Author :
Abstract
Tıp biliminin temelleri, insanlık tarihiyle paralel olarak çok eski ve derin bir geçmişe sahiptir. Tıp alanında çok eski çağlardan beri çeşitli tedaviler geliştirilmiştir. Bu usullerden biri de bitkilerle şifa yöntemi olmuştur. 14. yüzyılda bitkisel ilaçlar üzerine birçok kitap yazılmıştır. Özellikle 15. yüzyıldan itibaren tıp alanındaki yazılar, bilim dili olarak Türkçeye büyük katkı sağlamıştır. Birçok eser, farklı dillerde yazılmıştır. Bu eserlerin bir kısmı Türkçeye çevrilmiştir. Her bilim dalının kendine has kelime hazinesi vardır. Tıp metinlerinde ise bu bilim dalları arasında kelime açısından çok zengin bir sözlüğe sahiptir. Bu eserin çalışılmasıyla birlikte kelime hazinesi ve söz varlığı olarak Türkçeye katkı sağlaması amaçlanmaktadır. İçerisinde yer alan bilgilerle tıp, Türk dili, Türk kültürü gibi birçok alana önemli katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Hem kültürel hem de bilimsel açıdan önemli olan Türkçe bitki adlarının değeri gün geçtikçe daha da artmaktadır. Bu makale çalışmasında, tıbbın bir kolu olarak görülen Bâh-nâmelerden; Bâh-nâme-i Tîtûs (Taytus) adlı eserde geçen bitkilerin tanıtımı amaçlanmıştır. Muzaffer Şâh tarafından tercüme edilen bu eserdeki bitkiler, birçok tedavide kullanılmaktadır. Bu eserde, ayrıca zührevi hastalıklar, gebelik, bunları önleyici ilaçlar, doğum ve gebelik esnasında ve sonrasında ortaya çıkan hastalıklar ve bunların sebepleri, tedavi yöntemleri bulunmakla birlikte sağlık için gerekli gıdalar, kuvvetlendirici şerbetler, macunlar ve bunların yapılış şekilleri, iyileştirici ilaçlar ile cima adabı hakkında bilgiler verilmiştir.
Keywords
Abstract
The foundations of medical science have a very ancient and deep history in parallel with human history. Various treatments have been developed in the field of medicine since ancient times, one of which is the use of plants for healing. Numerous books on herbal medicine were written in the 14th century. Especially since the 15th century, writings in the field of medicine have made a great contribution to Turkish as a language of science. Many works were written in various languages, some of which have been translated into Turkish. Each scientific discipline possesses its unique vocabulary. Medical texts, on the other hand, have a very rich vocabulary among these branches of science. With the study of this work, it is aimed to enhance the Turkish language's vocabulary and linguistic wealth. The information within is expected to contribute significantly to fields such as medicine, Turkish language, and Turkish culture. The value of Turkish plant names, which are important both culturally and scientifically, continues to grow with time. In this article, it is aimed to introduce the plants mentioned in Bâh-nâme-i Tîtûs (Taytus), one of the Bâh-nâmes, which is seen as a branch of medicine. The plants in this work translated by Muzaffar Shāh are used in many treatments. In addition, this work contains information on genital diseases, pregnancy, preventive medicines, childbirth, ailments that arise during and after pregnancy, their causes and treatments, as well as details on human temperaments, foods which are essential for health, strengthening syrups, pastes, the ways in which these are made, healing methods and remedies, and the etiquettes of intimacy.
