Author :
Abstract
Hindistan’a Timurlular olarak gelen Babürlüler, Babür Şah tarafından 1526-1530 yılları arasında kurulmuş önemli bir Türk devletidir. Mughal ya da Timurlular olarak ifade edilen Babürlü devleti XVII. yüzyıl itibariyle o güne kadar Hindistan’da kurulmuş en büyük ve merkezi devlettir. Babür Şah ve oğlu Hümayun Şah dönemleri, farklı bir coğrafyada yeni kurulmuş olmanın verdiği acemilik ve orada birçok etnik gruba hakimiyet sağlamanın zorlu mücadeleleri ile geçmiş, devletin erken dönemini kapsaması nedeniyle çok fazla imar faaliyeti gerçekleştirilememiştir. Bu dönemde yapıldığı bilinen az sayıdaki eserlerin birçoğu da ne yazık ki günümüze ulaşamamıştır. Hümayun Şah’tan sonra tahta geçen oğlu Ekber Şah döneminde ise birçok alanda olduğu gibi özellikle mimaride önemli gelişmeler yaşanmıştır. Ekber Şah dönemi ile birlikte anıtsal ölçekli yapılar Orta Asya gelenekleri yanında, Hint ve İslam mimarisinin sentezi altında Babürlü Dönemi mimarisinin genel özellikleri ortaya çıkmaya başlamıştır. Daha sonraki Babürlü hükümdarları olan Cihangir ve Şah Cihan dönemlerinde de mimari alanda birçok eser ortaya konulmuş, Babürlüler bu dönemde dünya mirasına önemli eserler kazandırmışlardır. Devletin son hükümdarı olan Evrengzib döneminde ise küçük çaplı da olsa önemli eserler verilmeye çalışılmış ancak bu tarihten sonra Babürlüler ne yazık ki tekrar eski ihtişam ve güçlerine kavuşamamışlardır. Araştırma konumuzu oluşturan Hümayun Türbe bahçesi ve çevresinde yer alan yapılar Hümayun Şah döneminde ve sonrasında inşa edilmiş XVI. ve XVII. yüzyıllara tarihlenen ağırlıklı olarak türbe ve cami yapı gruplarından oluşmaktadır. Türbenin bulunduğu bahçe girişinin kuzey batısında Halime Türbesi ve bahçesi, güney batısında İsa Han Türbesi ve Camisi, devamında Arap Sarayı, Afsarvala Türbesi ve Camisi yer almaktadır. Bu yapıların devamındaki bahçe kapısından Hümayun Türbesi’nin yer aldığı çarbağ düzenine sahip bahçeye girilmektedir. Bahçenin merkezinde Hümayun’un iki katlı türbesi bulunmaktadır. Türbeyi içine alan bahçenin kuzey kenar ortasında hamam, doğu kenar ortasında Baradari denilen yazlık köşk, güney kenar ortasında ise bahçenin giriş kapısı bulunmaktadır. Hümayun Türbesinin bahçesinin güneydoğusunda ise Berber Türbesi yer almaktadır. Hümayun Türbesi’nin bahçesi içerisinde ve çevresinde yer alan her bir yapı Babürlüler’in erken dönemine ait önemli mimari örneklerini içermektedir. Bu çalışmada yukarıda adı geçen yapıların mimari özellikleri hakkında bilgiler verilecek, daha önce ülkemizde çalışılmamış olan bu konunun önemli bir bölümü aydınlatılmaya çalışılacaktır.
Keywords
Abstract
Mughals, coming to India as Timurids, is an important Turkish state founded by Babur Shah between the years of 1526-1530. Babur State, which is called as Mughal or Timurids, was the biggest and central state founded by the XVIIth century to that day. The periods of Babur Shah and his son Humayun Shah were difficult since there was the inexperience of a different geography and there was the struggle of dominating many ethnic groups there. Since it was the early periods of the state, not many construction activities were carried out. Unfortunately, many of the few constructions known to have been built at that time have not survived today. During the reign of Akbar Shah, who succeeded to the throne after his father, Humayun Shah, important developments took place especially in architecture. Along with the Akbar Shah period, monumental scale structures began to reveal the general characteristics of Mughal Period architecture under the synthesis of Indian and Islamic architecture as well as Central Asian traditions. Later, during the periods of Mughal rulers Jahangir and Shah Jahan, many works were produced in the field of architecture, and Mughals brought important works to the world heritage in that period. During the reign of Evrengzib, the last ruler of the state, some important works were tried to be produced, albeit on a small scale. However, after this date, Mughals could not regain their former glory and power. The buildings in the garden and surrounding of Humayun Tomb, which is the subject of this research, were built in and after the period of Humayun Shah. They are dated XVIth and XVIIth centuries and consist of mainly tomb and mosque construction groups. In the northwest to the entrance of the garden in which the tomb is located there is Bu Halima’s Tomb and its garden, and in the southwest, there is Isa Khan’s Tomb and Mosque, and later on there is Arab Serai, Afsarvala’s Tomb and Mosque. The garden gate after these buildings opens to the garden with charbagh design in which Humayun’s Tomb is located. In the center of the garden, there is the two-storey tomb of Humayun. In the middle of the north edge of the garden, there is the hammam, in the middle of the east edge there is the pavilion called as Baradari that allowed free flow of air and in the middle of the south edge there is the entrance gate of the garden. There is Barber’s Tomb. Each building in the garden and surrounding of Humayun’s Tomb includes important architectural examples of the early period of Mughals. In this study, information on the architectural characteristics of the above mentioned buildings will be given, and an important part of this matter that has not been studied on in Turkey will be tried to be enlightened.
Keywords
- Ruchika Arora. (2018, 8 Mayıs). Mughal Hammams.Erişim tarihi: 5 Haziran 2019, https://www.sahapedia.org/mughal-hammams
- Babür. (2000). Babürname: Babür'ün Hatıratı. (R. R. Arat, Çev.) Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
- Gautam, S. (2010). Monuments of Delhi. Delhi: Archaeological Survey of India.
- Gülbeden. (1987). Hümayunname. (F. A. Yelgar, İ. E. Manyas, & H. B. Giriş ve Tarihi Özet, Çev.) Ankara: Türk Tarih Kurumu.
- Koch, E. (2012). The Complate Taj Mahal. London: Thames-Hudson.
- Koch, E. (2014). Mughal Architecture. New Delhi: Primus Books.
- Michell, G., and Pasricha, A. (2011). Mughal Architecture&Gardens. Mumbai- India: The Shoestring Publisher.
- Nath, R. (1994). History of Mughal Architecture Vol. III. New Delhi: Abhınav .
- Özler, F. (2018). Delhi ve Agra'daki Babürlü Türbelerinde Mimari Süsleme (1557-1658), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
- Palalı, S. (2012). Delhi'deki Babürlü Türbeleri, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Sharma, R. (2001). Delhi And İts Neighbourhood. Delhi: Archseological Survey of India.
