADENİZ, Ş. (2008a). İlköğretimde yaşam boyu öğrenme için bilgi okuryazarlığı becerilerinin geliştirilmesi. Cypriot Journal of Educational Sciences, 3(2), 89-119.
- DOYLE, C. S. (1994). Information literacy in an information society: A concept for the information age. Syracuse, NY: ERIC Clearinghouse on Information and Technology (ED372 763).
- ERDEM, M., YILMAZ, A. ve AKKOYUNLU, B. (2008). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlık özyeterlik inançlari ve epistemolojik inançları üzerine bir çalışma. International Educational Technology Conference (IECT) 2008, 6 - 8 Mayıs 2008, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
- HAZIR BIKMAZ, F. (2004). Sınıf öğretmenlerinin fen öğretiminde öz yeterlilik inancı ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Milli Eğitim Dergisi, Sayı 161.
- KARASAR, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- KAYA, S. ve DURMUŞ, A. (2008). Öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı ve araştırma yaparken interneti kullanma düzeyleri. 2nd International Computer and Instructional Technologies Symposium (ICITS 2008), 16-18 Nisan 2008, Kuşadası, Türkiye.
- KORKUT, E. ve AKKOYUNLU, B. (2008). Yabancı dil öğretmen adaylarının bilgi ve bilgisayar okuryazarlık öz-yeterlikleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 178-188.
- KURBANOĞLU, S. (2010). Bilgi okuryazarlığı: Kavramsal bir analiz. Türk Kütüphaneciliği. Cilt 24. Sayı 4, 723-747.
- KURBANOĞLU, S., AKKOYUNLU, B. ve UMAY, A. (2006). Developing the information literacy self-efficacy scale. Journal of Documentation. 62(6),730-743.
- POLAT, C. (2006). Bilgi çağında üniversite eğitimi için bir açılım: bilgi okuryazarlığı öğretimi. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. Sayı 30, 249-266.
- SNYDER, C. R. ve LOPEZ, S. (2002). Handbook of positive psychology, Oxford University Press Us. http://www.voscreen.com/voscreen-nextquestion/question.jsf (5 Ocak 2013)
- TUNCER, M. ve KAYSİ, F. (2011). Teknik altyapı, sunulan hizmet ve kullanıcı eğilimleri bakımından internet kafelerin değerlendirilmesi (İstanbul ve Elazığ Örneği). II. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 27-29 Nisan 2011, ANTALYA.
- TUNCER, M., YILMAZ, Ö. ve TAN, Ç. (2011). İnternetin bilgi edinme kaynağı olarak bilgisayar ve öğretim teknolojileri eğitimi bölümü öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi. 5. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu, 22-24 Eylül 2011, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
- TUNCER, M. ve TANAŞ, R.(2011). Eğitim fakültesi öğrencilerinin bilgisayar öz-yeterlik algılarının değerlendirilmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 6, 222-232.
- TUNCER, M. (2013). An analysis on the effect of computer self-efficacy over scientific research self-efficacy and information literacy self-efficacy. Educational Research and Reviews, 8(1), 33-40.
