BAŞMÜHENDİS BEDRİ HÜSNÜ (BEKİROĞLU) BEY TARAFINDAN HAZIRLANAN RAPORA GÖRE TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN İLK 10 YILINDA MADENCİLİĞİN GENEL DURUMU
Author :
Abstract
Türkiye’de cumhuriyetin ilanının 10. yılı vesilesiyle pek çok kurum, 10 yıllık faaliyetleri hakkında detaylı raporlar hazırlamışlardır. Türkiye’nin maden sahasındaki faaliyetlerine ilişkin hazırlanan rapor ise Başmühendis Bedri Hüsnü (Bekiroğlu) Bey tarafından kaleme alınmıştır. Almanya’da bulunan Freiberg Maden Akademisi Teknik Üniversitesi mezunu ve Türk madencilik tarihi için son derece önemli bir isim olan Bedri Hüsnü Bey’in hazırladığı raporda, Türkiye’deki madenlerin dönem içerisindeki üretim ve ihracatları, maden işçilerinin durumları, madencilik sektöründe yaşanan sorunlar ve bu sorunlara ilişkin çözüm önerileri bulunmaktadır. Dolayısıyla bu rapor Cumhuriyet’in ilk 10 yılında madencilik alanındaki faaliyetlerin anlaşılması için son derece önemlidir. Raporda, krom, borasit, zımpara, kömür, kurşun, bakır ve linyit madenlerine ilişkin sunulan bilgiler değerlendirildiğinde görülmüştür ki Cumhuriyet Dönemi madenciliğinin en önemli sorunları sektörde Türk sermayesinin ve yetişmiş personelin azlığı, ulaşım altyapısındaki eksiklikler ve 1929 Dünya Ekonomik Buhranının maden piyasalarına olumsuz etkileridir. Ancak Bedri Hüsnü Bey’in belirttiği üzere Cumhuriyet’in kuruluşunun ardından hükümetler maden sektörünün sorunlarıyla ayrıca ilgilenmiş, Türkiye’nin iktisadi gelişimi için sektörün gelişmesi gerektiğinin farkında olmuşlardır. Bu sebeple sektörde yaşanan sorunların çözümü için pek çok faaliyet yürütmüşlerdir. Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Cumhuriyet Arşivi’nden elde edilen söz konusu rapor ve çeşitli telif ve tetkik eserler ışığında hazırlanan bu çalışmada Cumhuriyet’in ilk 10 yılı içerisinde Türkiye’de madenciliğin genel durumu ortaya konulmuştur.
Keywords
Abstract
On the occasion of the 10th anniversary of the declaration of the republic in Turkiye, many institutions prepared detailed reports on their activities over the past decade. And the report regarding Turkiye’s activities in the field of mining was prepared by Chief Engineer Bedri Hüsnü (Bekiroğlu). The report prepared by Bedri Hüsnü Bey, a graduate of the Technical University of Mining Academy in Freiberg in Germany and a highly significant name for Turkish mining history, includes the production and exports of mines in Turkiye during the period, the situation of mine workers, the challenges faced in the mining sector and solution suggestions regarding these problems. Therefore, this report is of great significance for understanding the activities in the field of mining in the first 10 years of the Republic. When the information presented in the report regarding chrome, boracite, emery, coal, lead, copper and lignite mines was evaluated, it was seen that the most important problems of mining during the Republican period were the lack of Turkish capital and trained personnel in the sector, deficiencies in transportation infrastructure and the negative impacts of the 1929 the 1929 Great Depression on the mining markets. However, as Bedri Hüsnü, stated, following the establishment of the Republic, successive governments paid particular attention to the problems of the mining sector and were aware that the development of this sector was essential for Turkiye’s economic development. For this reason, numerous initiatives were undertaken to address these challenges. Based on the aforementioned report obtained from the Republic Archive of the Presidency of State Archives of the Presidency of the Republic of Turkiye, as well as various copyrighted and research works, this study presents the general situation of mining sector in Turkiye during the first decade of the Republic.
