Author :
Abstract
Müzik eğitimini sözlü aktarım geleneğine bağlı olarak sürdüren kültürler sıklıkla informal eğitim tanımlamaları içinde incelenmiştir. Ancak etnomüzikolojik çalışmalar pek çok coğrafyada müzik yazısı kaynaklı müzik eğitimi ile işitsel aktarıma dayalı müzik eğitiminin birlikte yer aldığını bununla beraber, informal müzik eğitimi olarak değerlendirilebilecek bazı örneklerin de kültürel bağlam içinde oldukça karışık ve sistemli yapılar halinde ilerlediğini göstermiştir. Merriam’da karışıklığın çoğu zaman batılı görüşe ait eğitim ve öğretim kavramlarından kaynaklandığını ve yerleşik kurumların yokluğunun eğitimin gerçekleşmediği ya da var olmadığı anlamına gelemeyeceğini vurgular. Bu görüş doğrultusunda sosyalizasyon sürecinin bir parçası olan müzik öğrenimi aile içerisinde veya usta-çırak ilişkisine bağlı olarak yürütülebilmektedir. Bu noktadaki en basit ve yaygın öğrenim biçimi ise taklide dayalıdır. Meşk, Türk Makam Müziği’nin yazılı belgeler yolu yerine geçmişten bugüne uzanan “ortak bir hafıza” yoluyla usta-çırak ilişkisi içinde aktarıldığı temel olarak taklide dayalı bir eğitim sistemidir. Türk Makam Müziği meşk zincirleri yoluyla yaklaşık beş yüz yıl boyunca nesilden nesile intikal etmiştir. Batılılaşma hareketlerinin de etkisiyle müziğin yazıya geçirilmesi ve basılı malzemeler yoluyla yayılması ise 19. Yüzyılın ortalarından itibaren yaygınlaşmaya başlamıştır. 1976 yılında kurulan İ.T.Ü. Türk Musikisi Devlet Konservatuarı’nın kurulması ile beraber Türk Makam Müziği akademik eğitiminde Arel-Ezgi-Uzdilek sistemi kullanılmaya başlanmış ve yaygınlaşarak yurt çapında kabul görmüştür. Müzik yazısı bu sistemin temel bileşenlerinden biridir. Bir diğer taraftan özellikle makamsal ifade söz konusu olduğunda, hafızadan öğrenme ve çalmanın eğitimdeki yeri günümüzün usta icracılarınca sıkılıkla vurgulanmaktadır . Bugün Türk Makam Müziği eğitim kurumlarının evrenini Türk Musikisi Devlet Konservatuarları oluşturmaktadır. Bu araştırmada ise bu evrenin örneklemi olarak Türk Musikisi Devlet Konservatuarı Çalgı Eğitim Bölümü alınmıştır. Araştırmanın temel amacı güncel Türk Makam Müziği Çalgı Eğitimi’nde “meşk” kavramının eğitimci ve öğrenciler tarafından nasıl algılandığını ve pratiklerini saptamaya çalışmaktır. Araştırma saha çalışmaları grubuna girmektedir. Araştırma verileri gözlem ve naratif görüşme yöntemleri kullanılarak toplanmış ve verilerin içerik analizi yapılmaya çalışılmıştır
Keywords
Abstract
The cultures which continue music education depending on verbal transfer have been frequently examined within informal education definitions. However ethnomusicological studies showed that music text dependent music education and audial transfer dependent music education are found together but on the other hand some examples that can be evaluated as informal music education develop as very complex and systematic structures within the cultural context. Merriam also emphasized that the complexity is mostly originated from western education and teaching concepts and that the inexistence of settled institutions does not mean that education is not performed or does not exist. In line of this opinion, music education which is a part of socialization process is continued within the family or depending on master-apprentice relationship. The simplest and most prevalent learning method at this point depends on imitation. Meşk, is an imitation based education method where Turkish makam music is transferred within master-apprentice relationship through a common memory from past to present instead of written documents. Turkish makam music was transferred from generation to generation through chains of meşk for 500 years. Due to the effects of westernization movements transfer of music to text and its distribution by printed materials started to become prevalent starting from the middle of 19th century. After the establishment of ITU Turkish Music State Conservatory in 1976, Arel-Ezgi-Uzdilek system started to be used in Turkish makam music education, it became prevalent and was accepted nationwide. Music text is one of the basic components of this system. On the other hand when especially modal expression is in question, the place of learning and playing from memory in education is frequently emphasized by the master performers of today. Today Turkish Music State Conservatories constitute the universe of Turkish makam music education institutions. In this research Turkish Music State Conservatory Instrument Education Division was taken as a sample of this universe. The basic aim of the research is to determine how the meşk concept in Turkish makam music instrument education is perceived by educators and students and what its meşk are. The research belongs to field studies group. The research data collected by using observation and narrative interview methods and the content analysis of the data performed.
