THE ANALYSE OF PRECIPITATION AND TEMPERATURE IN AFYONKARAHISAR (TURKEY) IN RESPECT OF BOX-JENKINS TECHNIQUE
Author:
Abstract
Çalışma alanı, Türkiye’nin Ege Bölgesinde, Ege Denizi kıyılarından 800 km içeride yer alan Afyonkarahisar ili olup yörede karasal iklim özellikleri görülmektedir. Çalışmaya konu olan Afyonkarahisar, Türkiye’nin güneybatı kesiminde, Ege Bölgesi’nin, İçbatı Anadolu Bölümü’nde, Ege Bölgesi’nin doğuya doğru sokulduğu Akdeniz, İç Anadolu ve Ege bölgelerinin kesiştiği bir konumda yer almaktadır. İklim tipi modellerine göre, çalışma alanının iklimi de Martonne göre, yarınemli, Erinç’e göre yarıkurak, Thorntwaite göre, kurak az nemli ve Aydeniz iklim sınıflandırmasına göre ise kurak iklim sınıfına girmektedir. Çalışmada, zaman serilerinde bir analiz ve tahmin yöntemi olan Box-Jenkins tekniği (ARIMA) kullanılmıştır. Bu yönteme göre, Afyonkarahisar’da sıcaklık ve yağışın uzun yıllık ortalamalarına göre trend analizleri yapılmıştır. ARIMA modeline göre 2015 yıllına kadar, Quadratic ve Linear Trend modellerine göre ise 2025 yılına kadar tahminler üretilmiştir. Yapılan analizlerden ARIMA modeline göre yağışta 2015 yılına kadar 14 mm’lik artış, 2025 yılına kadar Quadratic Trend modeline göre 20 mm’lik azalma, Linear Trend modeline göre ise 2-3 mm’lik artış olacağı tespit edilmiştir. Sıcaklık için yapılan analizlerden ARIMA modeline göre 2025 yılına kadar yaklaşık 0,3-0,4 °C’lik bir artma, Quadratic Trend analizine göre 1,2°C, Linear Trend analizine göre 0,5°C’lik artış olacağı öngörülmüştür. Sıcaklıktaki bu artış Birleşmiş Milletlerin 1990-2100 yılları arasında dünya için öngördüğü 1,4-5,8 °C’lik sıcaklık artışları ile örtüşmektedir.
Keywords
Abstract
Research area is Afyonkarahisar Province which takes place inland, 800 km from coast. Continental climate characters are seen in area. Afyonkarahisar which takes place in central west part of Aegean region in southwest of Turkey. It is also in crossroads because Afyonkarahisar is in the boundaries of Mediterranean Central Anatolia and Aegean regions. According to climate type models, the climate of research area is sub-humid in respect of de Martonne, it is semi-arid in respect of Erinç, it is generally arid and low degree humid and according to Aydeniz climate classification, it is arid. Box-Jenkins technique (ARIMA) which is a method of analyses and prediction in time series, has been used in the study. According to this method, trend analyses have been made in respect of long annual mean of temperature and precipitation in Afyonkarahisar. According to ARIMA model, the predictions have been produced until the year 2015 and according to Quadratic ve Linear Trend models, predictions have been produced until the year 2025. According to ARIMA model, an increase in precipitation as 14 mm. has been predicted until the year 2015. According to Quadratic Trend model, a decrease in precipitation as 20 mm. has been predicted until the year 2025. And also according to Linear Trend model, an increase in precipitation as 2-3 mm. has been predicted until the year 2025. On the other hand, According to ARIMA model, an increase in temperature as 0,3-0,4 °C has been predicted until the year 2025. According to Quadratic Trend model, an increase in temperature as 1,2 °C. has been predicted until the year 2025 And also according to Linear Trend model, an increase in temperature as 0,5 °C has been predicted until the year 2025. This decrease in temperature correspond to the increases in temperature as 1,4-5,8 °C which are predicted by United Nations between the year 1990-2100.