Author:
Abstract
Osmanlı Devletinin fiilen sona erdiği I. Dünya Savaşı sonrasında İstanbul’da; işgal kuvvetlerinin etkili olması, en çok basında etkisini gösterdi. Bunun sonucu olarak İstanbul basınının büyük çoğunluğu, Anadolu’da gelişen ulusal mücadeleye kuşkuyla yaklaştı veya soğuk baktı. İstanbul Basınının tavrını belirlemesinde, İstanbul Hükümetinin ve işgal kuvvetlerinin çok büyük etkileri vardı. Basının özgür ve bağımsız olduğunu söylemek mümkün değildi. Fakat bütün bu olumsuzluklara rağmen Milli Mücadeleye destek olan pek çok cesur gazetelerde vardı. Millî Mücadele sonrası başlayan inkılâplar, 1925 Takrir-i Sükûn Kanunu ile yaşanan siyasî gelişmeler, basın-yayın dünyasında önemli değişimlere sebep oldu. İktidar, muhalif basını tasfiye yoluna giderek büyük oranda kontrol altına aldı. Basın-iktidar ilişkilerinde yeni bir boyut getirildi. Türkiye hızla değişiyordu. Sosyal ve siyasal yapıda da büyük bir değişim yaşanırken bazı basın organları bu değişimi tam anlamıyla anlamakta zorluk çektiler. Çeşitli sebeplerle iktidara karşı poltikalar üretince büyük oranda tasfiye edildiler. Basın tarihinde 1945 yılında itibaren çok partili hayata geçiş süreciyle başlayan siyasî normalleşme basında da birebir karşılık buldu. Birçok yeni siyasi parti kurulduğu gibi birçok yeni basın organı tesis edildi. Bu zamana kadar siyaset basını yönlendirirken, bu zamandan itibaren basın siyaseti yönlendirmeye çalıştı. Çok Partili Hayat ile birlikte basının özgürlük alanı bir hayli genişledi. Tek parti dönemi uıygulamalarla kıyaslanamayacak ölçüde rahatlama yaşandı. Dönemin siyasetcileri basının ne kadar önemli bir güç olduğunu bildiklerinden basına büyük önem verdiler.
Keywords
Abstract
After the World War I that the Ottoman Empire actually ended, the occupation forces’ being effective in Istanbul had the most effect on mass media. As a result, a large majority of the press in Istanbul approached suspicious of the national struggle growing in Anatolia or looked cold. Istanbul government and occupation forces had a huge impact on determining the attitude of Istanbul Press. It was impossible to say that the press was free and independent. But in spite of all that negativeness, there were lots of courageous newspapers supporting the National Struggle. Closing of The Liberal Republican Party and getting the opposition media to be silenced, having a number of measures on the press with the outbreak of World War II were the negative effects of political developments on the media. A new dimension was brought to the relationship between the press and the government. Turkey was changing rapidly. While social and political structure were also changing, some media organs had difficulty in understanding that situation entirely. When they developed some policies against the government with various reasons, they were purged. The political normalization begun with the process of the multi-party political life in the history of the press since 1945 had the same effect on the press. Many new media organs were instituted just as many political parties were established. While the policy had been manipulating the media so far, the media tried to influence the policy from the that time. The press' realm of freedom expanded considerably with Multi-Party System. There was a great extent of relief in that period , which is not even possible to compare with that of single-party system period. Because of the fact that the politicians of that period knew that the press was a great power, they gave due importance to it.