Author :
Abstract
Eleştirel düşünme binlerce yıldır önem verilen ve üzerine araştırma yapılan bir konudur. Eleştirel düşünme araştırmaları da gerek dünyanın diğer ülkelerinde gerekse de ülkemizde popülerliğini korumaktadır. Bununla birlikte literatür incelendiğinde eleştirel düşünme üzerine yapılan araştırmaları inceleyen bir çalışmaya rastlanmamıştır. Araştırmanın amacı, Türkiye’de Eleştirel Düşünme üzerine yapılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin çeşitli kriterlere göre değerlendirmektir. Lisansüstü tezlere Yükseköğretim Kurulu web sayfasından tez tarama kısmına “Eleştirel Düşünme” yazılarak ulaşılmıştır. Çalışmada bu şekilde ulaşılan 1999-2020 yılları arasında yazılmış ve yayımlanma izni bulunan 332 tez, içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Veriler SPSS ile frekans ve yüzde teknikleri kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre yaklaşık dörtte üçü yüksek lisans tezi olan çalışmaların daha çok kadın araştırmacılarca gerçekleştirildiği, incelenen tezlere daha çok erkek öğretim üyelerince danışmanlık yapıldığı, doktora öğretim üyelerinin diğerlerine göre daha çok tez danışmanlığı yaptığı, özellikle üniversiteler bazında Gazi, Çukurova, Hacettepe ve Atatürk üniversitesinde ve bu sayede İç Anadolu bölgesinde eleştirel düşünmenin daha çok çalışıldığı ortaya çıkmıştır. Ayrıca tezlerin yaklaşık beşte birinin 2019 da yapıldığı, tez jürilerinin 3 kişilik olmasının daha çok tercih edildiği, 101-150 arası sayfa sayısına sahip tezlerin ve 11-15 arası kelime sayısından oluşan başlıkların yazıldığı, alt problem sayılarının daha çok 0-5 arası ve daha çok öğrenci görüşü alma şeklinde tarama modeliyle yapılan çalışmalar olduğu gibi sonuçlara ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
Critical thinking is an issue that has been considered and researched for thousands of years. Critical thinking researches remain popular both in other countries of the world and in our country. However, when the literature is examined, there is no study investigating the researches on critical thinking. The purpose of the study is to evaluate the master’s and doctoral theses written on Critical Thinking in Turkey, according to various criteria. Graduate theses were accessed from the website of the Council of Higher Education by writing “Critical Thinking” in the thesis scanning section. In the study, 332 theses written between 1999 and 2020 and that have permission to publish, were analyzed by content analysis method. The data were analyzed with SPSS using frequency and percentage techniques. According to the results; the studies, about three-quarters of which are master's theses, are mostly carried out by female researchers, theses examined are mostly counseled by male lecturers, lecturers with the title of doctorate professor do more thesis consultancies than others and more researches on critical thinking has been studied in Gazi, Çukurova, Hacettepe and Atatürk universities, and in this way, in the Central Anatolia region. In addition, approximately one-fifth of theses were made in 2019, it is preferred that thesis juries are 3 people, theses have pages between 101-150 and titles consisting of words between 11-15, the number of sub-problems is mostly between 0-5 and they are mostly conducted with the scanning model.
Keywords
- Demir, M. K. (2006a). İlköğretim Dördüncü ve Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Derslerinde Eleştirel Düşünme Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Demir, M. K. (2006b). İlköğretim Dördüncü ve Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Derslerinde Eleştirel Düşünme Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(3): 155-169.
- Demir, M. K. (2008). 2005 Social Studies Curriculum’s Affects On Students’ Critical Thinking Skills. Eurasian Journal of Educational Research, 33, 113-126.
- Deniz, K. ve Karagöl, E. (2016). Eğitim Bilimleri Alanındaki Lisansüstü Tez Başlıklarının Kelime Sayısı ve Söz Dizimi Bakımından İncelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 4(2): 248-260.
- Gürkaynak, İ., Üstel, F. ve Gülgöz, S. (2008). Eğitim Reformu Girişimi - Eleştirel Düşünme. Erişim tarihi: 30.03.2020, http://www.egitimreformugirisimi.org/wpcontent/uploads/2017/03/Elestireldusunme_0.pdf
- Karaboğa, M. T. (2019). Bilgi Toplumunda Eleştirel Düşünme Eğitiminin Önemi ve Gerekliliğine İlişkin Bir Çalışma. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 8(3): 37-49.
- Karasar, N. (2020). Araştırmalarda Rapor Hazırlama. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Kazancı, O. (1989). Eğitimde Eleştirici Düşünme ve Öğretimi. İstanbul: Kazancı Kitap AŞ.
- Kökdemir, D. (2012). Üniversite Eğitimi ve Eleştirel Düşünme. PİVOLKA, 21: 16-19.
- Munzur, F. (1999). Türk Dili ve Edebiyatı Ders Kitaplarında Eleştirel Düşünme Eğitimi Üzerine Bir Değerlendirme, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Ocak, G. (Ed). (2019). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Özden, Y. (2000). Öğrenme ve Öğretme. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Polat, S. (2014). Eleştirel Düşünme Becerisi Öğretiminin Çok Yönlü İncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Seferoğlu, S. ve Akbıyık, C. (2006). Eleştirel Düşünme ve Öğretimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30: 193-200.
- Yavuzer, H. (2002). Okul Çağı Çocuğu (8. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11.Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. (2020). Erişim tarihi: 04.06.2020, https://istatistik.yok.gov.tr/
