Author:
Abstract
Günümüz dünyasında küreselleşme ve küresel ekonomi anlayışı yadsınamayacak bir gerçektir. Küreselleşmenin ne olduğu ya da ne olmadığı tartışmaya açık olsa da sosyal-ekonomik bir olgu olarak varlığı konusunda bir kuşku bulunmamaktadır. Tartışılan daha çok bu sürecin olumlu-olumsuz yönleridir. Küreselleşmenin beraberinde getirdiği önemli özelliklerinden birisi ise “tüketim toplumu” anlayışıdır. Tüketim toplumu, geçmiş dönemlerden gelen alışkanlıkların yerine yenisini getirme çabasının bir ifadesidir. Küresel ekonomi, yaygınlaşmasının bir ucunu da tüketim alışkanlıklarının değişmesi üzerine odaklamıştır. Tüketim toplumunun gelişmesi, batılı olmayan toplumsal yapıların batılı benzerlerinin alışkanlıklarını kazanması sayesinde gerçekleşmektedir. Bu görevin yerine getirilmesinin en büyük hazırlayıcılarından birisi ise batı tarzı tüketimi destekleyen alış-veriş merkezleridir. Alış-veriş merkezi kavramı, Amerika Birleşik Devletleri’nde 1900’lü yılların başlangıcında doğmuş bir ticari yaklaşımdır. Aslında bu yaklaşımın daha eski tarihlerde Avrupa ülkelerinde ve hatta Kapalı Çarşılar vasıtasıyla Orta-doğu toplumlarında var olduğu söylenebilir. Ancak günümüz dünyasında hâkim olan anlayış ABD’den dünyaya yayılmıştır. Alış-veriş merkezleri günümüz dünyasında sadece ticari bir işletme olmakla kalmamakta, aynı zamanda belirli bir yaşam tarzının ve tüketim alışkanlığının da temsilciliğini yapmaktadırlar. Küresel ekonominin yüzeysel temsilciliğinin dışında alış-veriş merkezlerinin bir diğer önemli özelliği de batı tüketim alışkanlıklarının ve yaşam tarzının taşıyıcılığını üstlenmeleridir. Bu bağlamda, alış-veriş merkezlerinin bulundukları yerleşimlerde sosyal yaşam üzerinde gösterdikleri etkiler farklı boyutlarda karşımıza çıkmaktadır. Bu etkilerden en kolay gözlenebileni, “dil”in kullanımında karşımıza çıkmaktadır. Özellikle mağaza isimlerinde kullanılan “dil”, küreselleşme ve dönüşmenin en kolay belirlenebilen işaretini bizlere vermektedir. Bu açıdan, Erzurum üzerine yapılan bu kısa gözlem küreselleşme ve tüketim toplumuna geçişte alış-veriş merkezlerinin rolünü bizlere yüzeysel olarak sunma amacını gütmektedir.
Keywords
Abstract
Globalization and global economy is an obvious fact in our contemporary world. Although there are some doubts about what globalization is or not, there is no doubt about its social economic phenomenon. What are mostly discussed are the positive and negative effects of this process. One of the most important characteristics of globalization is consumerist society. Consumerist society is a try to produce new habits by changing the traditional ones. Global economy focuses one way of this proliferations on consumption patterns. Development of consumerist society depends on replacing the nonwestern society structures with the western norms. One of the most significant parts of this process is shopping malls which encourage western style consumption. Shopping mall is a commercial term coined in 1990s in the U.S.A. Indeed, it can be argued that one can find the traces of this kind of commercial approach in European countries and by covered bazaars even in Middle East countries. But the dominant shopping mall approach in contemporary world is a production of the U.S.A. and it is this country that has spread this kind of commercial approach to other countries throughout the world. Shopping malls are not just business organizations, they are also the representatives of standard way of life and consumption patterns. Another characteristic of shopping malls except being superficial representatives of global economy is that they are also the supporters of western consumption patterns and way of life. In this context, one can observe the different dimensional effects of shopping malls on social life. One of the easily observable effects of them is on language. The language that is used for mall names is an important symbol of globalization and transformation of societies. Thus, this study, which focuses on Erzurum, tries to discuss the role of shopping malls in globalization and transition to consumerist society.