ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN YAŞAM DOYUMLARININ SOSYOTROPİK-OTONOMİK KİŞİLİK ÖZELLİKLERİNE VE BAZI DEĞİŞKENLERE GÖRE İNCELENMESİ
Author :
Abstract
Sosyotropik kişilik özelliği, kişilerarası etkileşimlerde samimiyet, paylaşım, empati, anlayış, kabul etme, bağlılık, koruma, rehberlik ve yardım etmeye önem vermesiyle karakterize bir kişilik özelliğidir. Sosyotropik kişilik özellikleri başkalarını memnun etme kaygısı, onaylanmama kaygısı ve ayrılık kaygısı boyutlarından oluşmaktadır. Otonomik kişilik özelliği ise bireyin kendi aktivitelerini yönlendirmekten, hedeflerine ulaşmaktan, çevrelerinde olup bitenleri kontrol etmekten ve başarılı olmaktan mutluluk duyması ile karakterize bir kişilik özelliğidir. Otonomik kişilik özellikleri kişisel başarı, özgürlük ve yalnızlıktan hoşlanma boyutlarından oluşmaktadır. Bu araştırmada üniversite öğrencilerinde cinsiyetin, algılanan sosyoekonomik düzeyin, sosyotropinin alt boyutları olan onaylanmama kaygısının, ayrılık kaygısının, başkalarını memnun etmenin; otonominin alt boyutları olan kişisel başarının, özgürlüğün ve yalnızlıktan hoşlanmanın yaşam doyumunu anlamlı bir biçimde yordayıp yordamadığı incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu iki farklı devlet üniversitesine devam eden ve gelişigüzel örnekleme yöntemi kullanılarak seçilen ve araştırmaya gönüllü olarak katılan 310 üniversite öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada gerekli verileri elde etmek için “Yaşam Doyumu Ölçeği”, “Sosyotropi- Otonomi Ölçeği” ve “Kişisel Bilgi Formu” kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda cinsiyetin, algılanan sosyoekonomik düzeyin, sosyotropinin alt boyutları olan onaylanmama kaygısının, ayrılık kaygısının, başkalarını memnun etmenin üniversite öğrencilerinin yaşam doyumu düzeylerini anlamlı düzeyde yordadığı bulunmuştur. Otonominin alt boyutları olan kişisel başarının, özgürlüğün, yalnızlıktan hoşlanmanın üniversite öğrencilerinin yaşam doyumu düzeylerini anlamlı düzeyde yordamadığı bulunmuştur.
Keywords
Abstract
Sociotropic personality trait is a personality trait characterized by an emphasis on sincerity, sharing, empathy, understanding, acceptance, commitment, protection, guidance and helping in interpersonal interactions. Sociotropic personality traits are considered in three dimensions, which are concern about disapproval, concern over separation, and pleasing others. Autonomic personality trait is a personality trait characterized by the individual's happiness of directing her own activities, reaching her/his goals, controlling what is happening around her/his and being successful. Autonomous personality characteristics involve three dimensions, which are individual achievement, freedom from control, and preference for solitude. The study examines whether life satisfaction in university students is significantly predicted by gender; perceived socioeconomic level; concern about disapproval, concern over separation, and pleasing others as subfactors of sociotropy; and individual achievement, freedom from control, and preference for solitude as subfactors of autonomy. The study group consists of a total of 310 university students who are studying in two different public universities, were selected using the random sampling method, and voluntarily participated in the research. The “Satisfaction with Life Scale”, the “Sociotropy-Autonomy Scale”, and a “Personal Information Form” were employed to obtain the study data. Multilinear Regression Analysis was used for data analysis. The study found that life satisfaction levels of university students is significantly predicted by gender, perceived socioeconomic level; concern about disapproval, concern over separation, and pleasing others as subfactors of sociotropy. On the other hand, it was also found that individual achievement, freedom from control, and preference for solitude as subfactors of autonomy do not significantly predict life satisfaction levels of university students.
Keywords
- Arthaud-Day, M.L., & Near, J.P. (2005). The Wealth of Nations and the Happiness of Nations: Why “Accounting” Matters, Social Indicators Research, 74, 511-548.
- Bailey, R.C., & Miller, C. (1998). Life Satisfaction and Life Demands in College Students. Social Behavior and Personality: An Internatinoal Journal, 26(1), 51-56.
- Beck, R., Taylor, C., & Robbins, M. (2003). Missing Home: Sociotropy and Autonomy and Their Relationship to Psychological Distress and Homesickness in College Freshmen. Anxiety, Stress, and Coping, 16(2), 155–166.
- Boyce, C.J., Brown G.D.A., & Moore, S.C. (2010), Money and Happiness: Rank of Income, Not Income Affects Life Satisfaction, Psychological Science, 21(4), 471-475.
- Bölükbaşı, A. (2017). Lise Öğrencilerinin Kariyer Uyumu ve Yaşam Doyumu İlişkisinde İyimserlik ve Umudun Aracı Rolü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
- Chow, H. P. H. (2005). Life Satisfaction among University Students in a Canadian Prairie City: A Multivariate Analysis. Social Indicators Research, 70 (2), 139-150.
- Cirhinlioğlu, F. G., & Ok, Ü. (2010). İnanç ya da Dünya Görüşü Biçimleri ile İntihara Yönelik Tutum, Depresyon ve Yaşam Doyumu Arasindaki İlişkiler. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34 (1), 1-8.
- Clark, A.E. & P. Frijters, P., & Shields, M.A., (2008), Relative Income, Happiness and Utility: An Explanation for the Easterlin Paradox and Other Puzzles, Journal of Economic Literature, 46(1), 95144.
- Çam, Z., & Artar, M. (2014). Ergenlikte Yaşam Doyumu: Okul Türleri Bağlamında Bir İnceleme. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1). 23-46.
- Çeçen, A. R. (2008). Üniversite Öğrencilerinde Yaşam Doyumunu Yordamada Bireysel Bütünlük (Tutarlılık) Duygusu, Aile Bütünlük Duygusu ve Benlik Saygısı. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi,4 (1), 19-30.
- Çelen-Demirtaş, S. (2010). The Role of Gender, Relationship Status, Romantic Relationship Satisfaction and Commitment to Career Choices in The Components of Subjective Well-Being among Senior University Students. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Çivitçi, A. (2012). Üniversite Öğrencilerinde Genel Yaşam Doyumu ve Psikolojik İhtiyaçlar Arasındaki İlişkiler. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,21 (2), 321-336.
- Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal Bilimler için Çok Değişkenli İstatistik. Ankara: Pegem.
- Deniz, M.E. (2006), The Relationships among Coping with Stress, Life Satisfaction Decision Making Styles and Desicion Self Esteem: An Investigation with Turkish University Students, Social Behaviour and Personality, 34(9),1161-1170.
- Diener, E. (2000). Subjective Well-being: The Science of Happiness and a Proposal for a National Index. American Psychologist, 55(1), 34-43
- Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The Satisfaction with Life Scale. Journal of Personality Assessment, 49(1), 71-75.
- Diener, E., & Lucas, R. E. (1999). Subjective Well-being: Three Decades of Progress. Psychological Bulletin. 125(2), 276-303.
- Diener, E., Oishi, S., & Lucas, R. E. (2003). Personality, Culture, and Subjective Well-being: Emotional and Cognitive Evaluations of Life. Annual Review Psychology,54, 403-425.
- Eken, F. O., & Ebadi, H. (2018). Anksiyetenin yaşam doyumu üzerindeki etkisinde tükenmişliğin aracı rolü. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(2), 112-126.
- Erdinç, İ. (2008). Evli Çiftlerde, Evlilik Uyumu, Cinsel Yaşam Doyumu ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Fairbrother, N., & Moretti, M. M. (1998). Sociotropy, Autonomy, and Selfdiscrepancy: Status in Depressed, Remitted Depressed, and Control Participants. Cognitive Therapy & Research, 22, 279296.
- Gilbert, P., Pehl, J., & Allan, S. (1994). The Phenomenology of Shame and Guilt: An Empirical Investigation. British Journal of Medical Psychology, 67(1), 23-36. http://dx.doi.org/10.1111/j.20448341.1994.tb01768.x
- Goldbeck, L., Schmitz, T. G., Besier, T., Herschbach, P., & Henrich, G. (2007). Life Satisfaction Decreases during Adolescence. Quality of Life Research, 16(6), 969-979.
- Gorski, J., & Young, M. A. (2002). Sociotropy/autonomy, Self-construal, Response Style, and ,Gender in Adolescents. Personality and Individual Differences, 32(3), 463-478.
- Gündoğar, D., Gül, S.S., Uskun, E., Demirci, S., & Keçeci, D. (2007). Üniversite Öğrencilerinde Yaşam Doyumunu Yordayan Etkenlerin İncelenmesi. Klinik Psikiyatri, 10, 14-27.
- Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Felsefe-Yöntem-Analiz. Ankara: Seçkin Yayınları.
- Josselson, R. (1987). Finding Herself: Pathways to Identity Development in Women. Jossey-Bass.
- Kabakçı, E. (2001). Üniversite Öğrencilerinde Sosyotropik/OtonomikKişilik Özellikleri, Yaşam Olaylar ve Depresif Belirtiler. Türk Psikiyatri Dergisi, 12(4), 273-282.
- Kağıtçıbaşı, Ç. (1996). Family and Human Development across Cultures: A View from the Other Side. Hillsdale, NJ: Lawrence Eribaum.
- Kalaycı, S. (2006). SPSS Uygulamalı Çok Değiskenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayınevi.
- Karahan, F., Sardoğan M. E., Özkamalı E., & Dicle A. (2005) Üniversite 1. Sınıf Ögrencilerinin Üniversiteye Uyum Düzeylerinin Sosyokültürel Etkinlikler Açısından İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi. 2 (30), 63- 71.
- Kermen, U., Tosun, N. İ., & Doğan, U. (2016). Yaşam Doyumu ve Psikolojik İyi Oluşun Yordayıcısı Olarak Sosyal Kaygı. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 2(1), 20-29.
- Kolts, R. L., Robinson, A. M., & Tracy, J. J. (2004). The Relationship of Sociotropy and Autonomy to Post-traumatic Cognitions and PTSD Symptomatology in Trauma Survivors. Journal of Clinical Psychology, 60(1), 53-63.
- Lefeuvre, E., Jean, M., & Guihard, G. (2020). Refinement of the French sociotropy-autonomy scale: Validation of a 20-item measure of social dependency among first-year students at the university. L'encephale, 46(4), 248-257
- Mamırova, C. ve Yılmaz, H. (2019). İtaatkârlar Daha mı Mutlu? “Pozitif Psikoloji Perspektifinden Boyun Eğicilik”, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (Ek Sayı 1): 1153-1169.
- Mazure C.M., Raghavan, C., Maciejewski P. K., Jacobs S. C., & Bruce M. L. (2001). Cognitive–personality Characteristics as Direct Predictors of Unipolar Major Depression. Cognitive Therapy and Research, 25 (2), 215-225
- Mosknes, U.K. & Espnes, G.A. (2014). Self-esteem and Life Satisfaction in Adolescents’ Gender and Age as Potential Moderators. Quality Of Life Research, 22(10), 2921-2928.
- Myers D., & Diener, E. (1995). Who is Happy? Psychological Science, 6, 1-19.
- Nelson, D. R., Hammen, C, Daley S. H., Burge, D., & Davila, J. (2001). Sociotropic and Autonomous Personality Styles: Contributions to Chronic Life Sterss. Cognitive Therapy and Research, 25(1), 61
- Nietzel, M. T., & Harris, M. J. (1990). Relationship of Dependency and Achievement/Autonomy to Depression. Clinical Psychology Review, 10(3), 279-297.
- Öncü B., & Çevik, A. (1999). Somatoform Bozukluk Tanısı Alan Hastalar: Depresyon, Anksiyete, Yaşam Doyumu, Evlilik Uyumları, Duygu Kontrol Düzeyleri ve Olumsuz Yaşam Olaylarının Etkisi. Turkiye Klinikleri Journal of Psychiatry, 1(1), 84-89.
- Özdemir, E. (1985). Gazi Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Problemleri, Hacettepe üniversitesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Psikolojik Hizmetler Ana-Bilim Dalı, Ankara.
- Özkan, T. & Lajunen, T. (2005). Masculinity, Femininity, and the Bem Sex Role Inventory in Turkey. Sex Roles, 52, 103-110.
- Pavot, W., & Diener, E. (1993). The Affective and Cognitive Context of Self Reported Measures of Subjective Well-being, Social Indicators Research, 28, 1-20.
- Robins, C.J., Bagby, R.M., Rector, N.A., Lynch, T.R., & Kenn, S., H. (1997). Sociotropy, Autonomy, and Patterns of Symptoms in Patients with Major Depression: A Comparison of dimensional and Categorical Approaches. Cognitive Therapy and Research, 21(3), 285-300.
- Sato, T., & McCann, D. (2000). Sociotropy-Autonomy and The Beck Depression Inventory. European Journal of Psychological Assessment, 16(1), 66-76.
- Sax, L. J., Bryant, A., & Gilmartin, S. (2004). A Longitudinal Investigation of Emotional Health among Male and Female First-year College Students. Journal of The First-Year Experience and Students in Transition, 2 (27), 39-65.
- Savaşır, I., & Şahin, N. H. (Eds.). (1997). Bilişsel-Davranışçı Terapilerde Değerlendirme: Sık kullanılan ölçekler. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
- Şahin, N., Ulusoy, M., & Şahin, N. (1993). Exploring the Sociotropy-Autonomy Dimensions in a Sample of Turkish Psychiatric Inpatients. Journal of Clinical Psychology, 49 (6), 761-763.
- Seligman, M.E.P. (2002). Gerçek Mutluluk (Çev. S. Kunt Akbaş). Ankara: Hyb.
- Serin, N. B., Serin, O., & Özbaş, L. F. (2010). Predicting University Students’ Life Satisfaction by Their Anxiety and Depression Level. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 9, 579-582.
- Seymen, Y. (2019). Öğretmenlerin Sosyotropi–Otonomi Kişilik Özellikleri ile İş Doyumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
- Singh, A., & Manjula, M. (2018). Early Trauma Experiences, Parenting Styles, and Personality Patterns in Individuals with Depression from India. International Journal of Culture and Mental Health, 11(2), 146-156.
- Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2014). Using Multivariate Statistics (6th Ed.). USA: Pearson Education Limited.
- Tel., F. D., & Sarı, T. (2016). Üniversite Öğrencilerinde Öz Duyarlılık ve Yaşam Doyumu. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16 (1), 292-304.
- Tuzgöl-Dost, M. (2007). Üniversite Öğrencilerinin Yaşam Doyumunun Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(22), 132-143.
- Türkdoğan, T. (2010). Üniversite Öğrencilerinde Temel İhtiyaçların Karşılanma Düzeyinin Bazı Sosyo- Demografik Değişkenler Açısından İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(22), 199 – 223.
- Türkel, Z. (2018). Ergenlerde Sosyal Medya Kullanımı, Yalnızlık ve Yaşam Doyumu Arasındaki Yordayıcı İlişkiler, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Sebahattin Zaim Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Veenhoven, R. (1996). Happy Life Expectancy, Social Indicators Research, 39(1), 1-58.
- Yetkin, T. (2017). Üniversite Öğrencilerinde Benlik Saygısı ile Algılanan Sosyal Destek ve Yaşam Doyumu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Yıkılmaz, M., & Demir Güdül, M. (2015). Üniversite Öğrencilerinde Yaşamda Anlam, Bilinçli Farkındalık, Algılanan Sosyoekonomik Düzey ve Yaşam Doyumu Arasındaki Ilişkiler. Ege Eğitim Dergisi, 16 (2), 97-315.
- Zuroff, D.C., & Mongrain, M. (1987). Dependency and Self-criticism: Vulnerability Factors for depressive affective states. Journal of Abnormal Psychology, 96(1), 14-22.
