Author :
Abstract
Bu çalışmanın amacı, belediye çalışanlarının örgütsel adalet algılarının, öğrenilmiş çaresizlik düzeylerine etkisi olup olmadığını incelemektir. Çalışmada üç ölçek kullanılmıştır. Bunlardan ilki; 2005 yılında Yürür tarafından kullanılan, üç boyut (dağıtım, süreç ve etkileşim adaleti) ve yirmi beş sorudan oluşan Örgütsel Adalet ölçeğidir. İkinci ölçek; 2011 yılında Tayfur tarafından kullanılan, tek boyut ve yirmi dört sorudan oluşan Öğrenilmiş Çaresizlik ölçeğidir. Son olarak çalışmada örneklemin demografik özelliklerini belirlemek amacıyla oluşturulmuş yedi soruluk demografi ölçeği kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini, Mersin Büyükşehir Belediyesi bünyesinde işçi, memur, şef ve müdürlerden oluşan 210 çalışan oluşturmaktadır. Araştırma verilerinin değerlendirilmesi için tanımlayıcı istatistiksel metotlar, değişkenler arası ilişki için Pearson Korelasyon ve örgütsel adalet algısının öğrenilmiş çaresizliğe etkisini ölçmek için ise regresyon analizi yapılmıştır. Süreç adaletinin ve örgütsel adaletin (genel), öğrenilmiş çaresizliği azaltması, bu çalışmanın en çarpıcı bulgularından biridir. Ayrıca geliri ve deneyimi az olan çalışanların ve işçilerin adalet algıları diğer çalışanlardan yüksek çıkmıştır. Bunun önemli nedenlerinden birinin taşeron kadro olduğu söylenebilir. Memur kadrosu beklemesine rağmen atanamayan taşeron işçilerin işten atılma korkusu ile anketi yanıtladıkları düşünülmektedir. Son olarak, kariyer basamağı açısından görece üst kademede çalışanların öğrenilmiş çaresizlik düzeyleri diğer çalışanlardan yüksek olarak bulgulanmıştır. Bunun nedeninin de belediyelerin siyasi yapısından kaynaklandığı söylenebilir. Buna göre bir önceki belediye yönetiminde işe giren çalışanlar, yeni dönemde terfi ve yükselme imkânı bulamayabilmektedirler.
Keywords
Abstract
The purpose of this study is to investigate whether municipality employees' organizational justice perceptions impact their learned helplessness levels or not. The study employed three scales. The first one is Organizational Justice Scale composed of three dimensions (distributive, procedural, and interactive) and 25 questions and used by Yürür in 2005. The second one is Learned Helplessness Scale composed of one dimension and 24 questions and used by Tayfur in 2011. Lastly, the study used seven-question demographic scale to determine the demographic characteristics of the sample. The research sample consists of 210 employees working in Mersin Metropolitan Municipality including workers, civil servants, chiefs, and directors. The study applied descriptive statistical methods for evaluating the data, Pearson's correlation for the relationship between the variables, and regression analysis to measure the effect of organizational justice perception on learned helplessness. One of the remarkable findings of the study is that procedural justice and organizational justice (general) decrease learned helplessness. In addition, employees with less income and experience were found to have higher justice perceptions than others. One of the most important reasons for this may be subcontracting for staff. We think that subcontracted workers who had not been appointed despite waiting for a position as a civil servant responded the survey with fear of being fired. Lastly, those working at relatively higher positions in terms of career steps were detected to have higher learned helplessness levels than other employees. This may be resulting from the political structure of municipalities. Employees who got a job when the previous municipality management was in power may not find a chance for promotion under the new management.
Keywords
- Atıcı, K. M. (1991). Üniversite Öğrencilerinin Tahmin Ettikleri ve Elde Ettikleri Akademik Başarıları ile Öğrenilmiş Çaresizlik Düzeyleri Arasındaki İlişki, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi.
- Bahadır, Ş. (1995). Çaresizlik Eğitiminde Kullanılan Materyalin Sonraki Göreve Benzerliği ve Algılanan Önemin Çaresizlik Üzerindeki Etkileri, Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi.
- Byrne, Z. S. and Cropanzano, R. (2001 ). Historical Review of Organizational Justice. In R.Cropanzano (Ed.), Justice in the Workplace (Volume II): From Theory to Practice. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
- Cananoğlu, E. ve Tümkaya, S. (2011). İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Öğrenilmiş Çaresizlik Düzeyleri ve Algıladıkları Sınıf Atmosferinin Sosyo-Demografik Değişkenlere Göre İncelenmesi. İlköğretim Online, C/S. 10 (3): 919-933.
- Chen, S. P. and Mykletun, R. J. (2015). Beyond Post-Downsizing Organisational Injustice and Counterproductive Work Behaviours: Antecedents and Consequences of Learnt Helplessness. International Journal of Business and Management, V/N. 10 (6): 1-14.
- Colquitt, J. A., Donald, E. C., Michael, J. W., Christopher, O. L. H. P. and Yee, K. Ng. (2001). Justice at the Millennium: A Meta-Analytic Review of 25 Years of Organizational Justice Research. Journal of Applied Psyhology, V/N. 86 (3): 425-445.
- Cropanzano, R., Bowen, D. E. and Gilliland, S. W. (2007). The Management of Organizational Justice. 35-38.
- Çelik, A. ve Aykanat, Ş. (2007). Komünlerin (Belediyelerin) Ortaya Çıkışı ve İşlevleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, C/S. 6 (22): 101-115.
- Ersever, H. (1993). Öğrenilmiş Çaresizlik. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, C/S. 26 (2): 621-632.
- Gönül, B. K. (2018). Öğrenilmiş Çaresizlik ve Kariyer Planlaması Arasındaki İlişki: Ankara Otel İşletmeleri Örneği, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
- Isaacowitz D. and Seligman, M.E.P. (2007). Learned Helplessness, Elsevier Inc.
- Karapınar, P. B., Metin Camgöz, S. ve Tayfur, Ö. (2014). Örgütsel Adalet-Öğrenilmiş Çaresizlik İlişkisinde Cinsiyetin Rolü: Bankacılık Sektöründe Bir Araştırma. ODTÜ Gelişme Dergisi, C/S. 41 (1): 1-24.
- Kutanis Özen, R. (2015). Türkiye’de Örgütsel Davranış Çalışmaları I, Ankara: Gazi Kitabevi.
- Orhan, U. ve Udul, V. (2016). Öğrenilmiş Çaresizlik Üzerine Nitel Bir Araştırma. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C/S. 17 (2): 225-239.
- Özdemir, H. A. (2010). Moğol İstilâsından Bazı Öğrenilmiş Çaresizlik Örnekleri. Selçuk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C/S. 29: 21-40.
- Sindhu, M., Ahmad, H. M. and Hashmi, S. H. (2017). Leader-Member Exchange Relationship and Organizational Justice: Moderating Role of Organizational Change. International Journal of Organizational Leadership, N. 6.
- Tayfur, Ö. (2011). Çalışma Hayatında Öğrenilmiş Çaresizlik ve Tükenmişliğin Nedenleri ve Sonuçları Üzerine Bir Çalışma, Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Doktora Tezi.
- Tayfur, Ö., Bayhan Karapınar, P. ve Metin Camgöz, S. (2013). The Mediating Effects of Emotional Exhaustion Cynicism and Learned Helplessness on Organizational Justice-Turnover Intentions Linkage. International Journal of Stress Management, V/N. 20 (3): 193-221.
- Tornblom, K. Y. and Vermunt, R. (2007). Distributive and Procedural Justice: Research and Social Applications, Ashgate Publishing Limited, England.
- Yürür, S. (2005). Ödüllendirme Sistemleri İle Örgütsel Adalet Arasındaki İlişkilerin Analizi ve Bir Uygulama, Bursa: Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Doktora Tezi.
