Author :
Abstract
Sosyolojiden mimariye dek birçok uygulama alanı olan yapısalcı çözümleme, masal, tiyatro, roman, sinema gibi anlatı metnine sahip alanlarda daha ağırlıklı olarak kullanılmaktadır. Yapısalcı çözümleme, tümeli oluşturan öğelerin saptanıp, anlatı metninde yer alan bu öğelerin nasıl bir kurulum içinde birbirleriyle ilişkilendirildiklerinin bulunması esasına dayanmaktadır. Yapısalcı çözümlemede yapı araştırması başlıca iki şekilde uygulanmaktadır. İlki, yapı kavramını tek bir esere ya da bir grup esere uygulamak, bir tek ya da bir grup eserin yapısını ortaya çıkarmaktır. İkinci tür uygulama ise eseri amaç edinmemekte, o sanat alanının kendisini odağına alıp, onun sistemini bulmaya çalışmaktadır. Yapısalcılık, bu yaklaşımlarda mutlak bir sonuç bulmayı hedeflememekte, anlatı inşasının genel konumu bulmaya çalışmaktadır. Çünkü hiçbir metin araştırma konusu üzerindeki her şeyi söyleyebilecek ve metnin bütün anlam öğelerini açıklayabilecek durumda değildir. Çalışmanın temel problematiği daha çok edebiyat ve tiyatro metinlerinde uygulaması görülen yapısalcı çözümleme yönteminin, sinemasal anlatı gibi farklı alandaki örneklerinden birini vermektir. Yapısalcı çözümlemenin Türk Sinemasına ait anlatılarda uygulanmış örnekleri neredeyse yok gibidir ve bu eksiklik de çalışmanın nedenini oluşturmuştur. Bu çalışmada, yönetmenliğini İsmail Güneş’in yaptığı ‘Ateşin Düştüğü Yer’ adlı film çözümleme nesnesi olarak ele alınmış; anlatı metni kesitlere ayrılarak, dizisel ve dizimsel bağıntılar içinde, tüm anlamı yansıtan yapının nasıl oluşturulduğu bulunmaya çalışılmıştır. Çözümleme, öykünün kurulumu, metnin anlambirimleri ve çatışmaların inşası düzlemleri üzerinden oluşturulmuştur. Bunlar, farklı varyasyonlara sahip bütün yapısalcı çözümlemelere ait ortak paydaları oluşturan düzlemlerdir. <
Keywords
Abstract
The structuralist analysis method having many application areas from sociology to architecture is extensively used in areas, which have the narration text, such as tale, theatre, novel and cinema. The structuralist analysis is based to find elements forming the universal and to determine with which relations these elements in the narration text are connected to each other. The search of the structure in structural analysis done by two principal methods. The first one is practising this method on one single work or a group of works. The other method doesn’t target the work but focuses on the (art) disipline itself and analises the system. The structuralist method doesn’t target to reach a definite conclusion but to search the structure of the system. No text is able to express everything related to the research subject nor would it explain the narrative layers of the text. The basic problematic of the research is using the structuralist analysis method which is extensively used for theatre and novel. Only few samples of this method’s being practised on Turkish Cinema exists. . In this study, it was aimed to analyze the film called ‘Where The Fire Burns’ directed by İsmail Güneş and to form a sample study in cinema area. The analise mainly focuses on the elements such as the story building, the narrative layers of the texture and the construction of the conflicts. These are the similar elements of all the structuralist analysing samples of different variations. <
Keywords
- BARTHES, R. (1988), Anlatıların Yapısal Çözümlemesine Giriş, (çev: Mehmet Rifat-Sema Rifat), İstanbul, Gerçek Yayınları
- BARTHES (2009), Göstergebilimsel Serüven, (çev: Mehmet Rifat, Sema Rifat), İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.
- BOUTHOUL, G. (1968), Siyaset Sosyolojisi, (çev: Ali Türkay Yazıcı), İstanbul, Yükselen Matbaası.
- EDEN, A. (2013), Beyazperde Eleştirileri: Ateşin Düştüğü Yerhttp://www.beyazperde.com/filmler/film-201649/elestiriler-beyazperde (Erişim Tarihi: 02.02.2013
- FOSS, B. (1992), Sinema ve Televizyonda Anlatım Teknikleri ve Dramaturji, (çev: Mustafa.K.Gerçeker), İstanbul, Hayalbaz Kitap.
- LEVİ-STRAUSS, C. (1986), Mit ve Anlam, (çev: Ş. Süer, S. Erkanlı), İstanbul, Alan Yayınları.
- MİLLER, W. (2009), Senaryo Yazımı, (çev: Y. Büyükerşen, N.Esen, Y. Demir), İstanbul, Hayalbaz Kitap.
- MORAN, B. (1981), Edebiyat Kuramları ve Eleştiri, İstanbul, Cem Yayınları.
- MUCCHİELLİ, A. (1991), Zihniyetler, (çev: Ahmet Kotil), İstanbul, İletişim Yayınları.
- ÖZÖN, N. (2000), Sinema, Televizyon, Video, Bilgisayarlı Sinema Sözlüğü, İstanbul, KabalcıPİAGET, J. (1999), Yapısalcılık, (çev: A.Ş.Okyayyuz Yener), Ankara, Doruk Yayınları.
- SARUP, M. (1997), Post-Yapısalcılık ve Postmodernizm, (çev: A.Baki Güçlü),Ankara, Bilim ve Sanat Yayınları.
- SEYYAR, Ali. (2007), İnsan ve Toplum Bilimleri Terimleri, İstanbul, Değişim Yayınları ÜNSAL, A. (2003), Anadolu’da Kan Davası, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul
- VARDAR, B. (2001), Dilbilimden Yaşama: Yapısalcılık, İstanbul, Multilingual Yayınları. YÜCEL, T. (1991) , Eleştirinin Abc’si, İstanbul, Simavi Yayınları.
- YÜCEL, T. (1995), Anlatı Yerlemleri:Kişi/Süre/Uzam, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları.YÜKSEL, A. (1995), Yapısalcılık ve Bir Uygulama, Ankara, Gündoğan Yayınları.
- ZERENLER, D. (2010), Tiyatroda Yapısalcı Çözümleme, İstanbul, Mitos Boyut Yayınları.
