تقليد التفسير بأسلوب الرسالة في عهد الدولة العثمانية: تفسير سورة أحزاب لآخي زاده OSMANLI'DA RİSALE TARZI TEFSİR GELENEĞİ: AHÎZÂDE'NİN AHZÂB SÛRESİ TEFSİRİ
Author :
Abstract
تقليد التفسير بأسلوب الرسالة في عهد الدولة العثمانية:
تفسير سورة أحزاب لآخي زاده
الملخص: أجريت دراسات في مختلف مجالات علم التفسير في عهد الدولة العثمانية. كانت هذه الدراسات أحيانًا على هيئة تفسير للقرآن الكريم، وأحيانًا على بعض المسائل المتعلقة بالقرآن. كما كانت تفاسير القرآن -في بعض الأحيان- تفسيرًا مستقلًا، وأحيانًا أخرى شروحًا أو حواشي على كتب التفسير المشهورة. إن المؤلَّف الذي هو موضوع دراستنا الرئيسي، هو مؤلَّف على طراز الحاشية قائم على أسلوب الرسالة التي انبثقت عن التقليد العثماني للتفسير ويتناول الآيات 38-40 من سورة الأحزاب. ومؤلِّفه هو آخي زاده عبد الحليم أفندي، أحد علماء العصر المشهورين الذين عاشوا في منتصف القرن السادس عشر. إنّ موضوع دراستنا الرئيسي هو إبراز مؤلَّف آخي زاده المذكور وطريقته في التفسير حول هذا المؤلَّف. وبهذا المعنى، تم لفت الانتباه إلى الخصائص العامة للمؤلَّف ومواضيعه بعد التطرق بإيجاز إلى حياة المؤلِّف وظروف ذلك العصر.
Türkçe Özet:
Osmanlı Dönemi’nde tefsir ilminin farklı alanlarında çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalar Kur’ân-ı Kerim’in tefsiri şeklinde ya da Kur’ân’la ilgili konular üzerine yazılmış eserler olarak tasnif edilebilir. Kur’ân tefsirleri olarak biçimlenen çalışmalar bazen müstakil bir tefsir olarak bazen de meşhur tefsir kitapları üzerine şerh veya hâşiye türündeki çalışmalardır. Çalışmamızın ana konusu olan bu risale, Osmanlı’nın tefsir geleneğinden ortaya çıkmış Ahzâb Suresi’nin 38-40. âyetlerini konu alan haşiye türünde bir eserdir. Müellifi 16. yüzyılın ortalarında yaşamış olan dönemin meşhur âlimlerinden Ahîzâde Abdulhalim Efendi’dir. Çalışmamızın ana teması Ahîzâde’nin söz konusu eseri ve bu eser çerçevesinde tefsirdeki yöntemini ortaya koymaktır. Ayrıca müellifin kısaca hayatına ve dönem şartlarına değinilmiş, eserle ilgili genel özelliklere ve eserin konu edindiği hususlara da dikkat çekilmiştir.
Keywords
Abstract
In the Ottoman period, studies were carried out in different fields of tafsir. These studies can be classified as tafsir of the Qur'an or as works written on the subjects related to the Qur'an. The studies that are shaped as Qur'an commentaries are sometimes as a stand-alone commentary and sometimes as annotations on famous tafsir books. This treatise, which is the main subject of our study, is an annotation type work that emerged from the Ottoman tafsir tradition and deals with the 38-40 verses of Surah Ahzab. The author of the work is Ahizade Abdulhalim Efendi, one of the famous scholars of the period who lived in the middle of the 16th century. The main theme of our study is to reveal Ahizâde's work and his method in tafsir within the framework of this work. In addition, the life of the author and the conditions of the period were briefly mentioned, and attention was drawn to the general characteristics of the work and the subjects in the work.
