PRINCIPATUS DÖNEMİNDE LYCIA ET PAMPHYLIA EYALETİ’NDE GÖREV YAPMIŞ OLAN CURATORES REI PUBLICAE VE CORRECTORES
Author :
Abstract
Roma idare tarihinde curator rei publicaelik Domitianus, correctorluk ise Traianus döneminde ortaya çıkan iki yeni kurumdur. Smyrna curatoru Rufus’un tartışmalı durumu bir kenara bırakılırsa, her iki kurumun da Küçükasya’daki ilk örnekleri Hadrianus döneminde görülmektedir. Curator rei publicaeler kentlerin geleneksel idari kadrolarının yetersiz kaldığı ya da kentlerin çözmekte zorlandığı mali sorunlar karşısında Roma tarafından atanan memurlardır. Eyalet valisine bağlı olarak çalışmakta; Roma yönetimi ve yerel yönetimler arasında köprü vazifesi görmektedirler. Correctorlar ise, eğer aynı zamanda eyalet valiliğini de üstlenmemişlerse, validen bağımsız olarak görev yapan imperium yetkili imparator legatlarıdır. Yetki alanları curator rei publicae’lerden daha geniştir. Correctorların yetki alanları curatorlar gibi bir veya iki kenti değil, eyaletteki tüm kentleri ya da eyaletin bir bölümündeki kentleri kapsar. Ayrıca onların yalnızca mali sorunlarla ilgili değil tüm organizasyon sorunları ile bağlantılı görevleri vardır. Bu çalışmada Lycia-Pamphylia eyaletinde görev yapmış olan curatores rei publicae ve correctores birlikte ele alınmıştır. Kaynak ve literatürün taranması sonucunda 8’si yalnızca curator rei publicaelik, biri hem curator¬luk hem de correctorluk görevini aynı anda üstlenmiş, biri de Pamphylia kentlerinin correctorluğunu yapmış 10 kişi tespit edilmiştir. Söz konusu atamalar, Lycia-Pamphylia eyaletinin yönetiminin Senatus’a devredildiği 160’lı yıllardan Principatus’un sonuna kadar olan süreç içinde yer almaktadır. Bu nedenle eyalete gerçekte en fazla kaç kişinin atanmış olabileceğini tahmin etmek için, eyalet valilerinin bilinirlik durumu kıyaslama unsuru olarak alınmıştır. Söz konusu zaman dilimine ilişkin Lycia et Pamphylia proconsullarının bilinme oranı % 25’dir. Aynı bilinme oranını Lycia et Pamphylia’ya atanan curator ve correctorlara uygulamak suretiyle; bu süre içinde 32’i curator rei publicae, 8’i corrector olmak üzere toplam 40 kişinin Lycia-Pamphylia kentlerinde görev yapmış olabileceği tespit edilmiştir. Elde edilen rakamlar eyalette yapılan curator ve corrector atamalarının son derece seyrek ve düzensiz olduğunu göstermektedir.
Keywords
Abstract
In the administrative history of Rome, curatura rei publicae which emerged in the reign of Domitian, and correctura that emerged in the reign of Traian are two new institutions. If one puts aside the contraversial status of the Rufus, the curator of Smyrna, the first examples of both institutions in Asia Minor are observed in the reign of Hadrian. Curatores rei publicae were the officials appointed by Rome, in case the traditional administrative staff of cities were unsufficent or in the face of the difficulty to sol¬ve the financial problems of cities. They served as the subject to the provincial governor and as a bridge between the Roman government and local government. Correctores, when¬ever they did not take over the provincial governorship as well, were the imperial legates within the imperium, who served independent from the provincial governor. Their span of authority was more extensive than curatores. The power of the correctores, unlike the curator rei publicae, was not limited to one or two cities, but included all the cities in the province or cities in a certain area in the province. Besides, they had the tasks of not only financial problems but also all the organizational problems. In this article, curatores rei publicae and correctores that served in the provincia Lycia et Pamphylia have been examined jointly. As a result of searching the sources and literature, the appointment of ten curator rei publicae and corrector to the cities of Lycia et Pamphylia were determined. Eight of them only served as curator rei publicae, one of them served both curator and corrector, one of them served as a corrector in the cities of Pamphylia. Appointments of them were in the period from 160’s, when government of provincia Lycia et Pamphylia transferred to the Senate, to the end of Principate. For this reason, to estimate how many curator and cor¬rector actually appointed, recognition level of the provincial governors is taken as an element of benchmarking. The recognition level of proconsuls of Lycia et Pamphylia is 25% in this period. By applying same rate to curatores and correctores, a total of 40 people, 32 of them as curatores, 8 of them as correctores may have been identified. The figures obtained indicate that the assignments of curatores and correctores to the province are extremely sporadic and irregular.
Keywords
- ADAK, Mustafa. (2004). “Neue Inschriften aus Olympos und seinem Territorium I”, Ge- phyra 1 (2004) 53–65.
- BALLACE, M.- ROUECHÉ, Ch. (2001). “Appendix 2: Three Inscriptions from Ovacık”, şurada: R. M. Harrison (ed.), Mountain and Plain: From the Lycian Coast to the Phrygian Plateau in the Late Roman and Early Byzantine Period, Michigan 2001, s. 87–112.
- BARBIERI, Guido. (1952). L’albo senatorio da Settimio Severo a Carino, Roma.
- BOATWRIGHT, Mary Taliaferro. (2000). Hadrian and the Cities of the Roman Empire, Prin- ceton.
- BOWERSOCK, Glen Warren. (1965). Augustus and the Greek World, Oxford.
- BRANDT, Hartwin – KOLB, Frank. (2005). Lycia et Pamphylia: Eine römische Provinz im südwesten Kleinasiens, Rhein.
- BURREL, Barbara. (2004). Neokoroi: Greek Cities and Roman Emperors, Brill.
- BURTON, G. B. (1979)."The curator rei publice: towards a reappraisal", Chiron 9: 465–
- COULTON, J.J- MILNER, N.P.- REYES, A.T, (1989). “Balboura Survey: Onesimos and Meleager Part II”, Anatolian Studies 39: 41–61.
- DEGRASSI, Attilo. (1957). I fasti consolari dell’ impero romano ( 30 a.C.- 613 d.C), Roma.
- DIETZ, Karlheinz. (1980). SenatusContra Principem. Untersuchungen zur senatorischen Opposition gegen Kaiser Maximianus Thrax, Münich.
- DMITRIEV, Sviatoslav. (2005). City Goverment in Hellenistic and Roman Asia Minor, Oxford.
- ERTEKİN, Efrumiye. (2002). III. yy’da Kariyer Yapmış Olan Küçükasya Kökenli Roma Senatörleri, İstanbul (Yayımlanmamış Doktora tezi).
- FARNUM, Jerome H. (2005). The Positioning of the Roman Imperial Legions, Oxford.
- FERNOUX, Henri-Louis. (2004). Notables et élites des cités de Bithynie aux époques hellénis- tique et romaine (IIIe siècle av. J.-C. – IIIe siècle ap. J.-C.): Essai d'histoire sociale, Lyon.
- GUERBER, Eric. (1997). “Les correctores dans la partie Hellenophone de l'empire Ro- main du regne de Trajan a l'avenement de Diocletien: Etude Prosopographique”, Anatolia Antiqua V: 211–248.
- HALFMANN, Helmut. (1982). “Die Senatoren aus den Kleinasiatischen Provinzen des römischen Reiches vom 1. Bis 3. Jahrhundert (Asia, Pontus-Bithynia, LyciaPamphylia, Galatia, Cappadocia, Cilicia)”, Epigrafia e ordine senatorio. Atti del colloquio internazionale AIEGL. Roma 14–20 maggio 1981. I – II, Roma 1982, s. 603–650.
- HALL, A.- MILNER, N. (1994). “Education and Athletics”, şurada: D. French (ed.), Studies in the History and Topography of Lycia and Pisidia in Memoriam A.S. Hall, Ankara.
- HOPWOOD, Keith. (2009). Organised Crime in Antiquity, London.
- İPLİKÇİOĞLU, Bülent. (1983). Die Repräsentanten des senatorischen Reichsdienstens in Asia bis Diocletian im Spiegel der ephesischen Inschriften, Wien.
- İPLİKÇİOĞLU, Bülent. (2004). “Ländliche Siedlungen und das Territorium von Ter- messos (Pisidien)”, şurada: F. Kolb (Hrsg.), Chora und Polis: Kolloquium des Historischen Kollegs, 5. bis 8. April 2000, München, s.103–125.
- JACQUES, Francois. (1983). Les curateurs des cités dans l’Occident romain de Trajan à Galli- en: Études prosopographiques, Paris.
- JONES, Christopher Prestige. (1971). Plutarch and Rome, Oxford.
- JONES, Christopher Prestige (2005). “Culture in the Careers of Eastern Senators”, şurada: W. Eck ve M. Heil (Ed), Senatores populi Romani: Realiäat und mediale Präsentation einer Führungsschicht: Kolloquium der Prosopographia Imperii Romani vom 11.-13. Juni 2004. Stuttgart: Steiner, s.263–270.
- MACDOWELL, D. M. (2003).“Logistai”, Oxford Classical Dictionary(3rd. Ed.), New York, s.881.
- MAGIE, David. (1950). Roman rule in Asia minor to the end of the third century after Christ. I-II, Princeton.
- MAREK, Christian. (1993). “1992 Çankırı ve Kastamonu’da Araştırmalar, Kaunos ve Patara Kazılarında Epigrafik Araştırma”, XI. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 85– 104. Ankara.
- MASON, Hugh J. (1974). Greek Terms for Roman Institutions: A Lexicon and Analysis, Toronto.
- MELLOR, Ronald. (1975). [Thea Rome]: The Worship of the goddess Roma in the Greek world, Göttingen.
- MITCHELL, Stephan. (1998). “Native Rebellion in the Pisidian Tauros”, şurada: K. Hopwood (ed.), Organised Crime in Antiquity, London, s.155–175.
- ÖZTÜRK, Hüseyin Sami. (2006). MÖ II. – M.S. IV. Yüzyıllarda Likya-Pamfilya Bölgesinde Kırsal Alan Güvenliği, İstanbul(Yayımlanmamış Doktora Tezi).
- REITZENSTEIN, Denise. (2011). Die lykischen Bundespriester: Repräsentation der kaiserzeit- lichen Elite Lykiens, Berlin.
- RÉMY, Bernard. (1989). Les carriéres senatoriales dans les provinces romanes d’Anatolie au Haut-Empire ( 31 av.J.-C.- 284 aprés J.-C.). Pont-Bithynie, Galatia, Cappadocia, LyciePamphylie et Cilicie, Paris.
- REYNOLDS, Joyce Maire. (1982). Aphrodisias and Rome, London.
- ROBERT, Louis. (1964). La déesse de Hierapolis Castabala ( Cilicie), Paris.
- SARTRE, Maurice 1982= M. Sartre, Trois Études sur l’Arabie romaine et Byzantine. Bruxel- les.
- SCHULER, Ch. (2004). Der Archiereus Embromos aus Arykanda and Seine Familie, şurada: Anadolu’da Doğdu. Festschift für Fahri Işık zum 60.Geburtstag, v. Taner Korkut, İstanbul, 691–699.
- SICKINGER, James P. (1999). Public records and archives in classical Athens, London.
- ŞAHİN, Sencer. (1992). “Statthalter der Provinzen Pamphylia-Lycia und Bithynia-Pon- tus in der Zeit der Statusänderung beider Provinzen unter Mark Aurel und Lucius Verus” , Epigraphica Anatolica 20: 77–89.
- TAŞLIKLIOĞLU, Zafer. (1955) = Z. Taşlıklıoğlu, “Son zamanlarda bulunmuş olan birkaç Bithynia Kitabesi”, Belleten 19 (1955) 81–97.
- THOMAE, Benedikt. (1975). Senatores procuratoresque Romani, Göteborg.
- THOMASSON, B. E. (1991) = B. E. Thomasson, Legatus. Beitrage zur römischen Verwal- tungsgeschischte. Stockholm.
- WAELKENS, M. (2002). “Romanization in the East. A case study. Sagalassos and Pisidia (SW Turkey)”, IstanbulerMitteilungen52: 311–368.
- WALTZING, Jean-Pierre. (1979). Étude historique sur les corporations professionnelles chez les Romains: Depuis les origines jusqu'à la chute de l'Empire d'Occident 3, New York.
- ZIMMERMANN, Martin. (1992). Untersuchungen zur Historischen Landeskunde Zentral- lykiens, Bonn.
- ZIMMERMANN, Martin. (2007). “ Die Archiereis des lykischen Bundes. Proso- pographische Überlegungen zu den Bundespriestern.”, şurada: Ch. Schuler (ed).,Griechische Epigraphik in Lykien. Akten des Int. Kolloquiums München, 42.26. Februar 2005, Wien 2007, s.111- 120.
