Author :
Abstract
Günümüzde sağlık hizmetlerinde dijital dönüşüm, çok sayıda yapısal ve işlevsel etken nedeniyle kaçınılmaz hâle gelmiştir. Nüfusun yaşlanması, sağlık hizmetlerine olan talebin artması, bulaşıcı hastalıkların sağlık sistemlerini zorlaması ve doğal afetlerin sıklığının artması gibi faktörler, bu dönüşüm ihtiyacını tetikleyen başlıca unsurlardır. Ayrıca sağlık iş gücünün uzun sürede yetişmesi, mevcut personel sayısının yetersizliği ve nitelikli çalışanların beyin göçü gibi insan kaynağı sorunları, hizmet sunumunun sürdürülebilirliğini tehdit etmektedir. Kronik hastalıkların yaygınlaşması, yaşlı birey sayısının artmasıyla evde bakım hizmetlerine olan ihtiyacın yükselmesi ve bireylerin bilgiye erişim düzeyinin artmasıyla sağlık hizmetlerinden beklentilerin çeşitlenmesi, mevcut sistemin kapasitesini zorlamaktadır. Tüm bu gelişmeler, sağlık hizmetlerinin daha esnek, hızlı, verimli ve bireyselleştirilmiş biçimde sunulması gerekliliğini doğurmuştur. Bu noktada yapay zekâ teknolojileri, sağlık sektöründe önemli bir çözüm aracı olarak öne çıkmaktadır. Yapay zekâ uygulamaları sayesinde hastalıkların erken teşhisi, kanıta dayalı tedavi planlarının oluşturulması, makul maliyetli hizmet sunumu ve karar destek sistemlerinin daha etkin çalışması mümkün hâle gelmiştir. Büyük veri kümelerinin anlamlı bilgilere dönüştürülmesi, klinik karar alma süreçlerini desteklemektedir. Yapay zekâ yalnızca klinik uygulamalarda değil; aynı zamanda sağlık yönetiminin planlama, organizasyon, kaynak tahsisi ve kalite yönetimi gibi yönetsel süreçlerinde de stratejik katkılar sunmaktadır. Dijital hasta kayıtlarının etkin biçimde yönetilmesi, maliyetlerin azaltılması, kalite ve hasta memnuniyetinin artırılması gibi birçok alanda, yapay zekâ tabanlı sistemler yöneticilere veri odaklı karar alma olanağı sağlamaktadır. Makine öğrenmesi ve derin öğrenme algoritmalarıyla insan benzeri düşünme ve karar verme yetkinliği kazandırılan sistemler, sağlık alanında önemli bir paradigma değişimi yaratmaktadır. Bununla birlikte, yapay zekâ teknolojilerinin yaygınlaşması etik, hukuki ve sosyal bağlamda yeni düzenlemeleri zorunlu kılmaktadır. Veri güvenliği, hasta mahremiyeti, algoritmaların şeffaflığı ve karar sorumluluğu gibi konular, bu teknolojilerin sağlık alanında güvenli şekilde uygulanabilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu çalışma, sağlık hizmetleri kapsamında yapay zekânın rolünü, uygulama alanlarını, sağladığı kolaylıkları ve beraberinde getirdiği potansiyel riskleri ele almakta; sağlık yönetimi perspektifinden söz konusu teknolojilerin sunduğu katkıları bütüncül biçimde değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
Keywords
Abstract
Nowadays, digital transformation in healthcare has become inevitable due to numerous structural and functional factors. Aging populations, increasing demand for healthcare services, the strain caused by infectious diseases on health systems, and the rising frequency of natural disasters are among the primary factors driving this need for transformation. Additionally, human resource challenges such as the long training periods for healthcare workers, insufficient number of existing personnel, and brain drain of qualified staff threaten the sustainability of service delivery. The increasing prevalence of chronic diseases, the growing number of elderly individuals leading to higher demand for home care services, and the diversification of patient expectations due to improved access to information are putting pressure on the current system’s capacity. All these developments have created the necessity for healthcare services to be delivered in a more flexible, faster, efficient, and personalized manner. At this point, artificial intelligence (AI) technologies stand out as important solutions in the health sector. AI applications have enabled early diagnosis of diseases, evidence-based treatment planning, cost-effective service delivery, and more efficient operation of decision support systems. The transformation of large data sets into meaningful information supports clinical decision-making processes. AI contributes strategically not only to clinical practices but also to managerial processes such as planning, organization, resource allocation, and quality management in healthcare administration. AI-based systems provide managers with data-driven decision-making capabilities in many areas including effective management of digital patient records, cost reduction, and improvement of quality and patient satisfaction. Systems empowered with machine learning and deep learning algorithms, which possess human-like reasoning and decision-making abilities, have created a significant paradigm shift in healthcare. However, the widespread adoption of AI technologies necessitates new regulations in ethical, legal, and social contexts. Issues such as data security, patient privacy, algorithm transparency, and accountability in decision-making are of critical importance for the safe application of these technologies in healthcare. This study aims to comprehensively evaluate the role, application areas, benefits, and potential risks of AI within healthcare services from the perspective of health management.
