Author :
Abstract
1886-1931 yılları arasında yaşamış olan Beynamlı Hacı Mustafa Efendi, Osmanlı Mebusan Meclisi’nin I. ve II. dönemlerinde ve Türkiye Büyük Milet Meclisi’nin (TBMM) I. döneminde Ankara vekili olarak seçilmiştir. Osmanlı Mebusan Meclisi’nde oldukça aktif bir rol oynayarak birçok takrir vermiş ve çeşitli tartışmalarda bulunmuştur. Ülkenin oldukça çetin savaş koşulları altında ekonomik sorunlarla yüzleştiği dönemlerde memleketi olan Ankara’ya geçerek Kuvay-i Milliye hareketi yanlısı çalışmalarda bulunmuştur. Kuvvacıları kâfir ilan eden İstanbul fetvalarına karşı hazırlanan Ankara Fetvası’na imza atan Beynamlı Mustafa Efendi, Mustafa Kemal Paşa’nın talimatıyla Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin Ankara şubesinin kurulmasına öncülük etmiştir. Millî Mücadele’ye destek vermek için Namazgahtepe’de verdiği ünlü Cuma hutbesi ile tanınan Beynamlı Mustafa Efendi, TBMM bünyesi altında tartışılan askeri, ekonomik, sosyolojik, ilmi ve dini tartışmalara aktif olarak katılarak düşüncelerini beyan etmiştir. Mecliste ikisi gizli oturumda olmak üzere elli kez konuşma yapmış ve beş adet soru önergesi vermiştir. TBMM’yi temsilen kutsal emanetleri Halife Abdülmecid Efendi’ye teslim etmek ve kendisine biat ve intihap etmek için oluşturulan heyette yer alan Beynamlı Mustafa Efendi, TBMM’deki görevinin ardından Ankara Dar’ül Halife Medresesinde asıl işi olan müderrislik görevine atanmış, daha sonra Ankara Vaizliği’ne getirilmiştir. Son olarak da Diyanet İşleri Başkanlığı Müşavere Heyeti azalığı görevini yapan Beynamlı Mustafa Efendi bu görevi esnasında vefat etmiştir.
Keywords
Abstract
Beynamli Haci Mustafa Efendi lived from 1886 to 1931. He is elected as Ankara deputy in the elections of I. and II. Ottoman Chamber of Deputies, and I. Grand National Assembly of Turkey (GNAT). He plays an active role, proposes bills of law, and have a lot of discussions in Ottoman Chamber of Deputies. When the country faces with the severe results of wars and economic problems, he passes to Ankara where he was born to participate in activities in order to support Kuvay-I Milliye (National Army) movement. He signs Ankara Fetwa that is organized against İstanbul Fetwa which emphasizes that Kuvay-i Milliye members are infidels. Beynamlı Mustafa Efendi and his friends established the Ankara branch of Anatoli and Rumelia Countrywide Resistance Organization with Mustafa Kemal Pasha’s directions. He is well-known thanks to the famous Friday khutba in Namazgahtepe which he gave speech to support National Resistance. He declares his ideas and perspectives about military, economic, sociological, scientific and religious discussions in GNAT. He also gives fifty speeches (two of them in closed session), and gives five parliamentary questions. He participates the GNAT committee which is formed in order to give holy relics to Khalifa Abdülmecid Efendi in the allegiance ceremony. After his duty in Gnat, Beynamlı Mustafa Efendi is assigned as teacher in Dar’ül Khalifa Madrassah, then as Ankara Chaplaincy. Lastly, Beynamlı Mustafa Efendi dies when he works in Presidency of Religious Affairs as a member of Advisement Committee.
Keywords
- Akyıldız, A. (2003). Meclis-i Mebusan. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C. 28, 245-247.
- Batır, B. (2018). İkinci Meşrutiyet'ten Tevhid-i Tedrisat'a Türkiye'de İlköğretim (1908-1924). Doktora Tezi. T.C. İstanbul Üniversitesi.
- Çoker, F. (1994). Türk Parlamento tarihi: Milli Mücadele ve TBMM I. Dönem 1919-23 I. Cilt. Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı.
- Çoker, F. (1994). Türk Parlamento tarihi: Milli Mücadele ve TBMM I. Dönem 1919-23 III. Cilt. Türkiye Büyük Millet Meclisi Vakfı.
- Erdoğan, A. (2015). Mamak Tarih Ve Kültür Atlası. II. Cilt. Ankara: Mamak Belediyesi Yayınları.
- Goloğlu, M. (1970). Millî mücadele tarihi. 3: Birinci Büyük Millet Meclisi. Üçüncü meşrutiyet: 1920. Başnur Matbaası.
- Kızıltan, Y. (2006). I. Meşrutiyetin İlanı ve İlk Osmanlı Meclis i Mebusan ı. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 251-272.
- Kurtar, C. (2012). Kentsel Kültürel Miras Yönetimi Ve Rekreasyonla İlişkisi: Ankara Hamamönü Örneği. Yüksek Lisans Tezi. T.C. Ankara Üniversitesi.
- Özüçetin, Y. (1998). Türkiye Büyük Millet Meclisi Birinci Döneminde Maarifçiler. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. C.XIV,42, 871-887.
- Sarıkoyuncu, A. (1994). Yunan Magalo İdeası Ve Batı Anadolu’nun Düşman İşgalinden Kurtarılmasında Din Adamları. Diyanet İlmi Dergi. 4, 31-62.
- Tunaya, T. Z. (1958). Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümetinin Kuruluşu ve Siyasi Karakteri. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 23(3-4), 227-247.
- Tiryaki, V. (2014). Kentsel Sit Alanlarında Koruma Çalışmalarının Finansal, Yasal Ve Yönetsel Boyutları İle Değerlendirilmesi: Ankara İli Altındağ İlçesi Hacettepe ve Sakarya Örnekleri. Doktora Tezi. T.C. Ankara Üniversitesi.
- Yahnici, Ş. B. (2018). Hainler Ve Kahramanlar. Anka Strateji Dergisi. 10, 80-82.
- Yavuz, C. (2010). İstiklal Harbi Ve Cumhuriyetin Temel Direği: Milli Hakimiyet. Düşünce Dünyasında Türkiz Siyaset Ve Kültür Dergisi. 5, 93-104.
