Author :
Abstract
Bugün yaşayan ağızların, tarihin herhangi bir döneminde ne türlü özellikler taşıdığını belirlemek çok zordur. Eski metinler genellikle kendi dönemlerinin edebî dilleriyle yazıldığı için, ağızlar hakkında aydınlatıcı ve doyurucu veriler sunmazlar. Seyahatnameler gibi eserler, bazen anlatılan bölgelerin ağız özellikleri hakkında da bilgi verir. Evliya Çelebi Seyahatnamesi o tür eserler için önemli bir örnektir. XVII. yüzyıldaki Türkçenin ağızları hakkında paha biçilmez bilgiler sunar. Ancak o tür bilgiler bile tarihteki ağızları bütünüyle yansıtmaz. Günümüz ağızlarını anlamak için tarihî dönemleri bilmemiz gerektiği kadar, tarihî dönemleri anlamamız için de bugünkü ağızları bilmemiz, incelememiz ve göz önünde bulundurmamız gerekmektedir. Özellikle de “periferik” diyalektler arasında bulunan Batı Rumeli ağızları, Kuzeydoğu Anadolu ağızları ve Doğu Anadolu ağızları, bazı özellikleriyle, tarihî Oğuzcanın canlandırılmasında anahtar rol oynayabilir. Bu makalede, yaşayan Batı Rumeli ağızlarının arkaik-periferik özelliklerinden hareketle Eski Oğuzcanın yapısı hakkında nasıl sonuçlara varılabileceği hususunda bazı tespitler yapılmaya gayret edilecektir. Amaç XVII. yüzyıldaki Batı Rumeli Türkçesi ağzının özelliklerini belirleyebilmektir. Bu amaca yönelik olarak makalede 2 arkaik-periferik özellik üzerinde durulacaktır. Bunlar: 1. Batı Rumeli, Kuzeydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu ağızlarında sadece tek varyantlı olarak –miş (doy-miş ‘doymuş’) şeklinde kullanılan geçmiş zaman eki. 2. Yine bu periferik ağızlarda iki ünlü arasında veya ünlüden sonra hâlâ Eski Türkçedeki gibi patlayıcı olarak yaşayan /G/ damak ünsüzü.
Keywords
Abstract
It is highly tough to designate what kind of features dialects spoken at the present time had in a specific period of history. As the ancient texts had been written with literary language of their time, they do not offer enlightening and satisfying data on dialects. Works like travelogues sometimes provide information about the characteristics of dialects of the described area: Travelogue of Evliya Çelebi is a good example for that kind of works. It supplies invaluable information on XVII Century Turkish Dialects, though, that information does not reflect the dialects completely. In order to understand ancient dialects, we need to know about ancient periods and similarly, to know about ancient periods, we need to understand, examine and consider modern-day dialects. Especially, being in the peripheral dialects category, some features of West Rumeli dialects, Northeast and East Anatolia Dialects may play key role in reviving ancient Oghuz Dialect. In this study, with reference to archaic-peripheral features of living West Rumeli Dialects, it is aimed at identifying possible results that may be reached at about the structure of Ancient Oghuz Dialect. The aim is to specify the features of XVVII Century West Rumeli Turkish Dialect. With reference to this aim, in the article two archaic-peripheral features will be considered. They are 1. Past Tense Suffix of monovariant –miş (doy-miş ‘doymuş’) in West Rumeli, Northeast and East Anatolia Dialects 2. Turkish /G/ palatal consonant, such as in peripheral dialects between two vowels or after vowel, or plosive consonant used in Ancient Turkish.
