Author :
Abstract
Kanun, Türk Müziğinin önemli ve temel çalgılarından biridir. Ülkemizde tarihi açıdan uzun bir geçmişi olan kanun çalgısı, hem kadın hem de erkekler tarafından icra edilmiştir. Ancak müziğin tarihi gelişimiyle ilgili ülkemizdeki az sayıdaki kaynaklarda, erkek kanuni isimlerine daha çok rastlanmaktadır. Örneğin Kanuni İshak Bey, Kanuni Ömer Efendi, Kanuni Hacı Arif Bey, Kanuni Talat Bey gibi. Oysaki tarihte kadın kanun icracıların olduğunun bilinmesine rağmen, 20. yüzyıla kadar herhangi bir kadın kanuni ismine rastlanamamaktadır. Kaynak yetersizliği sebebiyle ancak minyatürlerden, kartpostallardan, ülkemize gelen yabancı gezginlerin notları ya da ressamların çizdiği tasvirlerden kadın kanunilerin olduğu anlaşılmaktadır. 20. yüzyıl başlarında ise yazılmış mecmualardaki mevcut konser programlarından az sayıda kadın kanun icracı isimlerine rastlanmaktadır. Geleneksel çalgılarımızdan Kanun eğitiminin 20.yüzyıldan sonra, güzel sanatlar liseleri ve üniversitelerde başlaması ve yayılması sebebiyle, son zamanlarda kadın icracı sayısının artmasına sebep olmuştur. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’deki yetişmiş kadın kanunilerin tespitini yapmak, bunların unutulmaması, kalıcı olması için, araştırmacılara rehber bir kaynak olmasını sağlamaktır. Bu alanda yapılan ilk çalışma olması sebebiyle, alana önemli bir katkıda bulunacağı düşünülmektedir. Çalışmada kaynak tarama ve kişisel görüşme yöntemleri kullanılmıştır. Kaynak tarama sonucu, kadın kanunilerin, ülkemizdeki tarihçesinden kısaca bahsedilmiştir. Yine kişisel kanun eğitimcileriyle kurulan iletişim sonucunda elde edilebilen verilerle ise, sanatçı, akademisyen, öğretmen, öğrenci, serbest meslekte olan tüm kadın kanunilerin isimleri ne ulaşılmaya çalışılmış ve bu isimler alfabetik olarak çalışmada listelenmiştir. Buradan elde edilen sonuç ışığında, kadın kanuni sayısının fazla olması sebebiyle, çalışmada sınırlama yapılması gereği duyulmuş, özellikle ileri seviyede olan resmi kurumlardaki (trt radyo-tv-kültür bakanlığı vb) kanun sanatçısı ve üniversitelerde akademisyen olarak çalışanlar incelenmiştir. Ele alınan bu kanunilerin özgeçmişleri, sanatçı kişilikleri ve çalış stilleri hakkında kısaca bahsedilip, resimli ve icra dinletileriyle (internet link web sayfa adresleri verilerek) örneklendirilmiştir. Buradan elde edilen veriler doğrultusunda, kadın kanunilerden sanatçı ve öğretim elemanlarının yaşamları, ülkemizde illere göre dağılımı, eğitimleri ve genel hatlarıyla icra tarzları hakkında geçmişten günümüze (2017 yılı) kadar değerlendirmeler yapılmıştır
Keywords
Abstract
The Qanun, is one of the most important and fundamental instruments of Turkish music. In Turkey, the Qanun which has a long history, is performed by both men and women throughout history. However, in the few sources in our country regarding the historical development of music, names of male qanun performers are more common. For example, Kanuni Ishak Bey, Kanuni Ömer Efendi, Kanuni Hacı Arif Bey and Kanuni Talat Bey. Although it is known that there are female qanun performers in our history, no female names can be found until the 20th century. Due to lack of resource, we can understand that female players exists from miniatures, postcards, from the notes of foreign travelers who come to our country, or from the depictions drawn by painters. At the beginning of the 20th century, we can only detect a few female qanun performers from the concert programs written in the print media. Recently, the increase in the number of female performers has reached a remarkable and satisfying dimension. Since the beginning of the qanun education as our traditional instruments in the 20th century, and the spread of fine arts schools and universities, the number of female performers has recently increased. The aim of this study is therefore, to determine female qanun performers in Turkey in order to provide a resource for the researcher and make their names not to be forgotten. Because this is the first study done in this area, it is hoped that it will make a significant contribution to the area. Literature review and personal interview methods were used to collect data in the study. As an end result of this search, a brief history of women qanun performers in our country is presented. Again, as a result of the personal contact with the personal educators, the names of all the female qanun performers, artists, academics, teachers, students, self-employed professionals are tried to be reached and these names are listed alphabetically. As a result, since we reached quite a lot of names, the study is limited with the introduction of women performers who work in the governmental institutions (TRT radio-TV- Ministry of Culture, etc.) and those who are working as academic instructors of the Qanun. The curriculum vitae of these performers are briefly presented and their artistic characteristics as well as their techniques and styles are illustrated with photos and pictures and exemplified with audio recordings (with internet page links) of their performances. In the direction of the data obtained from this study, evaluations were carried out from the past to the present day (2017) about the lives of the artists and instructors. This study is significant in the sense that it is the first study conducted in Turkey in this field.
