Author:
Abstract
XV. ve XVI. yüzyıllarda yaşamış olan Bâbür, Bâbürlü Devleti’nin kurucusu ve ilk hükümdarıdır. Bâbür kurduğu devlet ve tarihte oynadığı önemli rol bakımından Türk tarihinin önde gelen simalarından biridir. Batılı yazarlar o devirde pek az hükümdarda görülen meziyetleri şahsında toplamış olan Bâbür’e hayrandır ve başka hiçbir yazarın kendisini onun Bâbürname’sindeki kadar güzel tasvir edemediği kanaatindedir. Bâbürname, ilim âlemince şöhret kazanıp mühim bir kaynak olarak ele alınmış ve dünya edebiyatı içinde müstesna bir hâtırat kitabı olarak kendisini kabul ettirmiştir. Bâbür’ü unutulmazlar arasına sokan, ilmîliğe yükselen muhtevâsı, bir hükümdardan beklenemeyecek samimiliği ile etrafında hayranlık yaratan bu Hâtırat, çeşitli dillere tercüme edilerek birçok defa basılmıştır. Bâbür’ün Hâtırat’ını başka pek çok hâtırattan ayıran ve ona büyük değer veren özellik Bâbür’ün anlatımındaki içtenliğidir. Bâbür, değeri olan her şeyi, keskin bir göz ve anlayışla görüp kavramış ve tanımlamıştır. Bu tanımlama her ülkenin coğrafya ve iklimini, hayvan ve bitkilerini, anıtlarını ve güzelliklerini, orada yaşayan halkın usul ve göreneklerini, ölçü ve tartılarını, bütün özelliklerini yani özet olarak her anlatılmaya değer şeyini kapsamaktadır ve her şey çok anlaşılır ve açık anlatılmaktadır. Bâbür, Hâtırat’ında gittiği yerlerde karşılaştığı kişilere, yerlere, bitkilere, hayvanlara verilmiş isimleri kendince yorumlayarak açıklama ihtiyacı hissetmiştir. O ismin neden ona verildiğine dair yorumlarda bulunmuştur. Bu kişisel yorumlar onun Hâtırat’ının samimiyeti ve doğallığı açısından son derece önem arz etmektedir. Çalışmamızda bazı kişi, yer, hayvan ve bitki isimlerinin Bâbür’e göre koyulma nedenleri ortaya koyulmaya çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
Babur who is the founder and first ruler of the State of Babur lived between XV. and XVI centuries. Babur is one of the major figures in the Turkish history according to these reasons: The state was found and governed very well by him. The writers from the west admire Babur for many characteristics and his idioms used in his work at that time. These writers think that he described himself very well in his book “Baburname” and other writers could not tell about themselves better than him. The work has been accepted as an important source in the world literature. Therefore, it has been read and quoted so far. “Baburname” has some sincerity which is a distinguished feature if we compare with other books written in the same genre. Babur defined everything which has a value. His definition includes each country's geography and climate, animals and plants, monuments, and all the beauties and principles and traditions of the people and all the properties. Babur had a good sense of how he expressed and commented on people, places, animals, plants names. He also commented on the chosen names in terms of this question: Why were the objects, animals, plants, places and people named in this way? These personal commentaries have a great amount of importance to his sincerity and naturalness according to his work. In our work we have made an effort to find out that why some animal, plant, place and person names were chosen from the point of view of Babur.