Author :
Abstract
Toplumsal sistemin en başat unsuru olan kimlik, çok boyutlu bir kavramdır. Geniş bir kapsama sahip olan bu kavram, kültürel, sosyal ve toplumsal zeminde biçimlenir. Bireyin toplumla girdiği ilişkide kimim, nereye ait’im soruları, bireyi kendi ben’i ile yüzleştirir. Kendi varoluşunu anlamlandırma çabası içine girerek kim olduğunu, nereye ait olduğunu sorgulamaya başlayan birey, bu yüzleşmeyi toplumla olan ilişkisi bağlamında kavramaya çalışır. Önce kendisini/kendi kimliğini fark eden birey, sonra kendisi gibi olanlarla birliktelik oluşturarak ortak aidiyet noktasında buluşur. Kimlik oluşumu ve aidiyet duygusu, zamansal ve mekânsal bir düzlemde gerçekleşir. Tanzimat ile başlatılan yenilik hareketi, edebiyat alanında gerçek anlamda etkisini gösterir. Tanzimat sanatçılarından olan Namık Kemal, yenileşme sürecinde halkı aydınlatma ve bilinçlendirme çabası içindedir. Kemal, yeni bir kimlik ve toplum inşasında halkı bilinçlendirme yönünde tarih bilincini ve vatan kavramını çok önemli bulur. Kimlik inşa sürecine ve aidiyet bilincine etki eden vatan algısının ve tarih bilincinin toplumları birleştirici birer sağlayıcısı olarak düşünür. Ortak bilinci harekete geçirecek bu iki simge değeri millî bir kimlik oluşumunda, özellikle de bireysellikten toplumsallığa uzanan birer kolektif unsur olarak tiyatro eserlerinde kullanır. Bireyin ve toplumun kimlik inşa sürecini, geçmişle kurulan bağ ile süreklilik kazandırmak isteyen Namık Kemal, geleceğin temellendirilmesi ve millî şuurun harekete geçmesi/uyanması için tarih üzerinden vatan algısını an’a taşır. O, geçmiş-şimdi ve gelecek bağıntısını, bu simgeler üzerinden ele alarak “bir olma” bilincini temellendirir. Namık Kemal, kendi tarihini/ecdadını tanıyan bir neslin, ülkü değer konumunda yer alan vatan kavramına daha içsel bir duyguyla değer vereceğini düşünür. Kendi tarihinin bilincinde olmayan ve bunu an’da içselleştirmeyen insanın, vatan olgusuna zarar vereceğine dikkat çeker.
Keywords
Abstract
The identity which is the most dominant element of the social system is a multidimensional concept. This concept possessing an extensive scope is shaped on a cultural, social, and common basis. The questions of who am I, where do I belong in the relationship of the individual with the society confronts the individual with oneself. An individual who starts to question who they are and where do they belong by putting an effort to interpret their existence tries to apprehend this confrontation within the context of their relationship with society. The individual who recognizes their self/self-identity meets in the common sense of belonging by forming with people like themselves. The formation of identity and sense of belonging takes place in a temporal and spatial level. The reform movement starting with Tanzimat (Reform Era) takes effect in the field of literature. Namık Kemal who is one of the Tanzimat artists tries to enlighten and raise awareness in the people during the reform process. Kemal puts emphasis on the historical consciousness and concept of the nation in raising awareness for people in the structuring of a new identity and society. He believes that the perception of the nation and historical consciousness affecting the identity structuring process and sense of belonging are the connective elements of societies. Kemal uses these two symbolic values that would prompt the collective consciousness in the dramas as the formation of national identity and a collective element that expands from individualism to collectivism. Namık Kemal who wants to sustain the identity structuring process of individuals and society with the relationship established with the past bears the perception of the nation to the moment through history in order to ground the future and prompt/awake the national consciousness. He bases the “being one” concept by discussing the relationship between past, present, and future. Namık Kemal believes that a generation knowing its history/ancestors would value the concept of nation included in the ideal value with a more inner feeling. He draws attention to the people who are not aware of their history and cannot internalize their history at the moment would damage the concept of nation.
Keywords
- Akı, N. (1963). XIX. Yüzyıl Türk Tiyatrosu Tarihi, Fen- Edebiyat Fakültesi- Ders Kitapları Serisi 1, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
- Akı, N. (1974). XIX. Yüzyıl Türk Tiyatrosunda Devrin Hayat ve İnsanı –Sosyolojik Deneme-, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
- Aktaş, Ş. (1993). “Namık Kemal ve İnsan” Doğumunun Yüzellinci Yılında Namık Kemal, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
- Assman, J. (2001). Kültürel Bellek, Eski Yüksek Kültürlerde, Yazı, Hatırlama ve Kimlik, (Çev: A. Tekin), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Aytaş, G. (2002). Tanzimat’ta Tiyatro Edebiyatı Tarihi, Ankara: Akçağ Yayınları.
- Başbuğ, E. D. (2010). Namık Kemal’in Vatan Kavramının Ele Alınışı, Doğumunun 170. Yılında Uluslararası Namık Kemal Sempozyumu, (Cilt I) Tekirdağ, 20-22 Aralık.
- Eliuz, Ü. (2010). Namık Kemal’in Şiir Dili” Doğumunun 170. Yılında Uluslararası Namık Kemal Sempozyumu (Cilt I) Tekirdağ: 20-22 Aralık
- Eliuz, Ü. (2010). Bahtiyar Vahapzade’de Vatan Temi ve Anne İlişkisi: Erdem, S. 57, 63-73.
- Eliuz, Ü. (2012). Ömer Seyfettin Metinlerinde Aydınlanma ve Millî Bilinç, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish Or Turkic Volume 7/4, 329-336. Ankara Turkey,
- Göçgün, Ö. (1987). Namık Kemal, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
- Hroch, M. (2011). Avrupa’da Millî Uyanış Toplumsal Koşulların ve Toplulukların Karşılaştırmalı Analizi, (Çev. Ayşe Özdemir), İstanbul: İletişim Yayınları.
- Jung, C. G. (2012). Dört Arketip (Çev: Zehra Aksu Yılmazer), İstanbul: Metis Yayınları.
- Kanter, M. F. (2014), Millî Edebiyat Türk Şiirinde Benlik Algısı ve Kimlik Kurgusu, İstanbul: Grafiker Yayınları.
- Karpat, K. H. (2014). Osmanlı’dan Günümüze Kimlik ve İdeoloji, İstanbul: Timaş Yayınları.
- Korkmaz, R. (2004). Aytmatov Anlatılarında Ötekileşme sorunu ve Dönüş İzlekleri, Ankara: Türksoy
- Korkmaz, R. (2007). Romanda Mekânın Poetiği, (Mustafa İsen’e Armağan), s. 339-415, Ankara.
- Mardin, Ş. (2008). Türk Modernleşmesi, İstanbul: İletişim Yayınları.
- Menemencioğlu, N. (1998). Namık Kemal Avrupa’da, Bir Çağdaş Öncü Namık Kemal (1888- 1988), İstanbul: Amaç Yayınları.
- Namık Kemal, (1960). Gülnihal (Yayına Hazırlayan Kenan Akyüz), Ankara: Dün- Bugün Ankara:
- Namık Kemal, (1966). Akif Bey, (tatbik eden: Reşat Nuri Güntekin), İstanbul: Millî Eğitim Basımevi.
- Namık Kemal, (1975). Celâleddin Harzemşah, (Hüseyin Ayan), İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Smith, A. D. (2014). Millî Kimlik, (Çev. Bahadır Sina Şener), İstanbul: İletişim Yayınları.
- Sütçü, T. (2010). Namık Kemal’in Hayatında ve Eserlerinde Vatan Kavramı, Doğumunun 170. Yılında Namık Kemal Sempozyumu Cilt II, (20-22 Aralık), Tekirdağ.
- Şirin, İ. (2000). Osmanlı'da Tarihin Anlam Arayışı, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi OTAM, 11(11), 555- 574.
- Şirin, İ. (2010). “Namık Kemal’in Tarih, Toplum ve İnsan Anlayışı”, Namık Kemal’in Şiir Dili” Doğumunun 170. Yılında Uluslararası Namık Kemal Sempozyumu, Cilt II, Tekirdağ: 20-22 Aralık
- Tanpınar, A. H. (2014). On Dokuzuncu Asır Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul: Dergâh Yayınları.
- Uca, A. (2011). Namık Kemal’in Tarihçiliği, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
- Ulutaş, N. (2012). İdealist Karakterler Kurgulayan Bir Yazar Olarak Namık Kemâl’in Eserlerinde ‘Yeni İnsan’ Tipi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 873-891 (International Journal of Social Science) Volume 5 Issue 7, December
- Yalçın, F. (2011). Vatan Yahut Namık Kemal, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
- Yılmaz, N. ve Aydoğdu, K. (2019). Namık Kemal, Osmanlı Modernleşmesinin Meseleleri Bütün Makaleler 1, İstanbul: Dergâh Yayınları.
