Author :
Abstract
Tarihte savaşçı ve göçebe kültüre sahip olan Türk toplulukları pek çok savaşı başlarından geçirmiştir. Türkler için bu savaşların pek çoğu, başka bir topluluğun boyunduruğu altında yaşamak istememe ve kendi başlarına bir devlet kurma arzusu ve çabasından ileri gelmiştir. Savaşların çıkış nedeni her ne olursa olsun, haklı ya da haksız gözetmeksizin, sonucu hep yıkım, ölüm, hüsran ve acı olmuştur. Öte yandan savaşlarda yaşanılanlar gelecek nesillere aktarılma amacıyla pek çok destan, türkü ve hikâye gibi eserlere de konu edilmiştir. Bu da beraberinde savaş gibi toplumsal acı ve sıkıntıların toplumun kullandığı dil vasıtasıyla yazılı ve sözlü metinlere ve neticede de edebiyatına yön veren unsurlardan biri olmuştur. Çalışmamızda Aytmatov’un eserlerindeki savaşın getirdiği yıkım, ölüm ve savaşın geride bıraktıkları ele alınmış ve bunların toplum ve edebiyat üzerindeki etkileri yaşanılan psikolojik boyutlarıyla incelenmeye çalışılmıştır. Ayrıca Aytmatov’un bu eserleriyle Kırgız edebiyatında savaş konusunu ele alan diğer yazarlarla karşılaştırılmış, onun realist bir yazar olduğu gözler önüne serilmiştir. Böylece insanoğlunun doğasına aykırı olan savaş olgusu ve bunun getirdiği yıkımla giriştiği mücadele somutlaştırılarak Kırgız halkının 2. Dünya Savaşı sırasında yaşamış olduğu toplumsal buhranların Aytmatov’un eserleri vasıtasıyla edebiyat üzerindeki etkileri ortaya konulmuştur.
Keywords
Abstract
Turkic community, who spent nomadic and combative life, underwent numerous wars. For the Turks, many of those wars arose from their wish not to live under the yoke of another community and from the desire and efforts to establish their own government. However, no matter what the reason is, regardless of right or wrong, the results were always the same: destruction, death and pain. It is obvious that none of the wars in the history was won easily. But, from a humanist perspective, on the other hand, it can also be said that each victory was based on destruction and death. History books generally prefer to tell us the success of the war, instead of telling the losses and the damages that it brought to both the winner and loser sides. Nonetheless, only the people who experienced it know what the war really is. Death, destruction, suffering, political and economic crisis that the war brought, are the psychological and spiritual dimensions hardly mentioned in the history books. All of these remain in the memory of the people as a heavy burden during their lives. In most cases, the people who experienced this burden, try to convey the sufferings of the war to the next generations by telling or writing these losses and the damages, to be able to show what the war really is. Thus they hope to prevent the people to make the same mistakes in the future. In the history of literature, there are lots of works telling these losses and the damages that the wars brought to the people. Kyrgyz writer Chingiz Aitmatov is also one of the great writers who tells what the war brought to Kyrgyz people. In our study, the destruction, death, losses and the sufferings of the war seen through Aitmatov’s works have been examined. And their impacts on the society and the Kyrgyz people have also been explored from a psychological point of view in some parts. In addition, some of Aitmatov’s works have been compared with the works of some other Kyrgyz writers addressing the issue of war. Demonstrating the realistic features through his works C. Aitmatov’s has been considered and described as one of the realistic writers in the era of Soviet socialist realism.
