HATİCE TURHAN SULTAN EVKAFI'NIN H. 1111-12 / 1112-13 (M. 1700-1701 / 1701-1702) TARİHLİ MUHASEBE BİLANÇOLARI
Author :
Abstract
Hatice Turhan Sultan, I. İbrahim’in hasekisi ve IV. Mehmed’in annesidir. Osmanlı tarihinde uzun dönem valide sultanlık makamında bulunanlardan biri de kendisidir. Mizaç itibariyle cömert ve hayırsever olan Hatice Turhan, Safiye Sultan tarafından temelleri atılan, ancak III. Mehmed’in vefatı nedeniyle yarım kalan Eminönü’ndeki cami inşaatını tamamlamıştır. Cami ile birlikte çevresine türbe, sebilhane, mekteb, darulkurra, hünkar kasrı ve Mısır Çarşısı inşa edilerek bir külliye vücuda gelmiştir. Hatice Turhan, Yeni Cami Vakfı’yla birlikte çeşitli vakıflarda kurmuştur. Tüm vakıflarının yönetimi ise Yeni Cami Vakfı tarafından yapılmaktaydı. Çalışmada Hatice Turhan Sultan Evkafı’nın Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde Evkaf Harameyn Muhasebeciliği Defterleri envanterine kayıtlı 1093 ile 1148 numaralı defterlerdeki H. 1111-12/1112-13 (M. 1700-1701/1701-1702) tarihlerini kapsayan muhasebe bilançoları incelenmiştir. Çalışmada vakfın gelir kaynaklarının neler olduğu ve ne kadar gelir elde ettiği ile giderlerinin mahiyeti ve dağılımları incelenecektir. Ayrıca bilançolar vasıtasıyla vakfın kuruluşundan 39 yıl sonrasındaki malî durumu da ortaya konulacaktır. Bilançoların transkriptleri de çalışmanın eklerinde verilmiştir.
Keywords
Abstract
Hatice Turhan Sultan was haseki sultan of I. İbrahim and the mother of IV. Mehmed. She was one of those who held the sultana position for a long term in Ottoman history. Being generous and philanthropist as the nature of her temperament, Hatice Turhan completed the mosque construction in Eminönü which was founded by Safiye Sultan but left half finished due to the death of III. Mehmed. A kulliye emerged around this mosque along with the construction of tomb, water fountain, school, darulkurra, sultan palace and Spice Bazaar. Hatice Turhan established a variety of foundations apart from the Foundation of New Mosque. The administration of these foundations was undertaken by the Foundation of New Mosque. This study investigates the Hatice Turhan Sultan Foundation’s accounting statements including the dates H. 1111-12/1112-13 (M. 1700-1701/1701-1702) and registered in Books of Harameyn Foundations Accounting no. 1148 in Prime Ministry Ottoman Achieve under no. 1093. The study will investigate the income sources of the foundation, amount of incomes and the quality and distribution of expenses. In addition, financial condition of the foundation, 39 years after its establishment, will be revealed through these statements. Transcripts of the statements are attached to the present study.
