Author :
Abstract
Mucize, Peygamberlik iddiasında bulunan kişinin, bu davasının doğru olduğunu ispat için Allah’ın izin ve kudretiyle gösterdiği harikulâde şeylerdir. Peygamberlerin ortaya koymuş oldukları mucizeler, kendi dönemlerinde daha çok öne çıkan hâdiselerle ilgilidir. Hz. Peygamber (sav)’in mucizesinin de Kur’ân’ı Kerim olduğu İslam âlimlerince müsellem bir konu olmakla birlikte sözkonusu i’câz’ın hangi açıdan tezahür ettiği hususu öteden beri tartışılagelmiş, bu bağlamda birçok görüş ortaya atılmıştır. İleri sürülen görüşler genel bir tasnife tabi tutulduğunda ise, bu görüşlerin; sarfe, gaybi haberler verme, beyân üslûbu, psikolojik etkileme ve ilmî muhteva etrafında şekillendiği görülür. Bu yönlerden her biri, yalnız başına bütün âyetlerde bulunmadığı gerekçesiyle âlimler tarafından çeşitli eleştirilere tabi tutulmuştur. Bunlardan sarfe ve beyân üslûbu tüm Kur’ân için geçerli olabilecek iken aynı durum öbür i’câz vücûhları için pek mümkün görülmemiştir. Yine sarfe yönü daha çok Mu’tezilî âlimler arasında benimsenirken, beyân üslûbu ise daha çok Ehl-i Sünnet âlimleri tarafından benimsenmiştir. Bu çalışmada konuya bir altyapı teşkil etmesi amacıyla öncelikle İslam düşünce tarihinde i’câz düşüncesinin ortaya çıkışı ve tarihi seyri üzerinde duruldu; ardından Fahrettin er-Râzî’nin konuyla ilgili daha çok düşüncelerini dile getirdiği belâgate dair Nihâyetü’l-Îcâz fî Dirâyeti’l-İ’câz ve t-Tefsîru’l-Kebîr adlı eserleri üzerinden onun i’câz anlayışı incelenmeye çalışıldı. Tefsir tarihinde önemli bir konumda olan Râzi’nin konuyla ilgili görüşleri bir hayli önem arzetmektedir.
Keywords
Abstract
Abstract Almost all Muslim scolars are in the opinion that the unique miracle of the Prophet Muhammad is the Qur’an. But the problem discussed among them from the very beginning is the form and the merit of this miracle. In this context a lot of opinion have been put forth. We see that these opinions put forward are focussed on the following concepts or subjects: Sarfa, message of the Qur’an from unseen, its eloquence, its psychologic effect, its richness of content. Every one of these approaches has been critisized on the ground that it is not happened to all verses. Although we can say that the rethoric of the Qur’an and sarfa are valid for all verses, it is not possible that the same position is valid also for other forms of Qur’an glorious style (i’câz). While the Mutazilah had coserned mainly with the sarfa (feature of consicion), the scolars of Ahlu Sunnah had focussed on tne rethorical forms of Consicion. In this paper we tried to describe the emergence of the idea of ‘uniqueness of its style’ and its course in Islamic hitory of thought. Then, we tried to analize the thoughts of Fahraddin ar-Râzi with special referance to the problem of consicion. In this study our main sources are his Works, Nihâyetü’l-Îcâz fî Dirâyeti’l-İ’câz and Tefsîru’l-Kebîr.
Keywords
- ABBAS, Fadl Hasan, İ'cazü'l-Kur'ani’l-Kerim, Dâru’l-Furkân, Amman, 1991.
- -İtkânu’l-Burhân fî Ulûmi’l-Kur’ân, Dâru’l-Furkân, Amman, 1997.
- ABDULHAMİD, Muhsin, er-Râzî Müfessiren, Irak, 1974.
- ARPA, Abdulmuttalip, ‚İzzüddin b. Abdusselam ve Kur’ân Çalışmaları‛, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, S. 21, (2010/1).
- ARPA, Enver, ‚İ’câzu’l-Kur’ân Konusuna Farklı Bir Yaklaşım‛ AÜİFD, XLIII (2002/1)
- ATREŞ, Rıdvan Cemal, ‚el-İ’câzu’l-Beyânî İnde’l-İmâmi’r-Râzî‛, el-Mu’temeru’s-Sâlis li’l Lugati’l-Arabiyye ve Adâbuha, Malezya İslam Üniversitesi 2011.
- BİNTU’Ş-ŞATİ’, Aişe Abdurrahman, İ'câzü'l-Beyânî li'l-Kur'an, Darü'l-Mearif, Mısır,1971.
- BOZ, Halit, ‚Kur’ânî Medeniyet ile Diri Kalmak‛, The Journal of Academic Social Science Studies (JASSS), C. 6, S. 1, January 2013.
- CÜRCÂNÎ, Muhammed b. Ali, et-Ta’rîfât, Dâru’l-Kittâbi’l-Arabî, Beyrut, 1992.
- ERDOĞAN, Ayhan, Fahrettin Râzî’ye Göre Kur’ân’da İ’câz Sorunu, Konya: Kutluboğa, 2000.
- GÜMRÜKÇÜOĞLU, Süleyman, ‚Kur’ân’da Allah ve İnsan Arasındaki İletişim Kodları‛ The Journal of Academic Social Science Studies (JASSS), C. 6, S. 4, April 2013.
- HATİB, Abdulkerim, el-İ’câz fî Dirâsâti’s-Sâbikîn, Beyrut, 1964.
- HİLAL, Mahir Mehdi, Fahruddin er-Râzî Belâğiyyen, Irak, 1977.
- KATTÂN, Mennâ’, Mebâhis fî Ulûmi’l-Kur’ân, Beyrut, 1980.
- RÂFİÎ, Mustafa Sadık, İ’câzu’l-Kur’ân ve’l-Belâğe’n-Nebeviyye, Daru’l-Kitâbi’l-Arabi, Beyrut, 1973.
- RÂZÎ, Fahreddin, Nihayetu’l-Îcâz fî Dirayeti’l-İ’câz, thk. Nasullah Hacımüftüoğlu, Daru Sadr, Beyrut, 2004,
- -et-Tefsiru’l-Kebîr, Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut, 1990.
- el-Mebâhisu’l-Meşrıkiyye, (nşr. Mu’tasım-Billah el-Bağdâdî), Beyrut 1990. en-Nübüvvât, (nşr. Ahmed Hicâzî, es-Sekkâ), Beyrut 1986.
- SUYÛTÎ, Celaleddin, el-İtkân fî Ulûmi’l-Kur’ân, thk. Mustafa Dib Alboğa, Dâru İbn Kesir, Dımaşk 1987.
- ŞEYHÛN, Mahmud es-Seyyid, el-İ’câz fî Nazmi’l-Kur’ân, Mektebetu’l-Kuliyyati’l-Ezheriyye, Kahire, 1978.
- YAVUZ, Yusuf Şevki, Fahreddin er-Râzî‛ DİA, XII/89, T.D.V. Yayınları, İstanbul, 1995.
- ZEBÎDÎ, Muhammed Murteza, Tâcu’l-Arûs, Kuveyt, 1975.
- ZERKÂN, Muhammed Salih, Fahruddin er-Râzî ve Erâuhu’l-Kelâmiyye ve’l-Felsefiyye, Daru’l-Fikr, Beyrut, 1963.
- ZERKEŞİ, Bedruddin Muhammed, el-Burhân fî Ulûmi’k-Kur’ân, (thk. Muhammed Ebu’l-Fazl İbrahim), Dâru İhyâi’l-Kutubi’l-Arabiyye, Beyrut, 1957.
