TÜRKİYE’DE BEŞ YILLIK KALKINMA PLANLARI ÇERÇEVESİNDE KENT İÇİ ULAŞIM VE RAYLI SİSTEMLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
Author :
Abstract
Toplu taşıma kentlerde yaşayan vatandaşlara sunulan kamusal hizmet niteliğindedir. Bu çalışmanın amacı ilki 1963-1967, onbirincisi 2019-2023 yıllarını kapsayan beş yıllık kalkınma planları çerçevesinde kent içi ulaşım ve raylı sistemlerin değerlendirilmesidir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden olan içerik analiz tekniği kullanılmıştır. Verilerin analizi aşamasında onbir adet beş yıllık kalkınma planı incelenmiş ve kent içi ulaşım ve raylı sistemlerdeki politika ve stratejiler değerlendirilmiştir. Birinci beş yıllık kalkınma planında; maliyetlerin düşürülmesi, hizmet kalitesinin yükseltilmesine, ikinci kalkınma planında; kent içi ulaşım sorunlarına değinilerek ulaşım planından ilk defa bahsedilmiştir. Üçüncü kalkınma planında; kent içi ulaşım problemlerine, dördüncü kalkınma planında; kent içi ulaşımda özel araç kullanımının ve petrole dayalı politikaların sebep olduğu problemlere, İstanbul ve Ankara’da hafif raylı sistem ve metronun yapımına başlanmasına değinilmiştir.
Beşinci kalkınma planında; ulaşım planlaması kavramının gereğine ve şehirler için hazırlanacak ulaşım planlarının imar planlarıyla bütünleşik şekilde uyumlu olmasının gerekliliğine, altıncı kalkınma planında; trafik ve ulaşım problemlerinden, kent içi ulaşımla ilişkili herhangi bir hedef, politika ve ilke saptanmadığından ve somut bir projeye yer verilmediğinden, yedinci kalkınma planında; büyükşehir belediyelerinde ulaşım ihtiyacının nazım plan kararları ile koordineli bir şekilde karşılanarak kent içi ulaşım ana planı çalışmalarına hız kazandırılması ve planda belirtilmiş olan önceliklere yönelik toplu taşıma sistemlerine ağırlık verilmesinin gerekliliğine değinilmiş, sekizinci kalkınma planında; kent içi ulaşımda örgütlenme, sorumluluk, yetki ve mevzuatla ilişkili problemlerin çözüme kavuşturulması amaçlanmıştır.
Dokuzuncu beş yıllık kalkınma planında; ulaşımda AB bakış açısı vurgusu yapılmış, bu anlamda kent içi ulaşımda kapasitenin artırılmasından ise, trafik ve talep yönetimi stratejilerinden söz edilmiştir. Onuncu beş yıllık kalkınma planında; çok gelişmemiş bölgelerin ulaşım bağlantısının geliştirilmesi, koridor yaklaşımına geçilmesi, ulaşım sistemleri arasında entegrasyonun sağlanması üzerinde durulmuştur. On birinci beş yıllık kalkınma planında; kent içi ulaşımda erişilebilirliğin artırılması için çalışmalar yapılmasının gerekliliği üzerinde durulmuştur.
Keywords
Abstract
Public transportation is a public service offered to people living in cities. The aim of this study is to evaluate urban transportation and rail systems within the framework of five-year development plans, the first covering the years 1963-1967 and the eleventh covering the years 2019-2023. Qualitative research method was used in the study. During the data analysis phase, eleven five-year development plans were examined and policies and strategies in urban transportation and rail systems were evaluated. In the first five-year development plan; In the second development plan, reducing costs and increasing service quality; The transportation plan was mentioned for the first time by touching on urban transportation problems. In the third development plan; urban transportation problems, in the fourth development plan; The problems caused by the use of private vehicles in urban transportation and oil-based policies, and the start of the construction of the light rail system and metro in Istanbul and Ankara are mentioned. In the fifth development plan; The necessity of the concept of transportation planning and the necessity of the transportation plans to be prepared for cities to be integrated and compatible with the zoning plans, in the sixth development plan; Since traffic and transportation problems, no targets, policies and principles related to urban transportation were determined and no concrete project was included in the seventh development plan; The necessity of accelerating urban transportation master plan studies by meeting the transportation needs in metropolitan municipalities in a coordinated manner with master plan decisions and focusing on public transportation systems for the priorities specified in the plan was mentioned. In the eighth development plan; It is aimed to solve the problems related to organization, responsibility, authority and legislation in urban transportation.
In the ninth five-year development plan; The EU perspective on transportation was emphasized, and in this sense, increasing capacity in urban transportation and traffic and demand management strategies were mentioned. In the tenth five-year development plan; Emphasis was placed on improving the transportation connections of underdeveloped regions, switching to a corridor approach, and ensuring integration between transportation systems. In the eleventh five-year development plan; The need to carry out studies to increase accessibility in urban transportation was emphasized.
