OKUL ÖNCESİ DÖNEM RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARININ RESİMSEL ÖZELLİKLER BAKIMINDAN İNCELENMESİ: BİR KARMA YÖNTEM ARAŞTIRMASI
Author :
Abstract
Resimli çocuk kitapları erken çocukluk dönemi için özel olarak hazırlanmış olan kitaplardır ve çocuk edebiyatının ilk örnekleridir. Okul öncesi yaş gurubundaki çocukların ihtiyaç duyabileceği bütün gelişim alanlarını destekleyebilecek potansiyelde özelliklere sahip olan bir türdür. Bu araştırma yayın evleri tarafından en çok satılan okul öncesi resimli çocuk kitaplarındaki resimsel yeterlilik düzeylerinin tespit edilmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma 2019 yılı içerisinde en çok satılan 18 okul öncesi dönem resimli çocuk kitabının resimsel özelliklerinin değerlendirilmesi üzerine planlanmıştır. Araştırmada yöntem olarak nitel ve nicel yaklaşımların bir arada olduğu karma araştırma yönteminden sıralı araştırmacı tasarım modeli kullanılmıştır. Çalışmaya uygunluğu bakımından sıralı araştırmacı yöntemlerinden keşfedici sıralı karma yöntem kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak Turan, Gönen ve Aydos, (2017) tarafından geliştirilmiş olan “Nitelikli resimli öykü kitaplarında bulunması gereken fiziksel, içerik ve resimleme özelliklerine dair kontrol listesi’ nden resimsel özellikleri kontrol listesi ve araştırmacılar tarafından uzman görüşü alınarak oluşturulmuş yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Çalışmanın nitel veriler içerik analiziyle çözümlenmiştir. Nicel verileri ise spss 2.00 programı kullanılarak, betimsel istatistik ile analiz edilmiştir. Nitel ve nicel veriler, ayrı ayrı analiz edildikten sonra karşılaştırılma yapılmış ve çıkarımda bulunulmuş, buna göre bir sonuca varılmıştır. Araştırmanın sonucuna göre kitapların %50 sinin okul öncesi dönem çocuklarının gelişimine uygun olduğu tespit edilmiştir. Kitapların belirlenen estetik, kompozisyon, resim metin ilişkisini taşıdığı belirlenmiştir. Çalışmanın nitel verilerine göre; resimlerin metinleri desteklediği, estetik ve somut öğeler taşıdığı görülmüştür. Karma desen yöntemine göre, değerlendirme sonuçları karşılaştırıldığında nitel ve nicel verilerin örtüştüğü ve birbirini desteklediği görülmüştür.
Keywords
Abstract
Picture children's books are books specially prepared for early childhood and are the first examples of children's literature. It is a species that has the potential to support all developmental areas that preschool children may need. The purpose of this study is to focus on the proficiency levels of the illustrations in the best selling preschool illustrated children's books on online book sales sites. The research was conducted with field experts from preschool teachers and art educators. Turan, Gönen and Aydos, (2017) used a “checklist of the physical, content and features of painting that should be found in qualified Picture Story Books” pictorial features checklist as a data collection tool. The collected data was analyzed using the spss 2.00 program. The paintings of the books were evaluated according to the criteria created by 3 field art educators. The evaluation of art educator field experts was analyzed by content analysis. The sample of the study consists of 18 preschool illustrated children's books that are best sold on 5 online book sales sites in 2019. The method is a sequential researcher design model from a mixture research model. According to the results of the study, 50% of the books were found to be suitable for the development of preschool children. It was observed that qualitative and quantitative data overlap and the studies support each other when compared to the evaluations of art educator field experts and preschool teachers.
Keywords
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., Demirel, F. (2019). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Brookshire, J., Scharff, L. F. V., Moses, L. E. (2002). The İnfluence Of İllustrations On Children's Book Preferences and Comprehension. Reading Psychology, 23(4), 323–339.
- Çakmak, Güleç H., Sofuoğlu, Gönen, M. (1997) “1974-1993 Yılları Arasında Türkçe Basılmış Olan Resimli Öykü Kitaplarının Resimlendirilme ve Fiziksel Özellikleri Yönünden İncelenmesi”. Türk Kütüphaneciliği, 11.1: 42-53.
- Creswell, J. W. (2014). Research Design: Qualitative, Quantitative, And Mixed Methods Approaches (4. Baskı). Thousand Oaks, CA: Sage
- Deniz, A., Gönen, M. S. (2020). Resimli Öykü Kitaplarını Değerlendirme Ölçeğinin Geliştirilmesi: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(2), 88-116.
- Gönen, M. (1979) “Anaokullarına Giden 5 ve 6 Yaş Çocuklarının Seçilmiş Resimli Kitaplar Hakkındaki Beğenilerinin incelenmesi”. Ankara: T.K.D.B., Cilt 28, Sayı: 3, s. 151-156.
- Gönen, M. (1989) “Beş ve Altı Yaş Anaokul Çocuklarının Resimli Çocuk Kitaplarındaki Değişik Resimleme Tarzlarına Tepkileri”. Türk Kütüphaneciliği, 3(1), 32-35.
- Gönen, M., Aydos, Emine H. (2016). “Resimli Çocuk Kitaplarının İçerik ve Fiziki Özelliklerinin İncelenmesi”. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1.
- Gönen, M., Karakuş, H., Uysal, H., Kehci, A., Ulutaş, Z., Kahve, Ö. (2016). Resimli Çocuk Kitaplarının İçerik ve Resimleme Özelliklerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(4): 724-735.
- Gönen, M., Aydos E., H., Şentürk Ç., Karacan, G., Kahraman, C., Tuna, P., (2013) “Resimli Çocuk Kitaplarının İçerik ve Fiziki Özelliklerinin İncelenmesi”. 65th OMEP World Assembly and Congress, 11-13 Temmuz. Shangai, Çin.
- Gönen, Mehmet. (2017) “Çocuk Edebiyatı Yazarı ve Çizeri Olarak Feridun Oral’ın Çocuk Edebiyatımızdaki Yeri ve Eğitsel Değerler”. Yüksek Lisans Tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Güleç-Çakmak, H., Gönen-Sofuoğlu, M. (1997). 1974-1993 Yılları Arasında Türkçe Basılmış Olan Resimli Öykü Kitaplarının Resimlendirilme ve Fiziksel Özellikleri Yönünden İncelenmesi. Türk Kütüphaneciliği, 11 (1), 42-53.
- Gülpınar, F. (2010) “Görsel Kavramlar, İllüstrasyon ve Çocuk Kitapları”. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Haliç Üniversitesi.
- Hearne, B., Sutton, R.; (1993) Evaluating Children's Books: A Critical Look: Aesthetic, Social, and Political Aspects of Analyzing and Using Children's Books. Urbana-Champaign, IL: University Of Illinois, Graduate School of Library and Information Science.
- Karasar, N. (2016). Bilimsel İrade Algı Çerçevesi ile Bilimsel Araştırma Yöntemi Kavramlar İlkeler Teknikler. Ankara: Nobel Yayınları.
- Körükçü, Ö. (2012) Okulöncesi Eğitime Yönelik Resimli Çocuk Kitaplarının Bulunması Gereken Temel Özellikler Açısından İncelenmesi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14.2: 243-254.
- MEB, (2013). Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Çocuk Edebiyatına Giriş, Ankara: MEB.
- Özmen, H., Karamustafaoğlu, O. (2019). Eğitimde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
- Sarı, N. (2006). “Çocuk Kitapları İllüstrasyonları Üzerine Bir Araştırma ve Bir Örnekleme” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir: Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Sever, S. (2017). Çocuk ve Edebiyat. Ankara. Tudem Yayınları.
- Tavşancıl, E., Aslan, E. (2001). İçerik Analizi ve Uygulama Örnekleri. İstanbul: Epsilon Yayınları.
- Turan, F, Gönen, M, Aydos, E., H. (2017) “Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Resimli Öykü Kitaplarını Seçme Konusunda Yeterlik Düzeyleri ve Kendi Yeterliklerine İlişkin Algılarının İncelenmesi”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 17.1.
- Tuncer, M. (2016) “Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Kullanılan Resimli Hikâye Kitaplarının Öğretmen Görüşleri Doğrultusunda İncelenmesi”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Ulutaş, A. (2017). Okul Öncesi Dönem Çocuk Kitaplarındaki Resimlerin Çocuğa Göreliğinin Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16.61: 602-610.
- Uzuner, Yurt, S., Şimşek, T. (Ed.). (2011). İçinde, Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı. Ankara: Grafiker Yayınları. s. 67-76.
- Yalçın, A., Aytaş, G. (2005). Çocuk Edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Yıldız, C., Yazıcı, D. N., Durmuşoğlu, M. C. (2016). 2010-2015 Yılları Arasında Yayımlanmış Resimli Çocuk Kitaplarının Resimleme Özelliklerinin İncelenmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi.
